Έρευνα Παρουσίαση: Βίκτωρ Σαμπώ

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΕΡΙ ΣΕΙΣΜΩΝ

Οι σεισμοί από την εποχή της αρχαιότητας ακόμα, αποτελούσαν αντικείμενο απορίας και ενδιαφέροντος για τον άνθρωπο. Συνήθως θεωρούνταν υπερφυσικά φαινόμενα που προκαλούσαν φόβο και πανικό και συνοδεύονταν από ένα πλήθος δεισιδαιμονιών και προκαταλήψεων. Κανένα άλλο φυσικό φαινόμενο δεν έχει προκαλέσει δέος και πανικό ταυτόχρονα κυρίως εξαιτίας του γεγονότος ότι εκδηλώνεται συνήθως ξαφνικά και χωρίς προειδοποίηση ενώ δεν υπάρχουν περιθώρια αντίδρασης.

Ο σεισμός είναι ένα φυσικό φαινόμενο – άρρηκτα συνδεδεμένο με ιστορία της γης. Στη μακρόχρονη ιστορία του τόπου μας έχουν καταγραφεί πολλοί σεισμοί. Η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση από πλευράς σεισμικότητας στην Ευρώπη και την έκτη παγκοσμίως. Δεν πρέπει λοιπόν να φαίνεται παράξενο που οι σεισμοί στη χώρα μας γίνονται με μεγάλη συχνότητα και ένταση και πρέπει όλοι να συνειδητοποιήσουμε ότι αποτελούν ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας.

Προ του 426 π. Χ. στοιχεία για σεισμούς στην περιοχή μας δεν έχουμε εντοπίσει. Μετά το έτος αυτό, τα κυριότερα καταγεγραμμένα σεισμικά γεγονότα της ευρύτερης περιοχής μας είναι τα παρακάτω. Σύμφωνα, πάντα με πηγές αρχαίων κειμένων και ιστορικών. Και του καθηγητή της Γεωλογίας του ΑΠΘ κ. Παπαζάχου, Σεισμοί της Ελλάδος 2003.

1. Το έτος 426 π. Χ., τον Χειμώνας, ο αρχαίος κόσμος έζησε έναν από τους πιο καταστροφικούς σεισμούς που συντάραξε την περιοχή της Φθιώτιδος, και που έγινε αισθητός στην Αθήνα, προκαλώντας μάλιστα και μετατόπιση του νοτιοανατολικού τμήματος του Παρθενώνα που μόλις 12 χρόνια πριν είχε τελειώσει, στην Εύβοια, στη Θήβα και προ πάντων στον Βοιωτικό Ορχομενό. Η ισχύς του σεισμού αυτού ήταν 7,0 βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ, και είχε επίκεντρο τη Σκάρφεια. (Θουκ. Γ, 87 – 89) και Παπαζάχος ως προς την ισχύ.
Ο Στράβων περιγράφει τις συνέπειες του φοβερού αυτού σεισμού ως εξής. Οι θερμές πηγές της Αιδηψού και των Θερμοπυλών στέρεψαν για τρεις μέρες. Στους Ωρεούς (Βόρεια Εύβοια) κατέρρευσαν επτακόσιες οικίες και το παραθαλάσσιο τείχος. Η Σκάρφεια καταστράφηκε εκ θεμελίων, χίλιοι επτακόσιοι άνθρωποι σκοτώθηκαν, ενώ στο Θρόνιον περίπου εννιακόσιοι. Καταστροφές έγιναν στον Εχίνο, στα Φάλαρα, στην Ηράκλεια, στη Λαμία και στη Λάρισα. Το τείχος της Ελάτειας ράγισε και στην Αταλάντη δημιουργήθηκε ρήγμα. Μια τριήρης τινάχτηκε από τα νεώρια και έπεσε πέρα από το τείχος.
