FtS104

Λέγεται ότι στο Σκαμνό επί μακρόν επικυριάρχησε η μητριαρχία. Αυτό έχει αφήσει τα αμυδρά κατάλοιπά του ακόμη και σήμερα, αν και τείνει να ξεθωριάσει. Για παράδειγμα λέμε ο Σπύρος της Ανδριάνας, ο Σπυρδουλομήτσος (= ο Μήτσος της Σπυριδούλας) κ.ο.κ. Δεν μνημονεύεται ο πατέρας, αλλά η μάνα που είναι το κεντρικό πρόσωπο στην οικογένεια. Αυτή η κοινωνική δομή, δεν φαίνεται εσφαλμένη και είναι κρίμα ότι το φεμινιστικό κίνημα των τελευταίων δεκαετιών όχι μόνον δεν κατάφερε να την ενισχύσει, αλλά η μητριαρχία μάλλον εξασθενεί.

Με ενδιαφέρον ωστόσο βλέπουμε (Spiegel Online Panorama 27.05.2009, Männer leben besser, wo Frauen das Sagen haben) ότι ο θεσμός αυτός διατηρείται σε απόλυτη ισχύ και μάλιστα με κάποιες ιδιοτυπίες στην περιοχή Μοσούο της Νότιας Κίνας.

Ο γιατρός και δημοσιογράφος Ricardo Coler, από την Αργεντινή, έζησε περισσότερο από δύο μήνες στον περιοχή Μοσούο όπου η κοινωνία είναι οργανωμένη μητριαρχικά. Οι άνδρες εκεί δεν κατέχουν κανένα ρόλο οικογενειακής εξουσίας και ισχύος. Η βία και η επιβολή δεν υπάρχουν. «Οι γυναίκες κυριαρχούν με άλλο τρόπο». δηλώνει ο επιστήμων ερευνητής.

Ο ίδιος ο γιατρός εξηγεί τους λόγους που τον ώθησαν να πραγματοποιήσει αυτό το ταξίδι – έρευνα στην υπόψη περιοχή:

-Ήθελα να γνωρίσω τι συμβαίνει σε μία κοινωνία, όπου οι γυναίκες διατάσουν και που οδηγεί αυτό. Πως συμπεριφέρονται οι γυναίκες που από την πρώτη στιγμή της γέννησής τους εξ αιτίας της κοινωνικής των θέσης οφείλουν να ορίζουν τα πάντα.

Στο ερώτημα αν εκεί βρήκε τον παράδεισο των φεμινιστριών, απαντά:

-Περίμενα να συναντήσω κάτι σαν το αντίθετο της πατριαρχίας, αλλά η ζωή στο Μοσούο δεν έχει να κάνει απολύτως σε τίποτα μ’ αυτό. Οι γυναίκες διοικούν με ένα άλλο είδος και τρόπο. Δεν τις απασχολεί να τρέχουν ή να κερδίζουν πολλά χρήματα. Με την έννοια αυτή η συγκέντρωση κεφαλαίου, θεωρείται μία ενστικτώδης ανδρική παρόρμηση. Αυτό δεν έχει νόημα, απαντά ο κόσμος με μία φωνή, η διαφορά μεταξύ ενός άνδρα και ενός νέου είναι η τιμή του παιχνιδιού του.

-Και πως ζει ένας άνδρας στην Μητριαρχία;

-Στην μητριαρχική κοινωνία δεν υπάρχει καμία βία. Γνωρίζω, αυτό οδηγεί γρήγορα σε μία ιδεολογικοποίηση, κάθε ανθρώπινη κοινωνία έχει τα προβλήματά της. Αλλά στις γυναίκες του Μοσούο απλά δεν ξεκαθαρίζεται, ότι οι προστριβές οφείλουν να αντιμετωπίζονται με βία. Ότι αυτές διατάσσουν, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία και δεν αμφισβητείται από κανέναν. Δεν γνωρίζουν αισθήματα χρέους ή εκδίκησης, θεωρούν ντροπή να ερίζουν μεταξύ τους. Ντρέπονται γι’ αυτό, καθώς τούτο τις ωθεί στη βλάβη του κοινωνικού τους προφίλ.

