FtS40
Το παιδί στα τρία πρώτα χρόνια της ζωής του εμφανίζει μία συμπεριφορά αντικοινωνική. Κι αυτό οφείλεται στον παιδικό του εγωκεντρισμό. Θεωρεί τον εαυτό του κέντρο, γύρω από το οποίο στρέφεται όλος ο κόσμος.
Είναι, όμως, αυτό κάτι το πολύ φυσικό, επειδή οι αισθήσεις του βρίσκονται υπό ανάπτυξη και επειδή, “ένεκα αυτού”, δεν μπορεί να τις συντονίζει, με ομοιόμορφο τρόπο, και να τις κατανέμει, σε ίση αναλογία, με τα αντικείμενα, που βρίσκονται στο περιβάλλον του.
Το παιδί, στην ηλικία αυτή, αφομοιώνεται με κάθε έννοια, που συλλαμβάνει. Σχεδόν, ταυτίζεται, μ’ αυτή. Τη βιώνει μέσα στο εγώ του και δεν μπορεί εύκολα ν’ αποκολληθεί απ’ αυτή. Και το θεωρεί αυτό ως κατάκτηση, ως ανακάλυψη, ως δικό του. Το θεωρεί ως προσωπική του ιδιοκτησία. Κι αυτό το κάνει εγωκεντρικό. Αυτό είναι και η αιτία του παιδικού του εγωκεντρισμού.
Βλέπουμε λοιπόν, ότι, ό, τι το παιδί κατακτά, κατά τα πρώτα έτη της ζωής του, το νοιώθει και το αισθάνεται απόλυτα δικό του, απόλυτα κτήμα του. Και είναι αδύνατο να το αποχωρισθεί ή να το διαμοιρασθεί. Και αυτό είναι κάτι το πολύ φυσικό. Το τονίσαμε και πιο πάνω.
Με την πάροδο όμως του χρόνου και “μικρόν επί μικρόν” το παιδί αναπτύσσεται και ωριμάζει και ταυτόχρονα αναπτύσσονται και ωριμάζουν και οι αισθήσεις του. Ετσι αρχίζει, σιγά-σιγά, να συντονίζει τη λειτουργία τους και να καλλιεργεί και αναπτύσσει τη συνολική αντίληψη των εννοιών. Αρχίζει να τις προσαρμόζει στο εγώ του και ν’ απελευθερώνεται, σιγά-σιγά, απ’ τα δεσμά του εγωκεντρισμού του. Αυτό, όμως, γίνεται “μετ’ εμποδίων”. Το ένα εμπόδιο είναι αυτό το ίδιο το εγωκεντρικό του στοιχείο και το άλλο είναι αυτή η ίδια η έμφυτη διάθεσή του, που θέλει να διατηρήσει, με κάθε μέσο, “τα κεκτημένα”.
Η οικογένεια αποτελεί τον πρώτο κοινωνικοποιό παράγοντα. Είναι χώρος κοινωνικοποίησης του ατόμου. Είναι μία μικρή κοινωνία! Είναι ένα μικρό, αλλά οργανωμένο σύνολο! Μέλος του είναι και το παιδί! Και αντιλαμβάνεται πλήρως την εξάρτησή του από την οικογένεια, γιατί έχει το αίσθημα της αυτοσυντήρησης και γιατί δεν μπορεί να επιβιώσει μόνο του. Εκείνο, που το αναπτύσσει κοινωνικά, του δίνει κοινωνική αγωγή, είναι η καλή οργάνωση και λειτουργία της οικογένειας!
