FtS66

Γιατί δεν γιορτάζουμε μαζί τις μεγάλες γιορτές της Χριστανοσύνης με τους άλλους Ορθόδοξους (Χριστούγεννα, Ρωσία) ή τους Καθολικούς και Διαμαρτυρόμενους (Πάσχα);

Με χαρά υποδέχονται οι συγχωριανοί κάθε χρόνο το ημερολόγιο στο οποίο μεταφέρουμε ημέρες, γιορτές, σημαντικές ημερομηνίες και το διανθίζουμε με όμορφο φωτογραφικό υλικό από το χωριό και τους ανθρώπους του. Μερικά λόγια για το ημερολόγιο δεν θα ήταν άσκοπα. Διαβάζουμε για παράδειγμα, ότι ούτε ένα ελληνικό ληξιαρχείο δεν έχει καταχωρημένη ημερομηνία γέννησης από τις 16 έως τις 28 Φεβρουαρίου του 1923. Και όμως δεν πρόκειται περί λάθους.

Μερικές γενικές πληροφορίες

Ηλιακό ημερολόγιο: Χρησιμοποιεί ως βάση το χρόνο που χρειάζεται η γη για να συμπληρώσει μία πλήρη περιστροφή γύρω από τον ήλιο. Οι Βαβυλώνιοι πρώτοι κατέγραψαν αυτή την κίνηση του ήλιου από τη δύση προς την ανατολή. Επειδή ο ήλιος επέστρεφε στην αφετηρία του μετά από 360 περίπου ημέρες, χώρισαν τον κύκλο σε 360 μοίρες -κάτι που ισχύει μέχρι σήμερα- και θέσπισαν ταυτόχρονα ένα μικτό σεληνιακό και ηλιακό ημερολόγιο.

Τα χριστιανικά ημερολόγια [Ιουλιανό, Γρηγοριανό, νέο διορθωμένο Ιουλιανό] είναι ηλιακά.

Σεληνιακό ημερολόγιο: Η μέτρηση των ημερών του μήνα βασίζεται στη σελήνη, που έχει σαν κύκλο από την πανσέληνο σε νέα πανσέληνο 29,5 ημέρες που με τους 12 μήνες δίνουν 355 ημέρες, δηλ. δέκα ημέρες λιγότερες από αυτές του ηλιακού ημερολογίου. Σήμερα το μόνο αμιγές σεληνιακό ημερολόγιο είναι το Ισλαμικό.

Λίγο από την ιστορία

Ο Ιούλιος Καίσαρας εντόπισε [44 π.Χ.] τις σοβαρές αδυναμίες που εμφάνιζε το ρωμαϊκό ημερολόγιο που ίσχυε τότε, όπως το είχε θεσπίσει ο Πομπήιος Νουμάς. Την ίδια εποχή και με ευθύνη που αποδίδεται κυρίως στους ιερείς και τους ποντίφικες, που αποσκοπούσαν να παρατείνουν τη θητεία τους ή να ρυθμίσουν προσωπικά τους συμφέροντα, ενέτασσαν μέσα στο έτος αυθαίρετα εμβόλιμους μήνες και ημέρες . Την τάξη επεχείρησε να βάλλει ο Ιούλιος Καίσαρ με τη βοήθεια του επιφανούς αστρονόμου από την Αλεξάνδρεια Σωσιγένη, ο οποίος με τη σειρά του βασίσθηκε στις μελέτες του αστρονόμου Ιππάρχου και απεφάνθη ότι ένα έτος αριθμεί 365,242 ημέρες. Για το λόγο αυτό καθιέρωσε έτος 365 ημερών και τη διαφορά την κάλυψε με μία πρόσθετη ημέρα που διπλομετρούσε, δύο φορές εκτός, στις αρχές Μαρτίου κάθε τέσσερα χρόνια [bis sextus – δίσεκτο έτος].

Πέρασαν 400 χρόνια από την εφαρμογή του Ιουλιανού ημερολογίου και πάλι διαπιστώθηκε ότι κάποια απειροελάχιστη διαφορά οδήγησε σε σημαντικές αποκλίσεις. Το έτος του Σωσιγένη έπρεπε να διορθωθεί σε 365,242199 ημέρες το έτος. Η διαφορά έγινε αισθητή και προκάλεσε προβλήματα στον εορτασμό του Πάσχα. Το 1572 επί Πάπα Γρηγορίου ΙΓ’ αποφασίσθηκε η 5η Οκτωβρίου να ονομασθεί 15η Οκτωβρίου 1582 για να καλυφθεί το λάθος των δέκα ημερών που προέκυψε επί 11 αιώνες. που προηγήθηκαν. Παράλληλα ο Λουϊντζι Λίλιο, αστρονόμος, όρισε ότι δίσεκτα έτη θα είναι τα διαιρούμενα με το 4 εξαιρουμένων των «επαιωνίων» ετών .

Το 1583 όλα τα χριστιανικά κράτη δέχθηκαν το Γρηγοριανό ημερολόγιο αλλά οι ορθόδοξοι που βρίσκονταν υπό την Οθωμανική Αυτοκρατορία (Ελλάδα, Σερβία, Ρουμανία) –πλην Ρωσίας- αρνήθηκαν να το υιοθετήσουν.

Το 1917 επανήλθε το ζήτημα και η Ρωσία ανακοίνωσε την ένταξή της στο Γρηγοριανό Ημερολόγιο, ενώ στη συνέχεια ακολούθησαν όλοι οι σλαβικοί λαοί. Η Ελλάδα έμεινε ως η μόνη χώρα που παρέμεινε στο Ιουλιανό Ημερολόγιο. Στο 1923 δίνεται από το Αστεροσκοπείο [Διευθυντής ο Δημήτρης Αιγινίτης] μία μεσοβέζικη λύση σύμφωνα με την οποία η 16η Φεβρουαρίου 1923 βαφτίστηκε 1η Μαρτίου 1923 , αλλά το μέτρο υιοθετήθηκε ως πολιτική και όχι ως θρησκευτική ρύθμιση. Συνέπεια αυτής της κατάστασης ήταν να γιορτάζεται πχ ο Ευαγγελισμός δύο φορές -μία πολιτικά και μία θρησκευτικά- κλπ.

Στη συνέχεια οι αστρονόμοι φτιάχνουν το διορθωμένο Ιουλιανό ημερολόγιο που το δέχεται η Ελλάδα αμέσως, αλλά αυτή τη φορά διαφωνούν η Ρωσία και οι υπόλοιπες ορθόδοξες χώρες .

Η Πανορθόδοξη διάσκεψη του 1924 αποφάσισε να έχουν το δικαίωμα οι ορθόδοξες εκκλησίες να υιοθετήσουν το Ιουλιανό ημερολόγιο ή το διορθωμένο Ιουλιανό, όμως για τον εορτασμό του Πάσχα θα διατηρείται το Ιουλιανό. Έτσι λοιπόν έχουμε στην Ελλάδα μία ταύτιση του πολιτικού με το θρησκευτικό ημερολόγιο, εξαιρέσει του Πάσχα που ακολουθεί τους Ανατολικούς, με συνέπεια να γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα μαζί με τους Δυτικούς και το Πάσχα με την Ανατολή.

***
Την ίδια εποχή το έτος έφθασε να αριθμεί 445 ημέρες, που οι ιστορικοί το ονόμασαν έτος σύγχυσης, annum comfusionis.
Τα έτη δηλ. των αιώνων από τα οποία όριζε ως δίσεκτα μόνον αυτά που έχουν αριθμό ετών διαιρούμενων δια του 4 (έτσι λοιπόν το 1900 δεν ήταν δίσεκτο, ενώ ήταν το 2000).