2. Το έτος 347 π. Χ., σεισμός με ισχύ 6.0, βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ, με επίκεντρο τους Δελφούς. Σύμφωνα με μαρτυρία από τον Διόδωρο, όταν ο Φάλαικος ήταν στρατηγός των Φωκέων και προετοιμάζονταν οι στρατιώτες να σκάψουν γύρω από τον τρίποδα στους Δελφούς για να βρουν τους θησαυρούς του ναού του Απόλλωνα, έγιναν μεγάλοι σεισμοί που τρομοκράτησαν τους Φωκείς. Αυτό θεωρήθηκε σαν ένα καθαρό σημάδι των Θεών ότι θα τιμωρούσαν τους ιερόσυλους. Γι’ αυτό σταμάτησαν τα έργα. Ο Στράβων αναφέρει τα ίδια αλλά αποδίδει το γεγονός στην εποχή που στρατηγός των Φωκέων ήταν ο Ονόμαρχος, δηλαδή μερικά χρόνια νωρίτερα (-355 π. Χ.) (Γεωργιάδης 1904,Guidoboni et al. 1994).
3. Το έτος 279 π. Χ., σεισμός με ισχύ 6,4 βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ, με επίκεντρο τους Δελφούς. Σύμφωνα με μαρτυρίες από τους Ιουστίνο, Παυσανία και Αππιανό κατά την επιδρομή του Βρέννου και της στρατιάς των Γαλατών στην περιοχή του Παρνασσού, μέρος του βουνού σχίστηκε από σεισμό και έπεσε στο Γαλατικό στρατό. Φοβερή βροχή από κοφτερές πέτρες κατρακύλησε ανάμεσα τους προκαλώντας καταστροφές.
Όλη η περιοχή που κατείχε η στρατιά των Γαλατών δονούνταν βιαίως κατά το πλείστον μέρος της ημέρας (Hoff 1840, Γεωργιάδης 1904, Guidoboni et al.1994).
4. Το έτος 226 π. Χ., Σεισμός 6.4 βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ, με επίκεντρο την Τιθωρέα, όπου της προκάλεσε και ρήγμα. Β. Παπαζάχος, Σεισμοί της Ελλάδος 2003.
Ο σεισμός αυτός έπληξε και το αρχαίο Κυτίνιο (σημερινό Παλαιοχώρι Δωριέων του Νομού Φθιώτιδος).
Και αυτό βεβαιώνεται από μια επιγραφή, που βρέθηκε στην Ξάνθο της Λυδίας, περιέχεται γράμμα από τους Δωριείς του Κυτινίου (ηγετική πόλη της αρχαίας Δωρίδας κείμενη στις βόρειες πλαγιές του Παρνασσού), στο οποίο μνημονεύεται σεισμός και ζητούν οικονομική ενίσχυση από τους εξ αίματος αδελφούς στην Ξάνθο.
Γράφουν ότι εκείνο τον καιρό, που ο Αντίγονος εισέβαλε στη Φωκίδα, μέρος από τα τείχη όλων των πόλεων της περιοχής κατέρρευσε από σεισμούς και οι νέοι άνδρες έτρεξαν για βοήθεια στο μαντείο του Απόλλωνα στους Δελφούς.
Είναι πιθανόν ο σεισμός αυτός να αποτελεί μέρος της ευρύτερης έξαρσης, όπου περιλαμβάνονται οι σεισμοί που κατέστρεψαν τα τείχη της Μελιταίας (που βρισκόταν στη βόρεια πλευρά της Όθρυος) για την οποία ο βασιλιάς των Αθαμάνων έδωσε δέκα ασημένια τάλαντα για να ανοικοδομηθούν τα τείχη αυτά.
Είναι επίσης πιθανόν σεισμοί της ίδιας ευρύτερης έξαρσης να συνδέονται με μια υποχώρηση της θάλασσας στην περιοχή της Λάρυμνας. Γι’ αυτήν, ο Πολύβιος αναφέρει ότι όταν ο Αντίγονος (γιος του Δημητρίου) έπλεε προς τη Λάρυμνα πραγματοποιήθηκε ασυνήθιστη υποχώρηση της θάλασσας, έτσι ώστε τα πλοία του βρέθηκαν στη στεριά (Bousquet 1988, Guidoboni et al. 1994).
