ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ
ΑΣΤΡΑΚΑ – ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥ
Αρθρο του κ. Περικλή Αστρακά
Εκ της μέχρι τούδε ερεύνης, στηριζομένης αποκλειστικώς επί της προφορικής παραδόσεως, υπεστηρίχθη απ’όλη την οικογένεια Αστρακά – Μιχαλοπούλου, είναι μία των παλαιοτέρων οικογενειών του οικισμού Σκαμνού (Προκοβενίκου) ως υπήρχε προ επί επαναστάσεως του 1821 και ως μεταγενεστέρως οι απόγονοι ήλλαξαν το επώνυμο από Μιχαλόπουλος εις Αστρακάς.
Ο Γεώργιος Αστρακάς του Λουκά, (14/09/1931 – 12/08/2015), πρώτος εκδότης και διευθυντής της εφημερίδος «Η φωνή των Σκαμνιωτών» εις σχετικά του δημοσιεύματα, υπεστήριξεν επί λέξει τα εξής:
i) «…Τα απογραφικά στοιχεία είναι ειλημμένα από το βιβλίο Ο Νομός Φθιώτιδος, Αθήνα 1983, του Παναγιώτου Ι. Τσιώνη. Μελετώντας και συγκρίνοντας τα δημογραφικά στοιχεία, μπορεί κανείς να κάνει τις εξής παρατηρήσεις:
α. Πριν από την Επανάσταση του 1821, σύμφωνα με τις πληροφορίες του Πουκεβίλ και τον υπολογισμό του Βορτσέλα, τα άτομα, όπως είπαμε, ανέρχονταν σε εκατό. Πράγματι, αν ληφθεί υπόψη, πως τα γένη (σόϊα) ήταν περίπου δέκα και ότι σε κάθε γένος, κατά προσέγγιση, θα αντιστοιχούσαν, το λιγότερο δύο οικογένειες, τότε ο αριθμός των είκοσι οικογενειών, κρίνεται οπωσδήποτε φυσιολογικός και λογικά αποδεκτός. Ποια ήταν τα γένη; Τζιβαραίοι, Ζαλαωραίοι, Ντααίοι, Σκαραίοι, Αστρακαίοι, (πρόγονοι του Γερο-Σπυρδόπουλου), Αποστολοπουλαίοι, Βασιλοπουλαίοι, και Μιχαλοπουλαίοι (πρόγονοι του Γερο-Μιχάλη που άλλαξαν το όνομά τους από Μιχαλόπουλος σε Αστρακάς μετέπειτα). Οι Λεπιδαίοι και οι Αργυραίοι ήταν επήλυδες (ήρθαν από άλλο μέρος: Οι πρώτοι από το Γαρδίκι και οι δεύτεροι από τη Μαριολάτα)…..» (Γεώργιος Αστρακάς: Δημογραφική και διοικητική εξέλιξη 1, εις φωνή: Σκαμνιωτών: αριθμός φύλλου και αναδημοσίευσις εις: Σκαμνός στην καρδιά της Ρούμελης, έκδοση του Πολιτιστικού Συλλόγου Σκαμνού Φθιώτιδος, Αθήνα 2006, σελίς 111) και
ii) «…..Κύριε Κουτσόπουλε στο χωριό μας, γύρω εκεί στα 1860 με 1870, ζούσε κάποιος Μιχάλης Μιχαλόπουλος, που αργότερα οι απόγονοί του μετωνομάσθησαν σε Αστρακάδες. Ζούσε με μίαν αδελφή του ονόματι Λεμονιά….» (Γεώργιος Αστρακάς: εις άρθρον του με τίτλον: «Κωστάρτσα: Αφορμή για μία διήγηση», εις φωνήν Σκαμνιωτών, αριθμός φύλλου 50 Ιούλιος-Αύγουστος 1999 και Σκαμνός στην καρδιά της Ρούμελης, σελίδες 385-389 και ιδία σελίς 387).
