Αρχιμηνιά κι Αρχιχρονιά

Διανύοντας τις τελευταίες ώρες αυτού του χρόνου και με το συναίσθημα της αγάπης και της αλληλεγγύης να κατακλύζει τις ψυχές μας, συμμετέχουμε στην προσπάθεια της “Κιβωτού του Κόσμου” για την ενίσχυση του έργου που προσφέρει, βοηθώντας όσους χρειάζονται στήριξη για

να μεταμορφώσουν τον πόνο και τη θλίψη σε ελπίδα, δύναμη και αξιοπρέπεια, καταθέτοντας χρηματικό ποσό (100 ευρώ) που αντιστοιχεί στα κάλαντα που δεν είπαμε από κοντά ..

Καλή και ευτυχισμένη χρονιά.

pater-adonios.kivotos

Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά…

Τα κάλαντα ταιριάζουν στα παιδιά. Δεν φαντάζομαι να υπάρχει έστω και ένας που, σαν παιδί, δεν τριγύρισε με το τριγωνάκι του στις γειτονιές καλωσορίζοντας το νέο χρόνο.
Όμως τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς πάντα μού προκαλούσαν απορία για τα δυσνόητα και «ασυνάρτητα» λόγια τους. 

Μα τι λένε; Πραγματικά δεν ξέρω «ποίος περιπλανώμενος ραψωδός συνέθηκε τα νυν υπό των παίδων αδόμενα άσματα», θα απορήσει και ο Παπαδιαμάντης, «βρίθουσιν όμως κακοζήλων στίχων». Φαίνεται πως και στην Αθήνα τού 1880 τα πρωτοχρονιάτικα κάλαντα δεν διέφεραν από τα σημερινά, τα οποία ο Παπαδιαμάντης ονομάζει «κακόφωνα ραψωδήματα» που «εκθρόνισαν τα γνήσια άσματα του λαού».

• Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά
(η συνηθισμένη αρχική επίκληση)
• Ψηλή μου δεντρολιβανιά
(σε ποια απευθύνεται; Και βέβαια η δεντρολιβανιά δεν μπορεί να είναι άλλη από το δεντρολίβανο, τον αρχαίο ελληνικό απόσπληνο, το αρισμαρί για την Κύπρο, ή, αλλιώς, λασμαρί, αλλά πόσο ψηλός μπορεί να είναι ένας θάμνος, για να αξίζει το θαυμασμό μας;)
• Κι αρχή καλός μας χρόνος
• Εκκλησιά με τ’ άγιο θρόνος (!!)
(εδώ αλλάζει και το γένος. Μα, το θρόνος;)
• Άι Βασίλης έρχεται
• Και δεν μας καταδέχεται (!!!)
(γιατί άραγε ο Άγιος των παιδιών έγινε τόσο ακατάδεχτος )
• Από την Καισαρεία
• Συ σ’ αρχόντισσα κυρία
(εδώ το χάνω τελείως. Ίσως απευθύνεται στην οικοδέσποινα του σπιτιού που την καλοπιάνει για το φιλοδώρημα)
• Βαστάει εικόνα και χαρτί
• Ζαχαροκάντιο ζυμωτή
(το τι σαρδάμ γινόταν εδώ, το τι σολοικισμοί ακούγονταν από τα παιδιά δεν περιγράφεται. Και τι είναι το ζαχαροκάντιο; Μάλλον θα εννοεί το κάντιο ή κάνδιο, την κρυσταλλική ζάχαρη δηλαδή που γίνεται από ζαχαροκάλαμο, και έκανε έναν πλεοναστικό συνδυασμό. Η λέξη κάντιο πάλι προέρχεται από το ιταλικό candi, κι αυτό από το αραβικό qandĩ < kand , που είναι το ζαχαροκάλαμο. Αλλά και τα candies, τα αγγλικά ζαχαρωτά, είναι από την ίδια ρίζα).
• Χαρτί και καλαμάρι
• Δες κι εμέ το παλικάρι (;;; )
(μα ποιο είναι τελοσπάντων το παλικάρι;)

Και βέβαια ο Παπαδιαμάντης έχει χίλια δίκια όταν λέει «πολὺ ἀπέχω ἄλλως τοῦ νὰ θαυμάσω τὰ ἐν Ἀθήναις ἀκουόμενα δημώδη ᾄσματα» και αντιπροτείνει τα «άσματα του λαού» που «διεξέρχονται το θέμα με ποιητικά χρώματα και βοηθεία της δημώδους legende”*
(*legende και legend: ο θρύλος. Από ΙΕ ρίζα leg*, από όπου το λέγω)

Ἅης Βασίλης ἔρχεται ἀπὸ τὴν Καισαρίτσα,
βαστάει κόλλα καὶ χαρτί, χαρτὶ καὶ καλαμάρι.
«Βασίλη μ᾿ ποῦθε ἔρχεσαι; καὶ ποῦθε κατεβαίνεις;»
Ἀπὸ τὴ μάννα μ᾿ ἔρχουμαι καὶ στὸ σκολειὸ πηγαίνω,
πάω νὰ μάθω γράμματα, νὰ πῶ τὴν ἀλφαβήτα.

Αναδημοσίευση: Εφη Αργυρακούλη, Μιλάμε σωστά.. γράφουμε σωστά

 

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *