20150205

24grammata.com- άποψη / γράφει ο Σταμάτης Κυρζόπουλος / http://sxoliopoliti.blogspot.gr/2015/01/blog-post.html

«Τι είναι ο Ευρωπαίος;

Είναι αυτός που έχει υποστεί φιλοσοφικά την επίδραση της αρχαίας ορθολογιστικής σκέψης, που έχει ζήσει με την ιουδαϊκοχριστιανική πνευματικότητα κι έχει υποστεί την επίδραση της ρωμαϊκής διοίκησης και των ρωμαϊκών θεσμών.

Αθήνα, Ιερουσαλήμ και Ρώμη.

Η κατανόηση, η συνείδηση, ο νόμος.
Χωρίς αυτά δεν υπάρχει Ευρώπη».
Paul Valery
(Γάλλος ποιητής και φιλόσοφος, 1871-1945)

Η κτηνώδης δολοφονική επίθεση στο γαλλικό σατυρικό περιοδικό Charlie Hebdo και τα γεγονότα που ακολούθησαν στη γαλλική επικράτεια τις επόμενες ημέρες φέρνουν όλες τις ευρωπαϊκές κοινωνίες (και ασφαλώς όχι μόνο τη γαλλική) αντιμέτωπες με τον εφιάλτη μιας ασύμμετρης εσωτερικής απειλής που στοχεύει να πλήξει καίρια τον σκληρό πυρήνα της πολιτισμικής τους υπόστασης: την ανοιχτή, δημοκρατικά θεσμισμένη κοινωνική συγκρότηση σε περιβάλλον νομο-κρατίας.

Η επιλογή του στόχου της επίθεσης μόνο τυχαία δεν υπήρξε: εντός της επικράτειας του πλέον ίσως κοσμικού και ανεξίθρησκου ευρωπαϊκού κράτους δολοφονήθηκαν οι συντάκτες ενός σατυρικού, ελευθερόφρονος και ελευθιεριάζοντος περιοδικού. Τίποτα δεν ενοχλεί περισσότερο τον φανατικό από τη σάτυρα, από την χιουμοριστική, πνευματώδη, εικονοκλαστική προσέγγιση της πραγματικότητας. Η σάτυρα δεν διεγείρει τον αφιονισμένο γιατί -υποτίθεται πως- προσβάλει τα όποια ιερά και όσια του, αλλά κυρίως γιατί τον κάνει να αισθάνεται πνευματικά μειονεκτικός, γιατί υπονομεύει τον ναρκισσισμό της όποιας -συλλογικής- του ιδεοληψίας.

Ο καινοφανούς βαρβαρότητας ισλαμο-φασισμός των τζιχαντιστών βδελύσσεται και επιτίθεται στη Δύση, όχι μόνο για την άγαρμπη γεωπολιτική της παρεμβατικότητα, ούτε μόνο για το αποικιοκρατικό της παρελθόν. Δεν πρόκειται περί αντιποίνων, πρόκειται περί καθαρού, απροσχημάτιστου πολιτισμικού μίσους.

Οι ευρωπαϊκές κοινωνίες οφείλουν ασφαλώς να αμυνθούν. Και η άμυνα αυτή, έτσι όπως έχουν εξελιχθεί τα πράγματα, σαφώς θα περιλάβει και ενίσχυση της αστυνόμευσης, και αυστηρότερη περιφρούρηση των ευρωπαϊκών συνόρων και πιο δραστήρια ενεργοποίηση και συνεργασία των μυστικών υπηρεσιών, ενδεχομένως ακόμη και στοχευμένες στρατιωτικές επιχειρήσεις. Όμως αυτά δεν αρκούν. Το ζήτημα δεν είναι μόνο η, επιχειρησιακά εξαιρετικά δύσκολη, αντιμετώπιση αυτού του είδους της τρομοκρατίας ή η αστυνομο-κρατική προσπάθεια περιφρούρησης της ασφάλειας των Ευρωπαίων πολιτών, είναι κυρίως η προστασία του τρόπου ζωής τους, της ελευθερίας τους, των ατομικών τους δικαιωμάτων. Αν ως πυρήνας του προβλήματος θεωρηθεί ο έλεγχος των μεταναστευτικών ροών (παρεπιμπτόντως οι δράστες της αποτρόπαιας επίθεσης δεν ήταν μετανάστες, αλλά δεύτερης-τρίτης γενιάς Γάλλοι υπήκοοι), αν η απάντηση στην τρομοκρατία του τζιχάντ είναι το φοβικό «ταμπούρωμα» των ευρωπαϊκών πόλεων, αν η απάντηση στον ισλαμοφασισμό είναι η «ισλαμοφαγία», αν η πολιτική απάντηση των Ευρωπαίων πολιτών είναι η ενίσχυση της ξενοφοβικής μισαλλόδοξης ακροδεξιάς, τότε οι τρομοκράτες θα έχουν επιτύχει τον βασικό τους στόχο: να αλλοιώσουν τον χαρακτήρα των ευρωπαϊκών δημοκρατιών, να πλήξουν το αξιακό υπόβαθρο των ευρωπαϊκών κοινωνιών, να ενσταλάξουν τον τρόμο και το μίσος στον ψυχισμό των Ευρωπαίων πολιτών.