5. Το έτος 105 ή 106 μ. Χ.: Καταστροφή του Οπού (σημερινή Αταλάντη) και των Ωρεών της Β. Εύβοιας. Η ισχύς του σεισμού αυτού ήταν 6,4 βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ. Ευσέβιος, Παπαζάχος, Σεισμοί της Ελλάδος 2003. Παπαϊωάννου 1994, Guidoboni et al. 1994

6. Το έτος 361 μ. Χ., Σεισμός 6.8 βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ, με επίκεντρο τους Δελφούς. Για το σεισμό αυτό έχουμε την πληροφορία του Φιλοστόργιου ο οποίος γράφει ότι ο Ορειβάσιος, που είχε σταλεί από τον Αυτοκράτορα Ιουλιανό στους Δελφούς για να λάβει χρησμό, αναφέρει ότι το ωραίο παλάτι καταστράφηκε.
Δεν είναι πια σωστό ότι ο Απόλλωνας έχει σπίτι και ένα θάμνο δάφνης για τους χρησμούς και μια λαλούσα πηγή. Ακόμη και το λάλον ύδωρ έχει στερέψει.
Υπάρχει μια επιγραφή από το Ναύπλιο που λέγει ότι η πόλη ξανασήκωσε κεφάλι όταν ο αυτοκράτορας εξασφάλισε την προστασία της από τους σεισμούς και τις θαλάσσιες καταστροφές στη βασιλική και τα άλλα κτίρια.
Σε μια άλλη περιγραφή, από την Κόρινθο, αναφέρεται ότι εργασίες αναστήλωσης έγιναν από τον αυτοκράτορα Φλάβιο Βαλεντινιανό. Αρχαιολογικές ανασκαφές στην Κόρινθο και τη Ναύπακτο έφεραν στο φως πρόσθετες ενδείξεις γι’ αυτό το σεισμό (Guidoboni et al.1994).
7. Το έτος 375 μ. Χ., μεγάλος σεισμός ο οποίος ερήμωσε τις Ελληνικές επαρχίες και υπέστησαν μεγάλες ζημιές μεγάλα τμήματα της ηπειρωτικής και βόρειας Ελλάδος (Ζωσιμάς Δ’, 18, 2. Ε’, 6, 5). Εν τω μεταξύ έγιναν βέβαια και άλλοι σεισμοί, οι οποίοι δεν αναφέρονται.
8. Από το έτος 513 – 570 μ. Χ., στο Βυζαντινό κράτος έγιναν φοβεροί σεισμοί.
9. Το έτος 551 την 7η ή 9η Ιουλίου μ. Χ., και σύμφωνα με τον Ιούλιο Σμίτιο , έγινε φοβερός σεισμός, του οποίου οι καταστροφές υπήρξαν φρικτές ιδίως στους παρά το Κρισαϊκό κόλπο τόπους (Κόλπο Ιτέας), καθώς και στη Βοιωτία και στις ακτές του Μαλιακού κόλπου.
Από το φοβερό τούτο σεισμό καταστράφηκαν πολλά χωριά και οκτώ πόλεις, μεταξύ αυτών η Χαιρώνεια, η Πάτρα και η Ναύπακτος.
Σε πολλούς τόπους έγιναν ρήγματα , άλλα δε έκλεισαν αμέσως και άλλα παρέμειναν ανοικτά δυσκολεύοντας την συγκοινωνία.
Επηκολούθησαν και «Ποσειδώνιοι καταστροφαί». Παρά τον Μαλιακό κόλπο ή θάλασσα εισήλθε σε βάθος στις παρακείμενες πόλεις του Εχίνου και της Σκάρφειας όπου και τις κατέστρεψε προκαλώντας το θάνατο σε πολλούς κατοίκους.

Παρέμεινε δε η θάλασσα επί αρκετό χρονικό διάστημα υπέρ την επιφάνεια της γης. Όταν απεχώρησε άφησε τερατόμορφα ψάρια, που όταν ερχόντουσαν σε επαφή με τη φωτιά αλλοιωνόταν το σώμα τους και έτρεχε πύον!