-Και αν ωστόσο ανακύπτει ένα πρόβλημα;

– Σε κάθε περίπτωση δεν ανακύπτει έρις. Οι γυναίκες αποφασίζουν εκεί που το πράγμα πάει μακριά. Μερικές το πράττουν αυτό πιο συγκεκριμένα, κάποιες άλλες κάπως φιλικότερα. Υπάρχουν σκληρές γυναίκες, που δίνουν σαφείς εντολές. Από έναν άνδρα αναμένεται παραδοχή, αν αυτός δεν είναι έτοιμος, δεν ανταποκρίνεται σε κάποιο πράγμα. Δεν εκτοξεύονται ύβρεις και δεν τιμωρείται, αλλά τον αντιμετωπίζουν σαν έναν νέο που δεν ετοίμασε την εργασία του.

-Ανατρέφονται οι άνδρες έτσι ώστε να οδηγούνται σε ανικανότητα;

-Για τις γυναίκες του Μοσούο, είναι οι γυναίκες οι πιο αποτελεσματικοί και αξιόπιστοι άνθρωποι. Ωστόσο αυτές λένε: Οι πολύ μεγάλες αποφάσεις, όπως η αγορά ενός σπιτιού ή η πώληση μιας αγελάδας, παίρνονται από τους άνδρες. Οι άνδρες εξοικειώνονται να μπορούν να λάβουν τέτοιες αποφάσεις, καθώς και για σκληρή σωματική εργασία. Επίσης η επίσημη κρατική αρχή στο χωριό, ο δήμαρχος, είναι άνδρας. Περπάτησα μ΄ αυτόν στο χωριό και κανείς δεν τον χαιρέτησε, κανείς δεν τον πρόσεξε. Ως άνδρας δεν κατέχει καμία ισχύ.

-Και πως λειτουργεί αυτή η κατανομή ρόλων στην ερωτική ζωή;

-Στην μητριαρχική κοινωνία, αγάπη και έρωτας υπάρχουν. Αλλά, υπάρχει μία διαφορά ανάμεσα στα δύο. Υπάρχουν πάντοτε αμφίσημες ερωτικές εκδοχές. Πάντοτε θέλει κάποιος να εμφανισθεί σε μία γυναίκα και πάντα μία γυναίκα θα είναι εκεί που θα του χαμογελάει. Όπως ειπώθηκε, είναι πολύ ισχυρές γυναίκες που δίνουν εντολές και σου φωνάζουν σαν να είσαι κουφός. Αλλά όταν πρόκειται για την αποπλάνηση, τότε μεταμορφώνεται εντελώς. Οι γυναίκες δίνονται με συστολή, κοιτάζουν προς τα κάτω, τραγουδούν σιγά μπροστά του, κοκκινίζουν. Και αφήνουν εμάς τους άνδρες να νομίζουμε ότι είμαστε αυτοί που επιλέγουμε και κατακτούμε τις γυναίκες. Τότε βρίσκονται μία νύχτα μαζί. Το επόμενο πρωί ο άνδρας φεύγει και η γυναίκα συνεχίζει όπως πριν.

-Λοιπόν αυτός είναι ο παράδεισος της ελεύθερης αγάπης;

-Η σεξουαλική ζωή στο Μοσούο είναι πολύ στανταρισμένη, πολύ ενεργητική, οι σύντροφοι συχνά αλλάζουν. Αλλά οι γυναίκες αποφασίζουν με ποιον θα περάσουν τη νύχτα. Η παρουσία του έχει μία κύρια είσοδο. Κάθε ενήλικη γυναίκα κατοικεί εκεί σε ένα μικρό σπιτάκι. Οι άνδρες κατοικούν μαζί σε ένα μεγαλύτερο σπίτι. Σε όλα τα σπίτια υπάρχει ένα κρεμαστάρι και όλοι οι άνδρες φορούν καπέλο. Όταν ένας άνδρας επισκέπτεται μία γυναίκα, κρεμάει το καπέλο του στην εξωτερική κρεμάστρα. Έτσι, όλοι γνωρίζουν ότι αυτή η γυναίκα έχει μία ανδρική επίσκεψη και κανείς άλλος δεν χτυπάει. Αν ερωτευθούν μία γυναίκα, τότε αυτή υποδέχεται μόνον αυτόν τον άνδρα και ο άνδρας έρχεται μόνον σ’ αυτή τη γυναίκα.

