Οκτώβριος 2012

Στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης, το έτος 1977, ένας φωτισμένος και καθολικά αποδεκτός και αγαπητός Σκαμνιώτης, ο αείμνηστος Γιάννης Ζαλαώρας, βλέποντας την ερήμωση του μικρού χωριού της Ρούμελης, όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε, θέλησε να δώσει κάποιο ενδιαφέρον και να μεταλαμπαδεύσει στους διάσπαρτους συγχωριανούς το ενδιαφέρον για το Σκαμνό. Αυτός ο υπέροχος και οραματιστής Σκαμνιώτης έμελλε να γίνει και ο ιδρυτής του Πολιτιστικού μας Συλλόγου για το Σκαμνό και τους κατοίκους του. Σκοπίμως στην επωνυμία περιέλαβε και την ένδειξη «.. των απανταχού Σκαμνιωτών»

[Αλώνισμα δεκαετία ‘ 50]

Ένα εγκαταλελειμμένο χωριό του οποίου οι κάτοικοι, όπως συνέβη και σε πάρα πολλά χωριά της υπαίθρου στις 10ετίες του ‘ 50 και ‘ 60, ζήτησαν την τύχη τους στα αστικά κέντρα. Άλλοι πήγαν στη Λαμία, άλλοι στην Αθήνα, καθώς και σε άλλες πόλεις της χώρας, όπως Λάρισα και Θεσσαλονίκη, ενώ κάμποσοι είχαν ήδη φύγει για τη Γερμανία και μερικοί ακόμη στην μακρινή Αυστραλία.

[Άποψη Σκαμνού στη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Φωτογραφίες από το Αυστραλιανό Πολεμικό Μουσείο -War Memorial- όπως μας δόθηκαν από τον Δημήτρη Α. Πολυζωίδη]

[Στο βάθος διακρίνεται το σπίτι του αείμνηστου Νίκου Τζιβάρα και της Γαρέφως, που στη  συνέχεια από διόροφο περιορίσθηκε σε ισόγειο, όπως διατηρείται και σήμερα]

[Σε πρώτο πλάνο βλέπουμε το σπίτι του αξέχαστου Γιώργου Ζαλαώρα, ενώ στο βάθος αριστερά, το σπίτι του Παναγιώτη Αποστολόπουλου, (των Σκαραίων, επειδή ήταν προικώο) και δεξιά πίσω το σπίτι του Μήτρου Ζαλαώρα. Εντύπωση προκαλεί το ότι οι εκτάσεις ήταν στη μεγαλύτερη έκτασή τους καλλιεργούμενες]

Οι ελάχιστοι κάτοικοι που είχαν παραμείνει στο χωριό, ηλικιωμένοι κατά κανόνα, έδιναν τη μάχη της επιβίωσης κάτω από δύσκολες συνθήκες. Το δημοτικό σχολείο του χωριού, ελλείψει επαρκών μαθητών, εγκαταλείφτηκε, ενώ τα ελάχιστα μαθητούδια έπρεπε να μεταβαίνουν στο διπλανό Ελευθεροχώρι ή στη συνέχεια στον Μπράλλο και τη Γραβιά.

Η καθεδρική εκκλησία, των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, υπέστη σοβαρές ζημιές και σε ένα βαρύ χειμώνα, κάτω από το βάρος του χιονιού κατεστράφη η σκεπή, χωρίς στο μικρό χωριό με τους ελάχιστους κατοίκους να υπάρχει η δυνατότητα επισκευής.

Την ίδια τύχη είχε εν συνεχεία το λιθόκτιστο κτίριο του σχολείου. Για ένα διάστημα χρησιμοποιήθηκε από κάποιους σαν αποθήκη καυσόξυλων ή σαν αχυρώνας, μέχρι που και σ’ αυτό το κατά τα άλλα υπέροχο κτίσμα, επήλθαν σοβαρές ζημιές κυρίως στην σκεπή, οπότε και η αταίριαστη όπως αναφέρουμε, χρήση του, εγκαταλείφτηκε οριστικά.