Το γεγονός αυτό το σημειώνει και ο Προκόπιος ο Καισαρεύς. Από δε τις πληγείσες από το σεισμό πόλεις και χωριά σκοτώθηκαν πολλές χιλιάδες άνθρωποι. «Αμφί δε τα εκείνη χωρία, ου δη σχίσμα ωνόμασται και σεισμός υπερμεγέθης επιπεσών πλείω φόνον ανθρώπων ή πάση τη άλλη Ελλάδι ειργάσατο, μάλιστα επί τινά εορτήν. πανηγυρίζοντες γαρ έτυχον εκ πάσης της Ελλάδος ενταύθα τότε ένεκα συνειλεγμένοι πολλοί» (Προκ. Γοτ. Πόλ. Δ κεφ. 25 τελ. Ευαγρ. Δ’ 23. Seibel de gross Past zur Zeit Justinians I, σελ. 16 και εξής). Σύμφωνα με το καθηγητή κ. Παπαζάχο η ισχύς του σεισμού αυτού ήταν 7 βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ.

10. Το έτος 996 μ. Χ., έγινε καταστρεπτικός σεισμός στο Γαλαξίδι και στη γύρω περιοχή (Χρονικό Γαλαξιδίου αυτόθι).
11. Το έτος 1323 μ. Χ., έγινε μεγαλύτερος και δεινότερος σεισμός από τον του 996. Τον οποίο ο ιστορικός του χρονικού της αλώσεως της Πόλης Γεώργιος Φραντζής (1401 – 1480) χαρακτήρισε ως «τον παμμέγιστον», γιατί επέφερε στην Ελλάδα μεγάλες καταστροφές.
12. Το έτος 1343 μ. Χ., άλλος, στη Β. Ελλάδα, σεισμός και ίδιος σε ένταση με τον του 1323, που και αυτός επέφερε τις ίδιες καταστροφές και παρ’ ολίγο να καταστραφούν όλες οι πόλεις της Θράκης.
13. Το έτος 1509 μ. Χ., άλλος ισχυρός σεισμός συντάραξε τον τόπο (Χρονικό Γαλαξιδίου αυτόθι).
14. Το έτος 1545 μ. Χ., στις 24 Μαρτίου έγινε ισχυρότατος σεισμός εντάσεως 6,8 βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ με επίκεντρο τη Λαμία και είχε 4000 θύματα. 1545,
Σύμφωνα με τον Ambraseys (1994) υπάρχουν δύο κείμενα, δυτικής προέλευσης, που αναφέρονται στο σεισμό αυτό και τα οποία γράφτηκαν αμέσως μετά το σεισμό.
Στο πρώτο κείμενο που αποτελεί επιστολή η οποία εστάλη από την Κέρκυρα στη Βιέννη, αναφέρεται ότι στις 23 Μαρτίου 1545, τρεις ώρες πριν τα ξημερώματα, έγινε ένας τρομερός σεισμός ο οποίος κατέστρεψε τη Λαμία (Sittuni), όπου περί τα 3700 πτώματα ανασύρθηκαν από τα ερείπια και άλλα παρέμειναν κάτω από τα συντρίμμια.
Η Υπάτη (Νονaptre) βλάφτηκε λιγότερο από τη Λαμία, αλλά τα δύο τρίτα της πόλης αυτής καταστράφηκαν και σκοτώθηκαν πολλοί άνθρωποι.
Εκεί άνοιξε η γη και ένα ρεύμα ύδατος ξεχύθηκε προς την περιοχή της Λαμίας.
Οι κορυφές δύο βουνών κατέρρευσαν λόγω καταιγίδας και του σεισμού. Τα τείχη της Ναυπάκτου (Lepanto) ρηγματώθηκαν σε δυο μέρη από το σεισμό.
Ο σεισμός έγινε έντονα αισθητός και με διάρκεια στη Ζάκυνθο και την Κεφαλονιά και αισθητός στην Κέρκυρα.
Το δεύτερο κείμενο, του οποίου πηγή είναι ειδήσεις από εμπόρους της Ναυπάκτου, αναφέρει ότι έγιναν δύο διαδοχικοί σεισμοί, οι οποίοι κατέστρεψαν ολοκληρωτικά την Υπάτη, τη Λαμία και το Γαρδίκι (Πελασγία), όπου προκάλεσαν και πολλά ανθρώπινα θύματα.