2) Η ως άνω άποψις περί αλλαγής του επωνύμου Μιχαλόπουλος εις Αστρακάς είναι ανακριβής, διότι εκ της αρχειακής ερεύνης διαπιστούται και αποδεικνύεται ότι το επώνυμον αρχικώς, ήτο Αστρακάς.
3) Πληροφορίαι περί της ως άνω οικογενείας «Αστρακάς» του χωρίου Σκαμνού (Προκοβενίκου της τέως Επαρχίας Φθιώτιδος της Περιφερειακής Ενότητος (Νομού) Φθιώτιδος της Ανατολικής Στερεάς Ελλάδος, μας παρέχει το παλαιόν Δημοτολόγιον του παλαιού Δήμου Ηρακλειωτών (1840-1912) του έτους 1853, με ημερομηνίαν θεωρήσεως 10 Απριλίου 1853 εις τας προσθέτους εγγραφάς και με αριθμούς 2922, 2923, 2924, 2925, 2926 και 3043, μνημονεύονται έξ (6) μέλη αύτης αντιστοίχως και δη:
α) Ο Μήτσος Στρακάς, ηλικίας 60 ετών, ο οποίος εγεννήθη το 1793 (1853 μείον 60 ίσον 1793) και απεβίωσεν την 30-08-1854. Προφανώς εγεννήθη εις τον Σκαμνόν και πιθανολογείται, ότι το όνομα του πατρός του ήτο Αθανάσιος. Ο Δημήτριος Αστρακάς του Αθανασίου είχε παντρευτεί εις την Άνω Αγόριανην (Επτάλοφος σήμερον) και κατά το έτος 1853 εγκατεστάθη «συν γυναιξί και τέκνοις» εις τον Σκαμνόν.
β) Η Σοφία Μήτσου Στρακά, ετών 60, γεννηθείσα το 1793 (1853 μείον 60 ίσον 1793).
γ) Ο Μιχαήλ Μήτσου Στρακάς ετών 30, γεννηθείς το 1823 (1853 μείον 30 ίσον 1823).
δ) Η Λεμονιά Μήτσου Στρακά ετών 20, γεννηθείσα το 1833 (1853 μείον 20 ίσον 1833).
Πιθανολογείται ότι η Σοφία Μήτσου Στρακά κατήγετο εκ της επάνω Αγόριανης (Επταλόφου) εκ της οικογενείας Δημητρίου. Πάντως το επίθετον-επώνυμον Αστρακάς-Στρακάς δεν απηντάτο και δεν απαντάται εις τον Επτάλοφον (Γεώργιος Ασημάκη Βακράκης: Απάνω Αγόριανη ή Επτάλοφος, Αθήνα 1991 σελίδες 28-29, όπου κατάλογος παλαιών επωνύμων).
Εις την Επάνω Αγόριανην (Επτάλοφον) και την θέσιν Λακουβάθρα υπήρχεν κεραμοποιείον, όπου κατασκευάζοντο ηλιόψητα κεραμίδια (Γεώργιος Ασημ. Βακράκης: Το Χάνι της Γραβιάς, 4η έκδοση Άμφισσα 2010 σελίς 105) και συνεπώς υπήρχον αι προϋποθέσεις γενέσεως και διαμορφώσεως του επωνύμου: Οστρακεύς > Οστρακάς ή Αστρακάς > Στρακάς).
ε) Ο Αθανάσιος Μήτσου Στρακάς, ετών 30 γεννηθείς το 1853 (1853 μείον 30 ίσον 1823) και απεβίωσεν το 1853. Ο Μιχαήλ και ο Αθανάσιος Στρακάς, φαίνεται και πιθανολογείται, ότι ήσαν δίδυμοι αδελφοί και
στ) Η Μαρία Μήτσου Στρακά, ετών 25 γεννηθείσα το 1839 (1853 μείον 25 ίσον 1839) και απεβίωσεν το 1864.