Μέσα σ΄ αυτό το σκηνικό, ο Γιάννης Ζαλαώρας μάζεψε υπογραφές συγχωριανών με σκοπό την ίδρυση του Συλλόγου, ενώ αμέσως μετά ορίσθηκε αν αριστίδην Διοικητικό Συμβούλιο, δηλαδή χωρίς αρχαιρεσίες, συγκροτούμενο από συγχωριανούς που έδειχναν πρόθυμοι και ικανοί να συμβάλλουν.

Η επωνυμία που δόθηκε, «εξωραϊστικός και εκπολιτιστικός», μαρτυρεί εύγλωττα και τους σκοπούς του νεοσύστατου συλλογικού φορέα. Να ομορφύνουμε το χωριό, που δεν έπαιρνε κανένα καλό βαθμό συγκρινόμενο με τους γειτονικούς οικισμούς, αλλά και να δημιουργήσουμε νέα δεδομένα για την πολιτιστική καλλιέργεια των συγχωριανών.

Η δραστηριότητα του Συλλόγου στα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του, εστιάσθηκε σε εκδηλώσεις κατά καιρούς στην Αθήνα, όπου ο Γιάννης Ζαλαώρας αποδύθηκε σε μία όχι εύκολη προσπάθεια, να εντοπίσει τον κάθε συγχωριανό που είχε εγκατασταθεί στην πρωτεύουσα. Να βρει τους συγγενείς, τον γαμπρό του τάδε και τη νύφη του δείνα.

Συγκινητικές στιγμές και μεγάλος ενθουσιασμός με το αντάμωμα γνωστών και αγαπητών συγχωριανών που στην πλειονότητά τους είχαν ύστερα από πολλά χρόνια ενισχυθεί με νέους συγγενείς μετά γάμους. Για να καταστεί πιο ελκυστική η συμμετοχή και η προσέλευση, ο δραστήριος πρόεδρος εισήγαγες την τακτική των δώρων και λαχείων για τα οποία μεριμνούσαν φιλότιμοι συγχωριανοί, ώστε να είναι πλούσια. Πέρασαν κάμποσα χρόνια με την τακτική αυτή μέχρι που πάρθηκε η απόφαση, για πρώτη φορά να γίνει μία σύναξη και γιορτή στο χωριό, στο μαγαζί του Αποστόλη, που όντως πέτυχε και παρακίνησε και άλλους συγχωριανούς, τόσο κατοίκους του χωριού, όσον περισσότερο από την γειτονική Λαμία, να δείξουν ενδιαφέρον για το Σύλλογο.

Από δω και πέρα σηματοδοτείται μία νέα, πολύ εντυπωσιακή πορεία για το Σύλλογο, το Σκαμνό και τη μικρή του κοινωνία. Άνθρωποι με σπάνια χαρίσματα και τεράστια διάθεση για κοινωνική δράση και εθελοντική προσφορά, πολύτιμα στοιχεία για κάθε οικισμό, για κάθε κοινωνία, έμελλε να αναδειχθούν και να δώσουν εκπληκτική εξέλιξη που κατά γενική ομολογία άλλαξε άρδην την εικόνα του κάποτε μίζερου χωριού.

Ο λόγος για τον αείμνηστο Κώστα Γκόλφη, τον Κώστα Γέμελο και τον Δημήτρη Ευστράτογλου, που στη συνέχεια διετέλεσαν πρόεδροι και κατέλειπαν έργο εντυπωσιακό με την γενική αναγνώριση από συγχωριανούς, αλλά και τρίτους. Στο πλευρό τους στάθηκαν και άλλοι άνθρωποι που μοιράστηκαν μαζί τους τις ίδιες ανιδιοτελείς φιλοδοξίες με την μεγάλη αγάπη για το Σκαμνό και τους ανθρώπους του. Μία ονομαστική καταγραφή θα εμπεριείχε το σφάλμα, κάποιος να αγνοηθεί και το αποφεύγουμε.

Οι εξωραϊστικές κατασκευές, σε όλα τα μήκη και πλάτη του χωριού διαδέχονταν η μία την άλλη και η δαπάνη, ιδιαιτέρως σημαντική που ακόμη και σε μεγάλους οικισμούς δεν έχει το όμοιό της.