Οι βλάβες στη Ναύπακτο ήταν ασήμαντες εκτός από την κατάρρευση τμήματος του τείχους, το οποίο ήταν ήδη ετοιμόρροπο. Στο κείμενο αυτό δεν αναφέρεται η ημερομηνία του σεισμού αλλά μόνο ότι αυτός έγινε το 1545.
Σε χειρόγραφο της μονής Ολυμπιώτισσας (περιοχή Ελασσόνας) του έτους 1577 αναφέρεται ότι έγινε μεγάλος σεισμός στην Ελλάδα και κατέστρεψε τη Λαμία (Ζητούνι), την Υπάτη (Νέα Πάτρα) και τη Ναύπακτο.
Έπεσαν και τα τείχη των πόλεων αυτών (Σκουβαράς 1967, Schreiner 1975, Παπαϊωάννου 1993c).
Από ένα άλλο χειρόγραφο που βρίσκεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Αθήνα, (προέρχεται από τη μονή Προυσού ή κατά τον Alexander προέρχεται από τη μονή Δούσικου) και συντάχθηκε το 1592/3) προκύπτει ότι ο σεισμός κατέστρεψε το μεγαλύτερο μέρος της Λαμίας, σκοτώθηκαν πολλοί άνθρωποι, βλάφτηκε ολόκληρη η Ελλάδα και η Βλαχία και οι δονήσεις κράτησαν πολλές ημέρες Ελλάδα και η Βλαχία και οι δονήσεις κράτησαν πολλές ημέρες (Λάμπρος 1910).
Σε μια ενθύμηση της Σκήτης των Καυσοκαλυβίων του Αγίου Όρους γράφεται ότι το 1544, όταν μαρτύρησε στη Θεσσαλονίκη ο νεομάρτυρας Μιχαήλ από τη Γρανίτσα των Αγράφων, έγινε σεισμός στο Ζητούνι (Σοφιανός 1979-80) και σε ενθύμηση της μονής Βατοπεδίου του έτους 1584 αναφέρεται ότι το 1544 βυθίστηκε το Ζητούνι (Καδάς 2000).
Από τα ελληνικά κείμενα δεν προκύπτει με σαφήνεια η ακριβής ημερομηνία γένεσης αυτού του σεισμού και έχει γίνει σύγχυση μεταξύ αυτού και του σεισμού της βόρειας Θεσσαλίας που έγινε στις 24 Απριλίου 1544.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι αυτά τα ελληνικά κείμενα γράφτηκαν αρκετές δεκαετίες μετά το μεγάλο αυτό σεισμό της κοιλάδας του Σπερχειού και αυτόν που έγινε περίπου ένα έτος νωρίτερα στη βόρεια Θεσσαλία.
Πρόκειται, πιθανότατα, για δύο διαφορετικούς σεισμούς. Αυτό προκύπτει από
τα αναφερόμενα παραπάνω, που βασίζονται σε λεπτομερείς πληροφορίες που δημοσιεύθηκαν πρόσφατα (Αλεξανδρόπουλος 1994, Alexander 1999) αλλά και από σεισμοτεκτονική γνώση.
15. Το έτος 1544, μ. Χ., 22 Απριλίου έγινε ισχυρότατος σεισμός εντάσεως 6,8 βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ με επίκεντρο πάλι τη Λαμία. Σύμφωνα με το καθηγητή κ. Παπαζάχο, Σεισμοί της Ελλάδος 2003.
16. Το έτος 1580 μ. Χ., σεισμός εντάσεως 6,8 βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ, που επέφερε μεγάλες ανατροπές και καταστροφές στο Γαλαξίδι, την Άμφισσα, την Ναύπακτο, το Λιδορίκι και σε όλες τις γειτονικές χώρες και μέχρι των Ιονίων νήσων νεκροί 3 (Χρονικό Γαλαξιδίου αυτόθι).
17. Το έτος 1660 μ. Χ., άλλος καταστρεπτικός σεισμός εντάσεως 6,4 βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ έγινε στη περιοχή, με επίκεντρο το Γαλαξίδι. Νεκροί 5 (Χρονικό Γαλαξιδίου αυτόθι).