4) Κατά τα έτη 1864-1865 ο Μιχαήλ Αστρακάς του Δημητρίου (:Μήτσου ή Μήτρου), γνωστός και ως «Γερο-Μιχάλης», ετέλεσε γάμον μετά γυναικός, καταγομένης από το χωρίον Κωσταρίτσα (Κωστάρτσα) της τέως Επαρχίας Δωρίδος του Νομού Φωκίδος και δυνάμει του από 9 Σεπτεμβρίου 1927 Προεδρικού Διατάγματος «Περί μετονομασίας Κοινοτήτων και συνοικισμών» (ΦΕΚ τεύχος Α΄ αριθμός φύλλου 206 της 28-9-1927) μετωνομάσθη εις «Διχώρι».
Περί του ως άνω γάμου του μας παρέχει πληροφορίας ο Γεώργιος Αστρακάς του Λουκά. Το όνομα της συζύγου δεν εξηκριβώθη εκ της ερεύνης. Εκτός του άνω γάμου του ο Μιχαήλ Αστρακάς (Στρακάς) του Δημητρίου (Μήτσου), απέκτησεν έναν υιόν τον Σπύρον Αστρακάν του Μιχαήλ, ο οποίος εγεννήθη το 1866 και φέρεται εγγεγραμμένος εις το Μητρώον Αρρένων της Παλαιάς Κοινότητος της Οίτης περιόδου 1846-1958, υπό αύξοντα αριθμόν 1 του έτους 1866 και απεβίωσεν το έτος 1941.
5) Ο Σπυρίδων (Σπύρος) Αστρακάς του Μιχαήλ:
Α) Εκ του πρώτου γάμου του μετά της Χαρίκλειας θυγατρός Αναστασίου Φούντα, καταγομένης εκ του χωρίου Άνω Μπράλου, απέκτησεν δύο (2) τέκνα και δη:
α) Τον Μιχαήλ Μιχαλόπουλον ή Αστρακάν του Σπύρου, γεννηθέντα το 1901 και εγγεγραμμένος εις το Μητρώον Αρρένων υπό αύξοντα αριθμόν 7 του έτους 1901, ως Μιχαλόπουλος. Μεταγενεστέρως ο Μιχάλης εχρησιμοποίησε ως επώνυμον το Αστρακάς και απεβίωσεν την 09/12/1970. Ούτος εκ του γάμου του μετά της Στυλιανής (Στέλλας) θυγατρός Ιωάννας Ντάου του Αντωνίου απέκτησε τρία (3) τέκνα:
i)Την Βασιλικήν Αστρακάν του Μιχαήλ μετέπειτα σύζυγον και ήδη χήραν Κωνσταντίνου Αρμακά, γεννηθείσαν την 12-12-1930.
ii) Τον Γεώργιον Αστρακάν του Μιχαήλ (04/02/1934 – 12/09/2012) και
iii) Τον Σπυρίδωνα (Σπύρον) Αστρακά του Μιχαήλ (12/09/1936 – 19/07/ 2016) και
β) Τον Αναστάσιον (Τάσον) Αστρακάν του Σπύρου (1904 – 7/10/1982), ο οποίος εκ του γάμου του μετά της Βιολέτας Τζιβάρα του Βασιλείου και της Γεωργίας Δημητρίου Σκαρή (1914 – 02/11/1987) απέκτησε δύο (2) θυγατέρας και δη:
i) Την Χαρίκλειαν σύζυγον και ήδη χήραν Βασιλείου Παπαναγιώτου, το γένος Αστρακά Αναστασίου και
ii) Την Γεωργίαν σύζυγον και ήδη χήραν Παναγιώτου Χριστοδούλου, το γένος Αναστασίου Αστρακά.
