20150425

Σχόλιο ΓΑ: Στην πολιτική αντιπαράθεση στη Βουλή με θέμα τη μεταφορά αποθεματικών ΟΤΑ στην Τράπεζα Ελλάδος, ακούσθηκε η κατηγορία από κυβερνητικό στέλεχος κατά της Αντιπολίτευσης, ότι αποτελούν «5η φάλαγγα». Βαριά και σοβαρή κατηγορία. Αλλά τι είναι και τι σημαίνει αυτός ο όρος;

***

Πηγή: Wikipedia

Πέμπτη φάλαγγα ονομάζεται η εντός πολιορκημένης πόλης, ή και εμπόλεμης χώρας γενικότερα, εκδηλωθείσα προπαγάνδα επ΄ ωφελεία του εχθρού. Αυτή η προπαγάνδα μπορεί να είναι εγχώριος (εσωτερική), ή να προέρχεται απευθείας εκ του εχθρού (εξωτερική). Επίσης, εκδηλώνεται ποικιλοτρόπως, με οτιδήποτε μέσο μπορεί να υπονομεύσει το φρόνημα ή και την ικανότητα των αμυνομένων, ήτοι από δολιοφθορά, μέχρι απλή διασπορά ψευδών ειδήσεων, π.χ. ραδιοφωνικές ανακοινώσεις ή έντυπες προτροπές (φέιγ-βολάν). Ο όρος χρησιμοποιείται συχνά για πολιτικούς λόγους.

Οι ιστορικές καταβολές του όρου

Ο όρος χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1936, κατά τον Ισπανικό Εμφύλιο, από τον Εμίλιο Μόλα, στρατηγό των Εθνικιστών, ο οποίος σε ερώτηση δημοσιογράφου για την τακτική του κατά την πολιορκία της Μαδρίτης, όταν οι τέσσερις φάλαγγες οι οποίες διοικούσε πλησίαζαν προς την πόλη, απάντησε πως μια «πέμπτη φάλαγγα» από κατοίκους της Μαδρίτης, οπαδούς της πλευράς του, θα υποστήριζε τις κινήσεις του και θα υπονόμευε τους Δημοκρατικούς μέσα από την πόλη. Κατ’ άλλους, η φράση αυτή αποδίδεται στον στρατηγό Χοσέ Ενρίκε Βαρέλα. Πιο συγκεκριμένα ο όρος χρησιμοποιήθηκε στον ισπανικό εμφύλιο, περιγράφοντας κατά κύριο λόγο ένα σύνολο από περίπου 20 οργανώσεις που δρούσαν εντός της Μαδρίτης την περίοδο της πολιορκίας της πόλης, και δευτερευόντως σε άλλες μεγάλες πόλεις της χώρας. Ως απάντηση στον κίνδυνο της Πέμπτης Φάλαγγας η Δημοκρατική πλευρά δημιούργησε το 1937 τη μυστική στρατιωτική υπηρεσία Servicio de Información Militar (SIM), η οποία όμως στράφηκε και κατά πολιτικών αντιπάλων του κυβερνώντος κόμματος, κυρίως του τροτσκιστικού κόμματος POUM.

Ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ, πολεμικός ανταποκριτής εκείνον τον καιρό στη χώρα, χρησιμοποίησε τον όρο ως τίτλο του μοναδικού ολοκληρωμένου θεατρικού του έργου (Η Πέμπτη Φάλαγγα), το οποίο περιλαμβάνεται στη συλλογή «Η πέμπτη φάλαγγα και οι πρώτες σαράντα εννιά ιστορίες» (The Fifth Column and the First Forty-Nine Stories).