FtS91

Ανδρέας Παπαλεξόπουλος

Μεγάλη είναι η αγάπη του Πολιτικού Μηχανικού Νίκου Ρωμέση για το Σκαμνό, καθώς επισκέπτεται τον τόπο μας, όπου μέλος της μικρής μας κοινωνίας είναι η αδελφή του Μαρία Ρωμέση – Αποστολοπούλου που υπεραγαπά. Ιδιαιτέρως επισημαίνει ως θετικό στοιχείο ιδιαιτέρου κάλλους το ανάγλυφο του τόπου μας, αλλά και τις κτιριοδομικές κατασκευές, καθώς και τη φροντίδα των κοινόχρηστων χώρων με τις εξωραϊστικές επεμβάσεις του δραστήριου Πολιτιστικού Συλλόγου Σκαμνού.

Επισκεφθείς και όλη την τριγύρω περιοχή έσκυψε με ευλάβεια και σεβασμό μπροστά στο μνημείο του Οδυσσέα Ανδρούτσου, δίπλα από το Χάνι της Γραβιάς, επαναφέροντας στη μνήμη του και επαναξιολογώντας την τεράστια σημασία του ηρωικού κατορθώματος του Δυσσέα και των συντρόφων του για την συνολική πορεία και έκβαση του ιερού αγώνα για την εθνική μας παλιγγενεσία. Μέσα από το πλούσιο υλικό και τα σπάνια ντοκουμέντα που διαθέτει στο προσωπικό του αρχείο αντλεί και μας αποστέλλει αξιολογότατο κείμενο που δημοσιεύθηκε στην Φιλολογική Ακρόπολη, την 31η Ιανουαρίου 1888. Με ιδιαίτερες ευχαριστίες στον εκλεκτό φίλο του χωριού και του Συλλόγου μας, το παραθέτουμε αμέσως παρακάτω, αυτούσιο, διατηρώντας το ύφος και την όλη διατύπωση:

*
**

Η εικών, ην δημοσιεύομεν, είναι του τελευταίου των Ηρώων του Χανίου της Γραβιάς. Δεν απέμειναν πλέον άλλοι από τους 120, όλους τους εσάρωσαν τα χρόνια, ή τους έφαγε το βόλι των εχθρών εις τας κατόπιν μάχας. Έμεινε μόνον ο Καπετάν Ανδρέας Παπαλεξόπουλος, φέρων επί της ράχεώς του ολόκληρον αιώνα και μετ’ ολίγους μήνας θα παραστή εις την εορτήν των εγκαινίων του μνημείου του Χανίου της Γραβιάς, όπερ θα υπομνήσει εις τον Καπετάνιον την ένδοξον ημέρα της Μάχης.

Ο Καπετάν Ανδρέας ήτο άγνωστος εις ημάς μέχρι της χθες, αλλαχού το λείψανον τούτο θα το περιέθαλπεν η εθνική ευγνωμοσύνη. Εν Ελλάδι, όμως, εάν δεν έκαμνε ανασκαφάς ο κ. Κυργούσιος, θα έμενεν άγνωστος τελείως, λαμβάνων σύνταξιν είκοσιν ίσως δραχμάς, λιμώττων ίσως και δεχόμενος ελέη. Τόση μεγάλη είναι η ευγνωμοσύνη μας. Ο κεκυρτωμένος σήμερον γέρων, με τις κουμπούρες εις την μέση, ως εζωγράφισεν αυτόν και μας τον απέστειλεν ο κ. Μαρλάς, την ημέραν της μάχης ήτο μόλις τριάκοντα ετών λεβέντης, με ευσταλές ανάστημα, με όλον το άγιον αίσθημα της ελευθερίας εις τα στήθη του, εκλείσθη εις την μάνδραν, και από το ταμπούρι εκείνο, απέστελλεν εις τους εχθρούς τα βόλια του και εδημιούργει εκεί μέσα μετά των συντρόφων του την Ελλάδα. Η μνήμη του εξησθένησεν ήδη. Τι δεν κάμνουν τα χρόνια! Τα βλέμματά του απώλεσαν την λάμψην των, και εξηλήφθησαν πλέον από της μνήμης του τα ονόματα των συναγωνιστών του. Εν τούτοις ενθυμείται ακόμη τον καπνόν των τουφεκιών που είχαν κρύψει τον ήλιο, ενθυμείται την αντάρα και ταις φωναίς, και τα αλλάχ! και τας οιμωγάς των πληγωμένων Τούρκων, οίτινες επλησίαζον και έτυπτον την μάνδραν του Χανίου με τα γιαταγάνια των. Ενθυμείται ότι εις το πλευρόν του εφονεύθη ο ανδρείος Καπλάνης. Όλη αύτη η εικών του ολέθρου, όλη η χαρά και η αίγλη των νικώντων, απέμενεν εντετυπωμένη εις την μνήμην του και θα σβύσει μόνον με τον θάνατόν του.

Ημείς παραθέτομεν σήμερον την εικώνα του τελευταίου ήρωος της Γραβιάς, ενός εκ των ολίγων απομενόντων ανδρών της επαναστάσεως.

Ατυχώς απομένουσιν ολίγιστοι. Μόλις μετριούνται εις τα δάχτυλα πλέον, αυτοί δε οι ολίγοι πένονται σήμερον, και εάν δι’ αυτούς εζητούμεν ελεημοσύνην, θα ήτο εξευτελιστικόν δια την γεννεάν μας, θα ήτο ύβρις δια το έθνος. Αποτεινόμενοι προς την κυβέρνησιν έχομεν εξησφαλισμένην την βεβαιότητα, ότι ουδέν θα έπραττεν υπέρ αυτών. Αποτεινόμεθα λοιπόν μόνον προς πάντας, και αιτούμεν την εκπλήρωσιν του καθήκοντος προς τους επιζώντας δημιουργούς του έθνους. Είναι ολίγιστοι. Και εις το έσχατον αυτών γήρας ας τους περιθάλψωμεν δια της συνδρομής μας, ας τοις καταστήσωμεν ανέτους τας τελευταίας ημέρας.

Ατυχώς, παρ’ ημίν εξητμίσθη ο πατριωτισμός, εξητμίσθη η δημιουργός αυτή δύναμις. Αι αλλεπάλληλοι συμφοραί επέφερον ολέθρια αποτελέσματα επί της εθνικής συνειδήσεως, και μόλις εν όνομα, το της Γραβιάς, ως ηλεκτρικός σπινθήρ επενήργησεν επί των νεναρκωμένων ημών αισθημάτων. Η εξέγερσις του αισθήματος της ευγνωμοσύνης ας λειτουργήση και εις την περίστασιν ταύτην, και ας περιβάλη τους επιζώντας αγωνιστάς.