-Τι κάνει ελκυστικό έναν άνδρα για μία γυναίκα στο Μοσούο;

-Αν αυτή μπορεί να συζητήσει με έναν άνδρα, να κάνει σεξ και να βγαίνει μαζί του, τότε είναι ερωτευμένη. Γι’ αυτήν η αγάπη είναι σπουδαιότερη από την συντροφικότητα. Θέλουν να είναι ερωτευμένοι. Ο μοναδικός λόγος να είναι μαζί με ένα άλλο πρόσωπο, είναι η αγάπη. Ο γάμος ή να δημιουργήσει μία οικογένεια με έναν άνδρα, δεν την ενδιαφέρει καθόλου. Και αν αυτό ξεπερασθεί, έχει απλώς περάσει. Δεν μένουν μαζί εξ αιτίας των παιδιών ή των χρημάτων ή για κάτι άλλο.

-Υπάρχει στο Μοσούο το σύστημα της σύζευξης, του γάμου;

-Ναι! Ωστόσο απειλούνται τα παιδιά, «αν δεν είσαι καλός, θα σε παντρέψουμε». Τα παιδιά γνωρίζουν το γάμο σαν αποκρουστική ιστορία. Με ρώτησαν, πως εμείς θεωρούμε το γάμο, τα παιδιά και τη μόνιμη συμβίωση. Α! έλεγαν, αυτό θα πρέπει να είναι θαυμάσιο. Και να ξέρεις ξεκαρδίζονταν στα γέλια, για το ότι εμείς επαναλαμβάνουμε μονίμως κάτι, για το οποίο οι ίδιοι γνωρίζουμε, ότι αυτό δεν λειτουργεί.

-Επιτρέπετε να ρωτήσουμε, αν εσείς επίσης κρεμάσατε το καπέλο σας στην εξωτερική κρεμάστρα;

-Μία γυναίκα ήθελε να αποκτήσει ένα παιδί από μένα. Της είπα, όχι, δεν μπορώ να αποκτήσω παιδί με σένα, εσύ ζεις εδώ στην Κίνα κι εγώ στην Αργεντινή. «Ε, και;», ήταν η αντίδρασή της. Τα παιδιά μένουν το δίχως άλλο με την μητέρα. Της είπα πως δεν μπορώ να έχω παιδιά, που ποτέ δεν θα μπορέσω να τα δω. Εκείνη, μόνο γέλασε που πήρα το πράγμα στα σοβαρά. Αν αυτές αποκτήσουν παιδιά, αυτά είναι δικά τους παιδιά, ο άνδρας εδώ δεν παίζει κανένα ρόλο.

-Στην κινέζικη κοινωνία γνωρίζουμε ότι είναι προτέρημα να έχεις γιους, παρά θυγατέρες. Είναι αυτό αντίθετα στο Μοσούο;

-Μία οικογένεια χωρίς θυγατέρες είναι καταστροφή. Εξ αιτίας αυτού το πράγμα πάει χειρότερα σ’ αυτές τις οικογένειες από οικονομική άποψη, γιατί οι γυναίκες είναι αυτές που μπορούν να τα φέρουν βόλτα με τα χρήματα. Μία οικογένεια έχει 15 μέχρι 20 μέλη. Αναμφιβόλως υπάρχουν επίσης μικρές οικογένειες με πέντε, έξι μέλη. Μπορούν να έχουν μέχρι τρία παιδιά. Αυτό είναι ασυνήθιστο στην Κίνα, όπου επιτρέπεται ο πληθυσμός των πόλεων να έχει μόνον ένα παιδί και δύο στην επαρχία. Αλλά οι περίπου 25.000 κάτοικοι του Μοσούο έχουν το καθεστώς της εθνικής μειονότητας και γι’ αυτό τους επιτρέπεται να έχουν τρία παιδιά.

-Στ’ αλήθεια, έχουν οι κάτοικοι του Μοσούο μία λέξη για «πατέρα»;

-Βεβαίως, υπάρχει μία λέξη., αλλά κανένα σύστημα γι’ αυτό που με τις δικές μας ιδέες οφείλει να είναι ο πατέρας. Τα καθήκοντά του αναλαμβάνονται από την μητέρα ή την οικογένεια. Συχνά οι γυναίκες δεν γνωρίζουν από ποιον άνδρα έμειναν έγκυες. Έτσι, λοιπόν, και τα παιδιά δεν γνωρίζουν ποιος είναι ο φυσικός των πατέρας. Για τις γυναίκες αυτό είναι το δίχως άλλο, ασήμαντο, επειδή οι άνδρες εργάζονται λίγο και δεν διαθέτουν υλικές αξίες. Σπουδαίο είναι η οικογένεια και από αυτήν δεν χωρίζονται ποτέ.

