FtS97
Τα ιερά έφθασαν να προσελκύουν κατά την αρχαιότητα μεγάλους αριθμούς επισκεπτών που έπαιρναν μέρος σε θρησκευτικές τελετές και πανηγύρεις οι οποίες συνοδεύονταν από αθλητικές διοργανώσεις, αλλά και εκδηλώσεις μουσικής και χορού προς τέρψη των θεών. Σε μερικές περιπτώσεις το στοιχείο του αθλητισμού προχώρησε περισσότερο και καθιερώθηκαν περίφημα κέντρα, όπως Ολυμπία, Πύθεια, Νέμεα, Δήλεια κλπ.
Στην περίπτωση της πλησίον μας Ανθήλης, όμως, στο ιερό της Δήμητρας, ναι μεν δεν έχουμε μεγάλα πλήθη επισκεπτών, αλλά εδώ προεξέχει ένα άλλο καινοφανές όσον και σημαντικό στοιχείο για την εποχή, Η’ αιώνας π.Χ., αφού ο χώρος αυτός έγινε τόπος συνάντησης αντιπροσώπων από διάφορα κράτη. Έτσι δημιουργήθηκαν οι «αμφικτιονίες». Έτσι ονομάσθηκε η οργάνωση της συνεργασίας των αντιπροσώπων, που με τη σειρά τους ονομάσθηκαν «αμφικτίονες». Ο όρος αυτός, όπως και ο ισοδύναμός του «περικτίονες» δηλώνει «αυτοί που κατοικούν γύρω» από το ιερό. Οι ρίζες του θεσμού φαίνεται ότι ανάγονται στο απώτερο παρελθόν και μάλιστα τοποθετείται σε τόσο βάθος χρόνου, ώστε η ίδρυση της πρώτης Αμφικτιονίας συγχέεται με το θρύλο, αν δεν έχει και εντελώς μυθολογική προέλευση. Κατά την παράδοση ιδρυτής της πρώτης Αμφικτιονίας στην Ανθήλη (Θερμοπύλες) υπήρξε ο Αμφικτύων, γιος του Δευκαλίωνος και αδελφός του Έλληνα, που είναι ο γενάρχης των Ελλήνων μετά από τον μυθολογικό κατακλυσμό.
Το θεματολόγιο που απασχολούσε τις αμφικτιονίες (υπήρξε και ο όρος Αμφικτυονία, με Α κεφαλαίο για να φανεί η μοναδικότητα και το υ στη θέση του ι, καθιερωμένο από την αρχαιότητα) κάλυπτε ζητήματα σχετικά με τα ιερά, την κατασκευή και συντήρηση των ναών, την προσφορά θυσιών, την οργάνωση πανηγύρεων, τη διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων των ιερών, την εκδίκαση περιπτώσεων ιεροσυλιών. Αυτό το αρχικό θεματολόγιο αποτέλεσε το πρόπλασμα και στη συνέχεια στο ίδιο φόρουμ δίνονταν η ευκαιρία ανταλλαγής απόψεων και πάνω σε άλλα, περισσότερο πρακτικά ζητήματα κοινού ενδιαφέροντος, και κυρίως τη ρύθμιση διακρατικών διαφορών. Το παραπέρα βήμα είναι οι οργανισμοί αυτοί να αποτελέσουν τη βάση για τη σύσταση ομοσπονδιών κρατών και την σφυρηλάτηση ενιαίων πολιτιστικών στοιχείων και αρχών..
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο χώρος στον οποίο λάμβαναν χώρα οι υπόψη συναντήσεις δεν ανήκε σε ένα συγκεκριμένο κράτος, αλλά εθεωρείτο ουδέτερος χώρος.
Δεδομένου ότι η αμφικτιονικές συνεδριάσεις λάμβαναν χώρα στην Ανθήλη, την μικρή κώμη πλησίον των Θερμοπυλών, η κανονική σύνοδος του συμβουλίου ονομάσθηκε «Πυλαία». Κάθε κρατική αντιπροσωπεία συγκροτείται από δύο μέλη, τον «πυλαγόρα» -δηλαδή εκείνο που λαμβάνει το λόγο κατά την Πυλαία- και το δεύτερο μέλος που ονομαζόταν «ιερομνήμων». Οι Πυλαγόροι ήταν πολιτικοί πάρεδροι των ιερομνημόνων και χαρακτηρίζονταν προ πάντων ως καλοί ρήτορες. Τα δύο αυτά σώματα, των Ιερομνημόνων και των Πυλαγορών, συνεδρίαζαν χωριστά μέσα στο ίδιο οίκημα που ονομάζονταν συνέδριο και εξέδιδαν χωριστά τις αποφάσεις των.
Τα δώδεκα κράτη που μετείχαν στην Αμφικτυονία ήταν: Αινιάνες, Αχαιοί Φθιώτες, Βοιωτοί, Δόλοπες, Δωριείς (με τον καιρό περιελήφθησαν και Δωριείς της Πελοποννήσου, ιδίως Σπαρτιάτες), Θεσσαλοί, Ίωνες (εδώ περιλαμβάνονται Αθηναίοι και Ευβοείς), Λοκροί, Μαλιείς, Μάγνητες, Περραβοί, Φωκείς.
Μεταξύ των ουσιαστικών αποτελεσμάτων των αμφικτιονιών μπορούμε να αναφέρουμε –μάλιστα δε σε πολύ πρώιμη περίοδο- τη δέσμευση των κρατών μελών να μην καταστρέφουν πόλεις άλλων κρατών της ένωσης, να μην στερήσουν τους πληθυσμούς τους από το νερό, ακόμη και κατά τη διάρκεια πολεμικών επιχειρήσεων και να τιμωρήσουν σκληρά τον παραβάτη.
Το αμφικτιονικό συνέδριο διατηρήθηκε μέχρι και την κατάργηση της Ελληνικής ελευθερίας από τους Ρωμαίους. Το 189 π.Χ. οι Ρωμαίοι το αποκατέστησαν, για να ακολουθήσουν επάλληλες αναλαμπές. Πλήγμα από τον Σύλλα, μικρής διάρκειας αποκατάσταση στους Δελφούς επί Αδριανού για να σβήσει εντελώς μετά από τους Αντωνίνους.
Όλα αυτά στην Ανθήλη τον Η’ αιώνα π.Χ., ένας πρώιμος ΟΗΕ, θα λέγαμε και ίσως πιο αποτελεσματικός από τον σημερινό, που άγεται και φέρεται από μερικούς ισχυρούς, αδυνατώντας να ανταποκριθεί στην αποστολή του.