Γεωργίου Λ. Αστρακά
Από την ανάλυση που κάναμε οδηγηθήκαμε στο συμπέρασμα πως οι πρώτοι οικιστές του χωριού ήσαν Σλάβοι κτηνοτρόφοι.
-Με μόνα τα έσοδα από την κτηνοτροφία ήταν δυνατόν να αποκτήσουν τέτοιο και τόσο πλούτο, ώστε να θεωρούνται πλούσιοι;
Ασφαλώς όχι, γιατί αν συνέβαινε αυτό, τότε και άλλα χωριά της περιοχής θα είχαν την ίδια τύχη, πράγμα που δεν προκύπτει από το σιγίλιο του Πάπα. Τότε λοιπόν τι ήταν;
Από τη στοματική παράδοση γνωρίζουμε, πως το χωριό ήταν μία εστία, όπου αναπτύχθηκε η σηροτροφία, δηλαδή η εκτροφή και η εκμετάλλευση του μεταξοσκώληκα για την παραγωγή μεταξιού. ¨η είδηση αυτή πρέπει να είναι έγκυρη και πέρα από κάθε αμφιβολία, διότι στο χωριό, ως σήμερα, ακόμη σώζονται γηραλέες σκαμνιές από αυτές που χρησιμοποιούνται από τους σηροτρόφους για τα παχιά και σαρκώδη φύλλα τους, που αποτελούν ιδεώδη τροφή για τον μεταξοσκώληκα. Μία είναι ακόμη στο οικόπεδο του Στάθη του Τζιβαρονίκου. Μία ήταν στου Πατσονίκου το αλώνι, εκεί που είναι το σπίτι του Παρασκευά. Δύο – τρεις θυμήθηκα στην Κριθαριά, εκεί που είναι σήμερα τα σπίτια του Γιώργου του Αποστολόπουλου και της Στέλλας Ακρίβου – Ντάου. Μία ή δύο, δεν θυμάμαι ακριβώς, υπήρχαν πίσω από το παλιόσπιτο του Βασιλοθανάση. Οι μεγαλύτεροι στην ηλικία μπορεί να θυμούνται κι άλλες.
Πάντως από τα απομεινάρια αυτά σαφώς τεκμαίρεται, πως το χωριό είχε μετεξελιχθεί σε εστία σηροτροφίας, η οποία εξασφάλιζε αρκετά έσοδα στους κατοίκους. Μάλιστα αν λάβουμε υπόψη μας ποια ήταν η αξία του μεταξιού στα χρόνια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, όπου οι πάντες, αλλ’ ιδίως η ανώτερη τάξη και ο κλήρος κυνηγούσαν το μετάξι, όπως εμείς σήμερα το χρυσό και τους πολύτιμους λίθους, τότε θα εννοήσουμε για ποιο λόγο πλούτισαν οι πρόγονοί μας και γιατί ο Πάπας τους εκχώρησε, ως κτήμα στο Βεράρδο των Αθηνών. Όλοι και όλες παθαίνονταν για ν’ αποχτήσουν μεταξένια περιβολή και για το λόγο αυτό δαπανούσαν, χωρίς φειδώ, πολλά χρήματα. Εξ αιτίας λοιπόν αυτής της μανίας που διέκρινε και χαρακτήριζε την ανώτερη κοινωνία του Βυζαντίου, οι Σκαμνιώτες, ως σηροτρόφοι, κατόρθωσαν να αποκτήσουν αρκετά χρήματα και να γίνουν πλούσιοι. Πλούσιοι με τα μέτρα και τα σταθμά εκείνης της εποχής.
-Για πόσο παρέμειναν σ’ αυτή την κατάσταση;
Κανείς δεν μπορεί να το γνωρίζει. Λογικό όμως είναι να υποθέσει κανείς, πως η οικονομική τους ευμάρεια θα άρχισε σιγά – σιγά να συρρικνώνεται εξ αιτίας της μεταχειρίσεως που έτυχαν από του; Φράγκους και το άλλοτε πλούσιο και οικονομικά εύρωστο χωριό, οπωσδήποτε πισωγύρισε στη γεωργία και την κτηνοτροφική απασχόληση. Θα έγινε πάλι ένα κοινό χωριό, όπως τα διπλανά, το Γαρδίκι, ο Μπράλλος κλπ. Η υπόθεση αυτή ενισχύεται και από το γεγονός, ότι το χωριό στα χρόνια της Τουρκοκρατίας εμφανίζεται σχεδόν ως ο πιο μικρός οικισμός μαζί με την Νευρόπολη και το Κουμαρίτσι –κάπου 100 ψυχές, όλοι κι όλοι οι κάτοικοί του, οι οποίοι μετά την επανάσταση του 1821, κατήλθαν στους 75, λόγω των απωλειών του πολέμου.
Ένα ερώτημα που μπορεί να κάνει ο αναγνώστης είναι το εξής:
-Οι κάτοικοι του χωριού από τον 13ο αιώνα και ύστερα , που έχουμε τη γραπτή μαρτυρία για την ύπαρξη του οικισμού, είναι Σλάβοι; Ή έχουν αφομοιωθεί πλήρως από τους γηγενείς πληθυσμούς και είχαν αποκτήσει αμιγώς ελληνική συνείδηση;
Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι η απάντηση που έχει δώσει η επιστήμη σχετικά με το σλαβικό ζήτημα στη χώρα μας. Οι Σλάβοι, που κατήλθαν στον ελλαδικό χώρο, ήσαν σαφώς πολύ λίγοι σε σύγκριση με τους γηγενείς πληθυσμούς και πολιτιστικά ημιβάρβαροι. Οι μικρές εστίες τους μη μπορώντας αντικειμενικά να αποφύγουν τις επιδράσεις των γηγενών, οι οποίοι σαφώς υπερτερούσαν από κάθε άποψη, σιγά – σιγά από τις μίξεις και τις επαφές, αφομοιώθηκαν πλήρως, έτσι ώστε, οι επίγονοί τους να αισθάνονται και να νοιώθουν έλληνες, όπως όλοι οι κάτοικοι της περιοχής.
Συνεπώς και οι κάτοικοι του Προκοβενίκου είχαν την ίδια τύχη και εξέλιξη. Αφομοιώθηκαν πλήρως και έγιναν τόσο γνήσιοι έλληνες, όσο και οι γηγενείς. Το ζήτημα αυτό επιστημονικά είναι προ πολλού εξαντλημένο και συνεπώς οι κήρυκες του πανσλαβισμού στη βαλκανική χερσόνησο δεν μπορούν και ούτε έχουν το δικαίωμα να το επικαλούνται για να εξυπηρετήσουν σοβινιστικές επιδιώξεις, όπως έκαναν κατά το παρελθόν.