υπό Γεωργίου Τσίτσα
Ιστοριοδίφη – Λαογράφου

«σύρε δούλεψε σ΄ εκείνον που φορεί παπούτσια για να φορέσεις εσύ τσαρούχια!»

Τα γουρνοτσάρουχα, γουρουνοτσάρουχα, τα τσαρούχια με θηλιές, λουρουτσάρουχα

Το τσαρούχι με τις θηλιές (από το τουρκικό Garik) ήταν ένα είδος παπούτσι, χαμηλό, ελαφρύ, των χωρικών και των βοσκών της ηπειρωτικής Ελλάδας.

Τα γουρνοτσάρουχα γίνονται από γουρνοτόμαρο (γουρνοπέτσι) που κοβόταν σε φασκιές. Πιο γερά ήταν αυτά που γίνονταν από αργασμένα χοντρά γουρνοτόμαρα και ειδικά τα μεσάδια (οι ράχες). Οι άκρες δεν βαστούσαν πολύ.

Το φτιάξιμο

Αρχικά παίρνοντας μέτρο για το μήκος του ποδιού, κόβουν δύο τέτοια κομμάτια τομάρι, ίσια με το μήκος του ποδιού από τη φασκιά. Μετά ξουράφιζαν τις τρίχες καλά για να πάρουν γυαλιστεράδα. Μετά συρράβουν τις μπροστινές άκρες με λουριά και φτιάχνουν τη μύτη του τσαρουχιού. ύστερα περβαζώνουν το άνοιγμα με πλέγμα από λουριά, γύρω – γύρω κι από τόπο σε τόπο αφήνουν τις θηλιές.

Αυτή την πλεξίδα με τα λουριά την ξέραμε  τη ξέραμε με το τοπικό όνομα «σύρτη» που χρησιμοποιούσαν οι συμπατριώτες μου στη Ρούμελη.

Μετά το 1821 φέρναν στα παζάρια ουγγαρέζικα δέρματα, πετσιά, σε πλατιές λωρίδες, σε κομμάτια διπλωμένα σε διπλές φασκιές, ίσαμε το μάκρος του ποδιού.

Αφού τύλιγαν τα πόδια με χοντρά πορπόδια, πάνω από τα τσουράπια και, όπως έλεγαν, «πετούσαν»!

Αρχικά κα τσαρούχια τα κατασκεύαζαν οι ίδιοι. Περνώντας ο καιρός η κατασκευή περιήλθε στους ειδικούς «τσαρουχάδες».

ΦτΣ Νο 75 Ιανουάριος – Φεβρουάριος 2004