18. Το έτος 1740 μ. Χ., στις 4 Οκτωβρίου σεισμός εντάσεως 6,6 βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ με επίκεντρο τις Θερμοπύλες επέφερε τρομερές καταστροφές και το θάνατο 10 ατόμων.
Σε διήγηση του περιηγητή Pocoque αναφέρεται ότι, όταν αυτός έφθασε στο Ζητούνι (Λαμία), που είχε τότε 300-400 σπίτια, ένας σεισμός έγινε τη νύχτα στις 23 Σεπτεμβρίου.
Όλα τα ελληνικά σπίτια, που ήταν κατασκευασμένα με λάσπη, κατέρρευσαν και
φόνευσαν μερικούς ανθρώπους. Δεν κατέρρευσαν Τουρκικά σπίτια γιατί αυτά ήταν φτιαγμένα με ασβεστοκονίαμα.
Κατέστρεψε τα γειτονικά χωριά (Θερμοπύλες, Μώλο. Ρεγγίνιο. Παλαιόπατρα (Υπάτη). Από το σεισμό αυτό κατέρρευσε και η Μονή Αγάθωνος κοντά στην Υπάτη.
Ρωγμές έξι ιντσών πλάτους παρατηρήθηκαν στην πεδιάδα. Σύμφωνα με ενθύμηση που γράφτηκε στη Μονή Ταξιαρχών της Ζαγοράς, ο σεισμός ήταν μεγάλος και με βοή και στις περιοχές της Εύβοιας και της Λαμίας έριξε πολλά σπίτια και
εκκλησίες και κατεδάφισε χωριά.
Σύμφωνα με άλλη ενθύμηση της Μονής Βαρλαάμ των Μετεώρων ο σεισμός έγινε έντονα αισθητός στη Ζαγορά. Ο σεισμός έγινε έντονα αισθητός ακόμη και στα Γιάννενα. (Κωνσταντινίδης 1939. Σιμόπουλος 1973, Βέης 1984, Παπαϊωάννου 1993η, Ambraseys and Jackson 1997).
19. Το έτος 1754 μ. Χ. 15 Ιουνίου, μεγάλης εντάσεως σεισμός 7 βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ και με επίκεντρο τη Ναύπακτο επέφερε τρομακτικότατες καταστροφές μαζί και το θάνατο 20 ατόμων.
20. Το έτος 1758 μ. Χ. τον Μάιο. Σεισμός με επίκεντρο τη Λαμία, εξαφάνισε τρία νησάκια κοντά στην Εύβοια. Προκάλεσε επίσης την κατάρρευση και την εξαφάνιση κάτω από τα κύματα ενός μέρους από το Ποντικόνησο, τοποθεσία που βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της Εύβοιας. Η ισχύς του σεισμού ήταν 6,8 βαθμού της κλίμακος Ρίχτερ. Σύμφωνα με το καθηγητή κ. Παπαζάχο, Σεισμοί της Ελλάδος 2003.
21. Το έτος 1852 μ. Χ. 14 Ιουλίου, Ο σεισμός εντάσεως 6 βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ, προκάλεσε καταρρεύσεις βράχων κοντά στους Δελφούς και στην περιοχή μεταξύ της Γραβιάς και του Μαυρολιθαρίου καταστράφηκαν πολλοί οικισμοί όπου υπήρξαν 10 ανθρώπινα θύματα και σκοτώθηκαν πολλά αιγοπρόβατα από καταρρεύσεις βράχων.
Έγινε αισθητός στη Ζάκυνθο (Schmidt 1879α, Ambraseys and Jackson 1997).
22. Το έτος 1853 μ. Χ. 18 Αυγούστου και 29 Σεπτεμβρίου στη περιοχή της Θήβας έγινε σεισμός εντάσεως 6,4 βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ με πολύ μεγάλες καταστροφές στις πόλεις Αταλάντη και Χαλκίδα και 11 ανθρώπινα θύματα. Σύμφωνα με το καθηγητή κ. Παπαζάχο, Σεισμοί της Ελλάδος 2003.