Β) Εκ του δευτέρου γάμου μετά της Αργυρής (:Αργυρώ, Αργύρω) Αγοριανίτου, καταγομένης εκ του χωρίου Άνω Μπράλου και αποβιωσάσης την 15 Μαρτίου 1915, ως το από 16 Ιανουαρίου 1935 Πιστοποιητικόν του Προέδρου της Κοινότητος Οίτης Παναγιώτου Γρούσπα, ο Σπυρίδων Αστρακάς του Μιχαήλ (:Μιχάλης) απέκτησε τρία (3) τέκνα και δη:
α) i) Τον Βασίλειον Αστρακάν του Σπυρίδωνος (Σπύρου), ο οποίος εγεννήθη το έτος 1911 και φέρεται εγγεγραμμένος εις το Μητρώον Αρρένων της Κοινότητος Οίτης, με αριθμόν 14 του έτους 1911, δυνάμει της υπ’ αριθμόν 1706/1922 αποφάσεως του Νομάρχου Φθιώτιδος. Εις το ίδιον Μητρώον φέρεται εγγεγραμμένος ο Βασίλειος Αστρακάς του Σπύρου με αύξοντα αριθμόν 3 του έτους 1907. Φαίνεται και πιθανολογείται, ότι ο αρμόδιος υπάλληλος κατά την διόρθωσιν της εγγραφής, δυνάμει της προδιαληφθείσης αποφάσεως του Νομάρχου, παρέλειψε την σχετικήν σημείωσιν.
Ο Βασίλειος Αστρακάς του Σπύρου (1911 – 27/12/1941), εκ του γάμου του μετά της Ανδριανής Ντάου του Αντωνίου (1912 – 10/10/1996), απέκτησε δύο (2) τέκνα και δη:
i) Τον Σπυρίδωνα (Σπύρον) Αστρακάν του Βασιλείου, γεννηθέντα την 14/09/1938, κατά δήλωσίν του, ή την 01/12/1938 κατά την ληξιαρχικήν πράξιν γεννήσεως, και
ii) Την Αμαλίαν σύζυγον Σάββα Χατζάτογλου, το γένος Βασιλείου Αστρακά.
β) Τον Γεώργιον Αστρακάν του Σπυρίδωνος (Σπύρου), γνωστόν και με το παρωνύμιον «Καραχασάνης», ο οποίος εγεννήθη την πρώτην (1ην) Ιανουαρίου 1914 και φέρεται εγγεγραμμένος εις το Μητρώον Αρρένων της κοινότητος Οίτης υπ’αύξοντα αριθμόν 30 του έτους 1915, δυνάμει της υπ’αριθμ. 16810/1922 αποφάσεως του Νομάρχου Φθ/δος, εκ μεταφοράς εκ του έτους 1907 υπ’αύξοντα αριθμόν 1 και απεβίωσεν εν Λαμία την 09/08/1996.
Ούτος φέρεται εγγεγραμμένος και εις το ως άνω Μητρώον Αρρένων το έτος 1914 και υπ’αύξοντα αριθμόν 7 ως Μιχαλόπουλος.
Ούτος εκ του γάμου του μετά της Κυριακής (Κυριακούλας – Κούλας) θυγατρός Νικολάου Μώκου, καταγομένης εκ του χωρίου Κολοβάτα (Δροσοχώριον) Φωκίδος και αποβιωσάσης εν Λαμία την 06/02/1999, απέκτησεν έναν υιόν, τον Σπυρίδωνα Αστρακάν του Γεωργίου, γεννηθέντα την 16 Μαϊου 1934 και
γ) Την Αμαλία Αστρακά του Σπυρίδωνος, η οποία ετέλεσεν γάμον μετά του Λουκά Αθανασίου κάτοικον Δρυμαίας (Γλούνιστα) Φθιώτιδος και
Γ) Εκ του τρίτου (3) γάμου του μετά της Θωμαής το γένος Αθανασίου Τσαντήλα εκ του χωρίου Δυό Βουνά Φθ/δος, απέκτησε πέντε (5) τέκνα και δη:
α) Τον Λάμπρον Αστρακά του Σπυρίδωνος, ο οποίος εγγενήθη το 1918 και φέρεται εγγεγραμμένος εις το Μητρώον Αρρένων της κοινότητος Οίτης υπ’αύξ. αριθμόν του έτους 1918.