Η Ευρώπη είναι ευάλωτη. Η κρίση που βιώνει δεν είναι μόνο οικονομική, είναι πρωτίστως πολιτική, αξιακή, παιδείας, βαθύτερα πολιτισμική. Η Ευρώπη δεν είναι, ούτε υπήρξε ποτέ, ένα άθροισμα ισοσκελισμένων κρατικών προϋπολογισμών, μια ζώνη σιδηράς δημοσιονομικής πειθαρχίας, ένας -ετεροβαρής- χρηματοπιστωτικός συνεταιρισμός. Η οικονομία όσο σημαντική κι αν είναι -που είναι- δεν μπορεί να εκλαμβάνεται ως απόλυτη και μοναδική πολιτισμική αξία. Οι μεταπολεμικές ευρωπαϊκές κοινωνίες δεν υπήρξαν μόνο οικονομικά εύρωστες, υπήρξαν πρωτίστως κοινωνίες ανοιχτές, δημοκρατικές, ανεκτικές, με στοιχειώδη σεβασμό στα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, στην ελευθερία έκφρασης, στη διαφορετικότητα, με κοινωνική συνοχή, με προηγμένες προνοιακές δομές, με κατοχύρωση εργασιακών σχέσεων και δικαιωμάτων, κοινωνίες που επένδυαν στη γνώση, την ανθρωπιστική παιδεία, την επιστήμη, την τεχνολογία και τον ορθολογισμό, κοινωνίες που συνειδητά επεδίωκαν την άμβλυνση των -αναπόφευκτων- ανισοτήτω, και που αντιλαμβάνονταν την κοινωνική ειρήνη ως προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη. Ακόμη και πριν από το ξέσπασμα της παρούσας οικονομικής κρίσης, και υπό την πίεση ενός πολυπολικού, πλέον, αδυσώπητου οικονομικού ανταγωνισμού, όλα αυτά είχαν αρχίσει να ξεθωριάζουν ή/και να εγκαταλείπονται. Η δημογραφικά γηράσκουσα και πολιτικά ανολοκλήρωτη Ευρωπαϊκή Ένωση εισήλθε ασθμαίνουσα στην οικονομική κρίση και προσπάθησε να την αντιμετωπίσει αρνούμενη -εν μέρει- την ουσία της. Εκλαμβάνοντας τα ιστορικά της επιτεύγματα ως αιτίες «ανταγωνιστικού ελλείμματος», κινήθηκε σε μια κατεύθυνση άνωθεν επιβαλλόμενης «ρεαλιστικής» περιστολής τους, κατά τρόπο που αποδείχθηκε πολιτικά ατελέσφορος, αλλά και οικονομικά αναποτελεσματικός.

Ο στείρος οικονομισμός και η δογματική μονεταριστική «ορθοδοξία» των πολιτικο-οικονομικών ευρωπαϊκών ελίτ δεν θα βγάλουν την Ευρώπη από την οικονομική κρίση. Οι φοβικές εθνοτικές περιχαρακώσεις δεν θα την προστατέψουν από τους εχθρούς της. Για να αποκρούσει τις απειλές, οφείλει να ξανακερδίσει τους πολίτες της, να ξαναποτίσει το αφυδατωμένο Ευρωπαϊκό ιδεώδες, να υπερασπισθεί τις – όχι πια αυτονόητες- θεμελιώδεις αξίες της. Οφείλει, με δυο λόγια, να ξαναβρεί την πνευματικότητα και την ψυχή της.

Και αυτό δεν είναι μόνο ευθύνη των, έτσι κι αλλιώς, κατώτερων των ιστορικών περιστάσεων πολιτικών ηγεσιών της. Είναι ευθύνη και των πολιτών της.

Υ.Γ. Στο περιθώριο της εμφυλιοπολεμικά πολωμένης εκλογικής μάχης που διεξάγεται στην χώρα μας, οι πρωταγωνιστές της βρήκαν την ευκαιρία να δηλώσουν ότι «είμαστε κι εμείς Charlie Hebdo». Η υποκρισία -εκατέρωθεν- προφανής. Οι μεν κυβερνούν την χώρα, όπου διώκεται ποινικά διαχειριστής ιστοσελίδας που…τόλμησε να σατυρίσει κάποιον μοναχό και θεώρησαν τώρα ότι τους δόθηκε η ευκαιρία να προβάλουν μια αντζέντα νόμου-τάξης και ήπιας ξενοφοβίας προς εκλογικό επαναπατρισμό του από (ακρο)δεξιά απωλεσθέντος ακροατηρίου τους, οι δε κήρυκες του έτοιμου να κυβερνήσει ψευδο-ριζοσπαστικού αριστερισμού ξεχνούν με ποια μανία -στα όρια της χυδαιότητας- επιτέθηκαν και στοχοποίησαν προσωπικά γελοιογράφο για ένα -υποτιθέμενα- «σεξιστικό» σκίτσο του την εποχή της «μάχης της Ε.Ρ.Τ.».