20131118

Σχόλια και παρατηρήσεις Γ. Αποστολόπουλου, μέλους ΣΕΟΔΙ

Μία πολύ ενδιαφέρουσα εσπερίδα του Συνδέσμου Ελλήνων Οικονομικών Διευθυντών [=ΣΕΟΔΙ] σε συνεργασία με τη Σχολή ALBA [= ALBA graduate Business school] υπό την σθεναρή υποστήριξη του καθηγητή κ. Στέφανου Ζάρκου που είναι και Αντιπρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου του Συνδέσμου μας, έλαβε χώρα στις 14.11.2013 σε ωραίο αμφιθεατρικό χώρο του ALBA που είναι ένα υψηλού επιπέδου σχολείο που εστιάζεται σε μεταπτυχιακές σπουδές στο χώρο Business Administration, τον δικό μας κύκλο, των Οικονομικών Διευθυντών.
Το θέμα, εξόχως επίκαιρο και ενδιαφέρον, ήταν «η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων – το χρηματοπιστωτικό σύστημα υπό συνθήκες κρίσης»
Εισηγητές:
Ο κ. Β. Παναγιωτίδης, κορυφαίος παράγων και εκπρόσωπος της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών
Ο Καθηγητής κ. Χ. Χαριτάκης [Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο στο τμήμα Οικονομικών Επιστημών]
και ο κ. Παν. Γεννηματάς, νομικός και πολιτικός επιστήμων, επίτιμος Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τραπέζης Επενδύσεων
Τη συζήτηση συντόνισε με επιτυχία ο πρόεδρός μας Αλέξανδρος Κωστόπουλος που έκανε και την αρχική του εισαγωγή μαζί με τον οικοδεσπότη καθηγητή κ. Τραυλό, πρύτανη του Εκπαιδευτικού Ιδρύματος ALBA.

Ήδη από το σύντομο χαιρετισμού του κ. Τραυλού δόθηκε ένα μεστό μήνυμα: Ανάκαμψη και προκοπή στην χειμαζόμενη πατρίδα μας, είναι δύσκολο έως αδύνατο να επιτευχθεί εφ’ όσον και καθ΄ όσον δεν επιτυγχάνεται μία πολιτική σταθερότητα.

Ο κ. Παναγιωτίδης, νέος άνθρωπος με προχωρημένη κατάρτιση στα χρηματοπιστωτικά, χαρτογράφησε με τον καλύτερο τρόπο την κατάσταση του χρηματοπιστωτικού μας συστήματος στη χώρα, με αριθμητικό υλικό και την διαχρονική εξέλιξη των μεγεθών σε όλο το διάστημα των τελευταίων ετών. Ανάγλυφα καταδείχτηκε το σοβαρό πρόβλημα και το στέγνωμα των τραπεζών από ρευστότητα. Απόρροια του προβλήματος αυτού, είναι και η έλλειψη παροχής ρευστότητας προς τις επιχειρήσεις. Σαν τεχνοκράτης που είναι, περιορίσθηκε να μιλήσει με αριθμούς. Η ρήση ότι οι τράπεζες δεν είναι παρά ένας Broker που αγοράζει και πουλάει χρήμα, καταδεικνύει απλουστευτικά την υφή του προβλήματος. Σε κάποιο σημείο σχολιάστηκε ότι «στρογγύλεψε» τα πράγματα, ίσως και από τη φύση της θέσης και του ρόλου του, αλλά ο κάθε συνάδελφος, οικονομικός διευθυντής, μπόρεσε να αντιληφθεί τα μηνύματα.

Κομβικό σημείο η επαναφορά των καταθέσεων στις τράπεζες. Η μείωση αποδίδεται στην απόσυρση καταθέσεων που, κατά τον ομιλητή, φυλάγονται «στα στρώματα», αλλά και η σημαντική απομείωση των αποταμιεύσεων για την κάλυψη της δραματικής υπερφορολόγησης των Ελλήνων. Η ανάσχεση αυτής της ζοφερής κατάστασης δεν κατέστη δυνατή σε ικανοποιητικό βαθμό, παρά το γεγονός ότι τα επιτόκια καταθέσεων, κινούνται στην Ελλάδα λίγο κάτω από το 3% και είναι τα υψηλότερα στην Ευρωζώνη. Οφείλω να σημειώσω ότι νύξη δεν έγινε για τα φευγάτα κονδύλια στο εξωτερικό και την φοροδιαφυγή και τούτο, για να είμαι ειλικρινής, θα το περίμενα σε έναν τέτοιο χώρο.

Χειμαρρώδης ο κ. Χαριτάκης, που είναι και διευθύνων Σύμβουλος του Ταμείου Ανάπτυξης Νέας Οικονομίας [ΤΑΝΕΟ] και έδωσε μία ευχάριστη εικόνα, τονίζοντας ότι οι ευκαιρίες ξεδιπλώνονται ακριβώς τώρα που σοβεί η κρίση. Έδωσε παραδείγματα από πράξεις του Ταμείου που διαχειρίζεται.