β) Την Αθανασίαν Αστρακάν του Σπυρίδωνος, η οποία εγεννήθη το 1920 και ευρίσκεται εν ζωή. Η Αθανασία Αστρακά εκ του γάμου της μετά του Γιαννούλη Σαντοριναίου απέκτησε τέσσερα (4) τέκνα και δη την Σταματίαν, τον Απόστολον Σαντοριναίον (1952 – 05/09/2006), την Θωμαήν και την Ελένην.
γ) Την Ευθυμίαν Σπύρου Αστρακάν, σύζυγον Ζήση Τσιμούρτου, η οποία απεβίωσε και απέκτησε τρία (3) τέκνα:
i) Τον Απόστολον Τσιμούρτον του Ζήση, καθηγητήν Μαθηματικών – Λυκειάρχην του Λυκείου Γραβιάς Φωκίδος,
ii) την Θωμαήν Τσιμούρτου του Ζήση, η οποία απεβίωσεν και
ii) την Τούλαν Τσιμούρτου του Ζήση.
δ) Τον Σταύρον Αστρακάν του Σπυρίδωνος, ο οποίος εγεννήθη το 1921 και φέρεται εγγεγραμμένος εις το Μητρώον Αρρένων της Κοινότητος Οίτης υπ’αύξοντα αριθμόν 1 του έτους 1921 και
ε) Τον Παναγιώτην (Τάκην) Αστρακάν του Σπυρίδωνος, ο οποίος εγεννήθη το 1929 και φέρεται εγγεγραμμένος εις το αυτό ως άνω Μητρώον με αριθμόν 12 του έτους 1929.
Ο Σταύρος Αστρακάς του Σπύρου εφονεύθη εις Αθήνας κατά τα Δεκεμβριανά του 1944, ο δε Παναγιώτης εξηφανίσθη κατά το Φθινόπωρον του 1944 (ίδετε περί αυτών: Περικλής Αστρακάς: Οι νεκροί του Σκαμνού, κατά την δεκαετίαν 1940-1950, εις το συλλογικό έργον: Σκαμνός στην καρδιά της Ρούμελης, Αθήνα 2006, σελίδες 283-300 και ιδία σελίδες 282-289).
6) Οι απόγονοι του Μιχάλη Μήτσου Στρακά (Δημητρίου Αστρακά), εχαρακτηρίζοντο και προσδιορίζοντο συλλήβδην ως Μιχαλοπουλαίοι ή Μητσομιχαλαίοι. Το Μιχαλόπουλος ως επώνυμον εχρησιμοποιήθη μόνον υπό δύο (2) τέκνων του Σπύρου Αστρακά (1866-1941), δηλαδή του Μιχαήλ και του Γεωργίου, πλην όμως εγκατελείφθη και εχρησιμοποιήθη το επώνυμον Αστρακάς.
7) Ο Μήτσος Στρακάς [(Δημήτριος Αστρακάς) (1793-1854)] και ο Αθανάσιος Αστρακάς (1779 – 9 Ιανουαρίου 1858) πρέπει να ήσαν εξ αίματος συγγενείς και πιθανόν πρώτοι εξάδελφοι. Υπάρχουν δύο (2) ενδείξεις της ως άνω πιθανολογήσεως και δη:
i) Πολλά κτήματα των απογόνων του Μήτσου Στρακά γειτνιάζουν με κτήματα των απογόνων του Αθανασίου Αστρακά, γεγονός το οποίον σημαίνει ότι εις παλαιοτέρους χρόνους εγένετο διανομή και κατάτμησις, και
ii) Τα βαπτιστικά ονόματα: Αθανάσιος, Δημήτριος, Σπυρίδων, Αναστάσιος και Μαρία απαντώνται και εις τους δύο (2) κλάδους των Αστρακαίων.
Εν Λαμία τη 30 Δεκεμβρίου 2015
Περικλής Αστρακάς