Der blaue Mantel: Griechen im KZ Dachau

Ο Πολιτιστικός μας Σύλλογος με μία ομάδα στελεχών του ασχολήθηκε προσφάτως με την διερεύνηση της πρόσφατης ιστορίας στον τόπο μας, στην ανατολική Ρούμελη. Προϊόν της πρωτοβουλίας αυτής ήταν το ογκώδες βιβλίο των 866 σελίδων που συγκεντρώνει τα σημαντικότερα επεισόδια αντίστασης στην διάρκεια της ιταλο-γερμανικής κατοχής. Η υποδοχή του πονήματος αυτού δείχνει ότι άξιζε τον κόπο και την δαπάνη.

Και αν για μας, τους προγόνους, τους συγγενείς και τους γενναίους συντοπίτες μας ήταν αυτή η πρωτοβουλία κάτι περισσότερο από αυτονόητη, βλέπουμε ότι και ξένοι ερευνητές επιδίδονται με έντονο ενδιαφέρον σ’ αυτή την έρευνα και ιστορική τεκμηρίωση. Από τον καθηγητή Θανάση Φούρλα μας έρχεται δημοσίευμα στα γερμανικά (Griechenland Zeitung, Focus, Mittwoch, 29. April 2009, Seite 11), όντως αξιοπρόσεκτο. Ο Γερμανός καθηγητής Christoph U. Schminck Gustavus [Ordinarius für Rechts- und Sozialgeschichte an der Universität Bremen) έχει επενδύσει πολύ χρόνο πάνω στην μελέτη της Ελληνικής Εθνικής Αντίστασης. Ο ίδιος, εξ όσων αποκαλύπτονται στο σχετικό δημοσίευμα δεν περιορίστηκε να συλλέξει κάποιο υλικό και να συνθέσει ένα κείμενο, αλλά διέθεσε πολύ χρόνο πηγαίνοντας στη Ρώμη (γνωρίζει καλά Λατινικά και Αρχαία Ελληνικά) και εν συνεχεία στα Γιάννενα, όπου κατάφερε με την υποστήριξη γνωστών του να επισκεφθεί πλήθος χωριών και να συνομιλήσει με συμπατριώτες μας που τον εφοδίασαν με μεγάλο όγκο από υλικό και τεκμήρια.

Στην συγγραφική του δραστηριότητα πάνω στο θέμα της Ελληνικής Εθνικής Αντίστασης ο Γερμανός ερευνητής επιλέγει με επιτυχία το απλό ύφος και την ομαλή ροή στο κείμενο που συγκρατεί το ενδιαφέρον ενός συνήθους αναγνώστη. [ Ich versuche Buecher zu schreiben, die nicht irgendwo in einer wissenschaftlichen Bibliothek stehen, sondern Buecher, die man auch als Normalmensch lesen kann.]

Στα ελληνικά και σε τρεις τόμους έχει εκδοθεί το έργο Μνήμες Κατοχής (Isnairi -Verlag- ISBN 078-960-89527-3-7). Το ίδιο βιβλίο ετοιμάζεται συντόμως να εκδοθεί και στα γερμανικά.

Ο ίδιος δηλώνει ότι δεν προσέκρουσε σε κάποια δυσφορία των συμπατριωτών του Γερμανών ή Αυστριακών. Αντιθέτως τον ενθαρρύνουν να συνεχίσει το έργο του.

Η νέα του εργασία φέρει τον τίτλο :Der blaue Mantel. Von Dachau nach Sibirien –Zeugnisse griechischer KZ- Häftlinge 1943-1993″ [Donau-Verlag Bremen, ISBN 978-3-938275-45.0] που στηρίζεται σε μαρτυρίες Ελλήνων που επέζησαν στο Νταχάου μέχρι τη λήξη του πολέμου και επεκτείνεται σ’ αυτούς που η μοίρα τους έστειλε εν συνεχεία στη Σιβηρία.