23. Το έτος 1870 μ. Χ. 1 Αυγούστου, είχαμε καταστρεπτικό σεισμό εντάσεως 6,8 βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ, στην Άνω Σουβάλα και στην Άμφισσα με 117 ανθρώπινα θύματα, κατολισθήσεις, ρήγματα και λοιπές καταστροφές .
24. Το έτος 1870 μ. Χ., 19 προς 20 Ιούλιο και ώρα 2, 40 πρωινή άλλος μεγάλος σεισμός έγινε στη Φωκίδα με διάρκεια τρεισήμισι χρόνια, που οι μετασεισμοί έφτασαν στον αριθμό των εβδομήντα χιλιάδων (70.000) εκ των οποίων οι 300 ήταν ισχυροί. Μεγάλες καταστροφές έπαθαν το Χρισσό, οι Δελφοί, η Άμφισσα, η Ιτέα και τα άλλα χωριά αυτής. Η επιφάνεια που σείσθηκε τότε υπολογίστηκε σε 2375 τετραγωνικά χιλιόμετρα, και όλοι είχαν επίκεντρο τη κοιλάδα της Αμφίσσης. Η διάρκεια των σεισμών αυτών υπήρξε η μακρότερη σε χρόνο από όλους που είχαν γίνει έως τότε.
25. Το έτος 1894 μ. Χ., στη Λοκρίδα έγιναν δύο καταστρεπτικοί τεκτονικοί σεισμοί πάνω στο ίδιο ρήγμα της Αταλάντης, δηλαδή το ρήγμα έσπασε σε δύο κομμάτια. Ο πρώτος σεισμός που έγινε στις 8 Απριλίου και ώρα 4 π. μ., με μέγεθος 6,7 βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ και έσπασε το κομμάτι από Λάρυμνα μέχρι το χωριό Προσκυνάς.
Ο σεισμός προκάλεσε μεγάλες καταστροφές και πολυάριθμες διαρρήξεις: α) κατά μήκος της Σκάλας, β) Μεταξύ Πευκοχωρίου και Μαλεσίνας, γ) Μεταξύ Μαρτίνου – Αταλάντης και δ) Στο Φαρμακόρευμα μεταξύ Λιβανάτων και Σκεντέραγα.
Αυτός ο σεισμός φόρτισε με τεκτονικές τάσεις το γειτονικό κομμάτι του ρήγματος (από Προσκυνά έως Αταλάντη) το οποίο και έσπασε στις 27 Απριλίου 1894 με σεισμό 6,9 βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ. Η νέα ισχυρότατη δόνηση είχε πολλά δευτερογενή φαινόμενα (καταστροφή σπηλαίων, αποξήρανση ή γένεση νέων πηγών, κατολισθήσεις, παλιρροιακά κύματα κ.λπ.). Εμφάνιση του ρήγματος της Λοκρίδας μήκους 55 km, που φτάνει μέχρι τη Λαμία και με δευτερογενείς κλάδους. Τελικός απολογισμός των σεισμών Απριλίου 1894: Θύματα = 255 νεκροί, 146 σοβαρά τραυματισμένοι, Υλικές ζημιές = Κατάρρευση 3.783 σπιτιών.
Μέχρι σήμερα το ρήγμα της Αταλάντης δεν έχει δώσει …«σημεία ζωής». Επίκεντρο και οι δύο σεισμοί είχαν τον Ευβοϊκό κόλπο. Τα θύματα από αυτό το σεισμό ήταν 255 άτομα. Πρακτικά διημερίδας-natura Σπερχειού – Μαλακού – 04 123
Το ρήγμα της Αταλάντης το μελέτησαν οι Pantosti et al. (2004). Η ομάδα αυτή έσκαψε 3 ορύγματα κάθετα προς το ρήγμα κοντά στην πόλη της Αταλάντης και βρήκε αποδείξεις για 3 σεισμούς. Ένας μεγάλος σεισμός έγινε μεταξύ 50 π. Χ – 230 μ. Χ, ένας άλλος κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα (770 – 1160 μ. Χ) και ο τελευταίος το 1894. Αυτό σημαίνει ότι η περίοδος επανάληψης μεγάλων σεισμών είναι μεταξύ 540-1120 ετών.