Αρκεί να αναφέρουμε εντελώς ενδεικτικά την υποδειγματική ανακαίνιση του αδρανούς σχολείου που κόστισε κάπου μεταξύ 200-250.000 Ευρώ. Και όλα αυτά από γενναίες συνδρομές άξιων συγχωριανών, με προσωπική εργασία χωρίς αμοιβή, με εισφορά σκευών και εξοπλισμού από μία σειρά ευεργετών με πρωτοστάτες τους προέδρους, τις οικογένειές τους, αλλά και άλλα στελέχη.

Οι γιορταστικές εκδηλώσεις διανθισμένες με παραδοσιακά, αλλά και άλλα καινοτόμα στοιχεία, έδεσαν ακόμη περισσότερο τους ανθρώπους, ενώ προσήλκυσαν και μία σειρά από εξαιρετικούς φίλους.

 

Η ανάδειξη του Φαραγγιού του Ασωπού σε συνεργασία με τον Ορειβατικό Σύλλογο Λαμίας αναδείχθηκε σε μία εξόχως σημαντική δράση με σαφώς υπερτοπικό χαρακτήρα, αφού στην ετήσια συνάντηση των φυσιολατρών στο χωριό, που έφθασε και το 600 άτομα, συμμετείχαν σύλλογοι ορειβατικοί και φυσιολατρικοί από ολόκληρη τη χώρα. Η συμβολή του Συλλόγου υπήρξε καταλυτική με την ανάδειξη της φιλοξενίας και της προαιρετικής συμμετοχής σ’ αυτήν ολόκληρης της μικρής κοινωνίας του Σκαμνού, που με την σειρά της αποτέλεσε πρότυπο πολιτιστικής συμπεριφοράς.

 

Φυσικό επακόλουθο, αυτής της δράσης του Συλλόγου, υπήρξε η προσέλευση νέων οικιστών, ανθρώπων υψηλού κοινωνικο-οικονομικού επιπέδου που ανατροφοδότησαν την δυναμική του Συλλόγου με πρωτοβουλίες και δράσεις σχετικά ασυνήθιστες για παρόμοιους Συλλόγους, ενώ οι ίδιοι άνθρωποι, αλλάζοντας κατά κάποιο τρόπο την ανθρωπογεωγραφία, κοσμούν την μικρή μας κοινωνία. Είναι εντυπωσιακό ότι οι περισσότεροι εξ αυτών αγαπούν και νοιάζονται για το Σκαμνό, περισσότερο από μας τους αυτόχθονες. Οι κατοικίες, επαύλεις που προστέθηκαν, με πισίνες, κήπους, BBQ, διακοσμητικά στοιχεία, στον οικισμό αποτελούν υπόδειγμα αρχιτεκτονικής που συνδυάζει το παραδοσιακό στοιχείο με την πέτρα, το κεραμίδι και το ξύλο, με τις σύγχρονες αντιλήψεις. Το ίδιο ισχύει και την τεχνολογική τους υποδομή με τα πλέον δόκιμα επιτεύγματα της τεχνολογίας.

Έτσι, λοιπόν, όλες οι εποχές του χρόνου, έγιναν κατάλληλες για διαμονή στο Σκαμνό. Συνταξιούχοι επιλέγουν το Σκαμνό για μόνιμη ή παροδική κατοικία, άνθρωποι του Σαββατοκύριακου εργαζόμενοι, μεταβαίνουν Στο Σκαμνό με την σπάνια ομορφιά που ενισχύεται, εκτός από τις ανθρωπογενείς παρεμβάσεις, από ένα εκπληκτικό φυσικό ανάγλυφο, με άγριες χαράδρες, αλλά και ένα κλίμα άριστο με μηδενική υγρασία και καλές θερμοκρασίες το καλοκαίρι.

Ο Σύλλογος μεριμνά ασταμάτητα, όλο και κάτι να γίνεται, όλο και κάτι να ελκύει τους φίλους του Σκαμνού και τα μέλη του Συλλόγου μας.