Αποφάνθηκε ότι η κρίση στην Ελλάδα μας ήρθε από το εξωτερικό [Αμερική Lehman Brothers κλπ] και σε κανένα σημείο της εισήγησής του δεν βρήκε κάτι μεμπτό ή κακώς κείμενο στα καθ ημάς. Πολλές ερωτήσεις τέθηκαν στον κ. Καθηγητή από το ακροατήριο και αν δεν υπήρχαν ένας ή δύο που μονοπωλούσαν αδιάκριτα τη συζήτηση σε στυλ κάπως καφενείου [ο ένας δεν μου φάνηκε συνάδελφος] θα μπορούσε να τραβήξει η συζήτηση σε μάκρος και να ‘ναι πιο εποικοδομητική. Ωστόσο ο κ. Χαριτάκης ευχαρίστως έδινε συνέχεια προβάλλοντας τις θέσεις του που σε κάποια σημεία ακούγονταν κάπως αιρετικές ή μονοδιάστατες. Χαρακτηριστική η παρέμβαση του συναδέλφου Δημήτρη Λέντζα που προσπάθησε να στρέψει τη συζήτηση στον σάπιο κρατικό μηχανισμό που αποτελεί κορυφαίο στοιχείο ανάσχεσης κάθε επενδυτικής πρωτοβουλίας στη χώρα μας, και –όσο μπόρεσα να καταλάβω- δεν πήρε σαφή απάντηση. Προσωπικά θα ήθελα να ρωτήσω τον κ. Χαριτάκη για το πώς βλέπει, και αν όντως εντοπίζει ευθύνες, στην δική μας πλευρά. Εννοώ τις μεταπολιτευτικές κυβερνήσεις που σε ευρύτατα στρώματα της δεινοπαθούσας κοινωνίας μας, κατοπτρίζουν το πολιτικό μας σύστημα της παρακμής, όπως άλλωστε αυτό καταδεικνύεται από αξιόπιστους οργανισμούς [όπως πχ International Transparency].

Το σημείο που κρατώ για λογαριασμό μου με ουσία και νόημα, είναι ότι η κρίση οδηγεί την κοινωνία μας, επιχειρήσεις και νοικοκυριά, σε ένα εντελώς καινούργιο τοπίο που σηματοδοτεί την νέα εξ ανάγκης αναδιάρθρωση, όπου οι πτωχεύσεις θα προκαλέσουν έστω και βιαίως, ριζικές ανακατατάξεις, όπου ένα νέο τοπίο συναλλακτικής πρακτικής θα ανακύψει. Οι χρηματοοικονομικές ανάγκες δεν θα καλύπτονται σώνει και καλά από το πιστωτικό σύστημα και μάλιστα χωρίς φειδώ και ουσιαστικά κριτήρια ελέγχου του αξιόχρεου των δανειοληπτών, αλλά θα κατισχύσουν πιο αυστηροί κανόνες. Άλλοι τρόποι, όπως συγχωνεύσεις και συνεταιρισμοί –κάπως μέχρι τώρα απεχθές σενάριο για την αντίληψη του Έλληνα- θα πρέπει να υιοθετηθούν.

Ο κ. Παν. Γεννηματάς, μου έδωσε την εικόνα ότι σχετικοποιεί σε ικανοποιητικό βαθμό τα πράγματα. Βαθύς γνώστης των τραπεζικών πραγμάτων δεν δείχνει να παραβλέπει και την κοινωνική διάσταση. Η αποστροφή του σε ένα σημείο, έδειξε τη δική του φιλοσοφία. Τι νόημα έχει από όλους μας εδώ μέσα να αποφασισθεί η εξόντωση των μισών για να εξυγιανθούν οι υπόλοιποι; Είπε χαρακτηριστικά. Υποστηρίζει την πραγματοποίηση επενδύσεων σε υποδομές με ενδιαφέρον για τον τόπο και αποστρέφεται τις ευκαιριακές κινήσεις. Έχει ξεκάθαρη αντίληψη των προβλημάτων και των συσχετισμών στο παίγνιο που διεξάγεται στην ΕΕ με τα ξεχωριστά ενδιαφέροντα βορά και νότου. Παραμένει ωστόσο φιλοευρωπαϊστής και συναισθανόμενος το μεγάλο βάρος από τα δραματικά προβλήματα στη χώρα μας, εκφράζει την ευχή να επικρατήσει μία νηφάλια πορεία και να μην υπάρξει εκτροπή, είτε προς στη φασιστική δεξιά, αλλά μήτε και σε κάποιο κομμουνιστικό σενάριο.

Να καταθέσω και μία προσωπική σκέψη:
Τα πράγματα είναι εξαιρετικά δύσκολα στη χώρα μας. Η πρώτιστη ευθύνη για την καταστροφή στην πατρίδα, εντοπίζεται στο πολιτικό σύστημα της παρακμής. Δυστυχώς δεν διαφαίνεται κάποια έστω στοιχειωδώς αξιόπιστη εναλλακτική λύση στον ορίζοντα. Ασφαλώς και χρειαζόμαστε πολιτική σταθερότητα, αλλά πρωτίστως χρειαζόμαστε πολιτικούς που κομίζουν κάτι χρήσιμο. Ίσως και με ευθύνη μας, ως μελών του εκλογικού σώματος, έχουμε τις δικές μας ευθύνες για τις επιλογές μας. Ένα καλύτερο τοπίο θα αναδειχθεί μόνον αν όλο και μεγαλύτερα στρώματα της κοινωνίας ανανήψουν και στραφούν σε μία αναθεώρηση αρχών, αξιών και κανόνων κοινωνικής και συναλλακτικής συμπεριφοράς. Αυτό το δρόμο δεν θα τον ανοίξουν ευχές. Ένα επείγον μέτρο είναι η αποκάλυψη της διαφθοράς, η τιμωρία των ενόχων και η απόδοση στο ταμείο του δημοσίου των κλοπιμαίων. Να περάσει το μήνυμα ότι η Ελλάδα γίνεται πιο ευρωπαϊκή.