26. Το έτος 1916 μ. Χ. 27 Σεπτεμβρίου: Ισχυρός σεισμός 5,9 βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ προκαλεί βλάβες στις Λιχάδες. Πρακτικά διημερίδας-natura Σπερχειού – Μαλακού – 04 123
27. Το έτος 1965 μ. Χ., στις 6 Ιουλίου, ο εγκέλαδος χτύπησε τη Φωκίδα με 6,3 βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ και είχε 1 νεκρό
28. Το έτος 1974 μ. Χ., 14 Νοεμβρίου 1974 : Σεισμοί 5,1-5,2 βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ. Επίκεντρο ο Μαλιακός. Πρακτικά διημερίδας-natura Σπερχειού – Μαλακού – 04 123
29. Το έτος 1975 μ. Χ. 1 Απριλίου 1975 : Σεισμός 4,5 βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ και προκαλεί βλάβες στην Αλίαρτο. Πρακτικά διημερίδας-natura Σπερχειού – Μαλακού – 04 123
30. Το έτος 1979 μ. Χ. 2 Δεκεμβρίου1979 : Σεισμική δόνηση 3,8 βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ. Μαλιακό Πρακτικά διημερίδας-natura Σπερχειού – Μαλακού – 04 123
«Ειδικότερα για τη ρηξιγενή ζώνη της Αταλάντης οι γεωλόγοι Παυλίδης κ.ά. (2004) αναφέρουν ότι το μέγιστο αναμενόμενο μέγεθος σεισμού είναι τα 6,8 ρίχτερ με πιθανότητα γένεσης <4% για 50 χρόνια, ενώ και η περίοδος επαναληψιμότητας ενός
τέτοιου σεισμού είναι μεγαλύτερη της τάξης των 1000 (ίσως και 2000) χρόνων».
31. Το έτος 2008 μ. Χ. 13 Δεκεμβρίου 2008, ισχυρή σεισμική δόνηση μεγέθους 5,1 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ έγινε αισθητή στην Αθήνα λίγο μετά τις δέκα και μισή το πρωί.

Το επίκεντρο του σεισμού εντοπίστηκε 138 χιλιόμετρα βόρεια- βορειοδυτικά της Αθήνας στην περιοχή της Αμφίκλειας στο νομό Φθιώτιδας (50 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Λαμίας).
Ο σεισμός είχε εστιακό βάθος 10 χιλιομέτρων και έγινε ιδιαίτερα αισθητός σε αρκετές περιοχές της Φθιώτιδας, της Βοιωτίας, της Αττικής και της Εύβοιας.

Αριστερά: Στο χάρτη το επίκεντρο του σεισμού.

Ένα πέτρινο σπίτι κατέρρευσε, ενώ η εκκλησία του χωριού και άλλα περίπου 20 σπίτια έχουν υποστεί ζημιές. Αυτός είναι ο μέχρι στιγμής απολογισμός των ελέγχων που πραγματοποιούν από το πρωί μηχανικοί της νομαρχίας. Εξ αιτίας του σεισμού αποκολλήθηκαν βράχοι σε δρόμο που συνδέει την εθνική οδό και το χωριό Μενδενίτσα με αποτέλεσμα να διακοπεί η κυκλοφορία. Τα ειδησεογραφικά μέσα της εποχής.
32. Το έτος 2009 μ. Χ. 3 Αυγούστου. Ασθενής σεισμική δόνηση μεγέθους 3,6 βαθμών της κλίμακα ρίχτερ σε εστιακό βάθος 2 χιλιομέτρων σημειώθηκε λίγο μετά τις 3 τα ξημερώματα της Τρίτης στη Φθιώτιδα. Το επίκεντρο του σεισμού εντοπίστηκε στην περιοχή των Θερμοπυλών και έγινε αισθητός στην ευρύτερη περιοχή της Λοκρίδας. Δεν υπάρχουν αναφορές για ζημιές. Τα ειδησεογραφικά μέσα της εποχής.
ΦτΣ 117