Στην κοινωνικοποίηση του παιδιού το βασικό και πρωταρχικό ρόλο διαδραματίζει η μίμηση! Το παιδί μιμείται, ό, τι βλέπει και ακούει και ιδιαίτερα αυτά που προέρχονται απ’ τους μεγάλους, που έχει ως πρότυπα! Επομένως η οικογένεια πρέπει να είναι καλά οργανωμένη και να λειτουργεί κοινωνικά! Δηλ. να υπηρετεί την κοινωνικότητα! Να συμπεριφέρεται ορθά! Να βοηθεί όντως το παιδί να απελευθερωθεί από τα δεσμά του εγωκεντρισμού του και προοδευτικά να κοινωνικοποιηθεί! Να καλλιεργεί έμπρακτα το πνεύμα της αγάπης, της φιλίας, της ειρήνης, της δικαιοσύνης, της εργασίας, της συνεργασίας, της αλληλοκατανόησης, της αλληλεγγύης και όλων των κοινωνικών αρετών! Και, αντίθετα, οφείλει να καταστέλλει κάθε αντικοινωνική τάση του παιδιού, όπως της εγωπάθειας, του εγωϊσμού, του ατομισμού, του ψεύδους, της απάτης, του σαρκασμού, του μίσους, του φθόνου, της αντιπάθειας κλπ. Και επαναλαμβάνουμε, ότι, για να αναδυθούν οι κοινωνικές τάσεις του παιδιού, να καταλάβουν το εγώ του και να το οδηγήσουν στην κοινωνική του ανάπτυξη, πρέπει το οικογενειακό περιβάλλον να ενσαρκώνει την κοινωνικότητα! Να διαθέτει όλα τα κοινωνικά στοιχεία! Να γίνεται πόλος έλξεως! Ν’ ασκεί κοινωνική αγωγή! Να έχει τη δύναμη να ελκύει και να ανασύρει μέσα από το είναι του παιδιού όλες τις καταβολές, που δημιουργούν τον κοινωνικό άνθρωπο! Τον άνθρωπο του εξαίρετου ήθους και του αλίγιστου χαρακτήρα, της κοινωνικής συνείδησης και της κοινωνικής προσαρμογής και της κοινωνικής προσαρμοστικότητας, της συναντίληψης, της σκέψεως και της θελήσεως, των κοινωνικών αρετών και των ηθικών αξιών! Τον άνθρωπο τον πιστό, τον ευαίσθητο, τον πατριώτη, τον πολίτη, τον ειρηνόφιλο, τον ενεργητικό, τον δραστήριο, το δημιουργικό!
Θεμελιώτρια, λοιπόν, καλλιεργήτρια και διαμορφώτρια του κοινωνικού ανθρώπου είναι η οικογένεια! Αυτή θεμελιώνει, καλλιεργεί και διαμορφώνει το κοινωνικό είναι του παιδιού! Αυτή του παρέχει τα κοινωνικά ερεθίσματα και μηνύματα! Αυτή πομπός και δέκτης, το παιδί με τις δικές του κεραίες λήψεως και τη δική του, την ατομική του, την προσωπική του συχνότητα! Και αντιμετωπίζει κανείς καλύτερα και αποτελεσματικώτερα τα προβλήματα της αγωγής και πετυχαίνει ορθότερη διαπαιδαγώγιση των τέκνων, εάν είναι γνώστης των βασικών και θεμελιωδών αρχών και κανόνων της παιδαγωγικής και ψυχολογίας! Βέβαια, κάθε γονιός διαθέτει το ένστικτο! Διαθέτει το φίλτρο! Της μητέρας ονομάζεται: “μητρικό” και του πατέρα: “πατρικό”. Κι’ απ’ αυτό απορρέει και πηγάζει η αγάπη και η φροντίδα των τέκνων. Αυτά, όμως, δεν είναι αρκετά. Αρκετό είναι, όταν η μητρική και πατρική στοργή και αγάπη αυτοελέγχεται, διοχετεύεται και εκφράζεται μέσα στα λογικά και φυσικά όρια, μέσα στα όρια της φυσικής αναγκαιότητας του παιδιού, άλλως γίνεται στοιχείο αρνητικό, στοιχείο που εμποδίζει το άτομο να καταστεί ώριμο και μια προσωπικότητα ομαλή και ολοκληρωμένη, μία προσωπικότητα με ιδανικά και οράματα, με μέλλον λαμπρό, καρποφόρο και ένδοξο, με θρησκευτική πίστη και ανθρωπιά! Αλλοι κοινωνικοποιοί παράγοντες του παιδιού είναι: Το Σχολείο, η Εκκλησία, η Κοινωνία (η ευρύτερη) κι αργότερα ο Στρατός. Ο παράγοντας όμως που θέτει τις βάσεις και τα θεμέλια της κοινωνικότητας του παιδιού, είναι η οικογένεια! Οι άλλοι παράγοντες κτίζουν πάνω στο κοινωνικό οικοδόμημα του παιδιού, που έχει οικοδομηθεί από την οικογένειά του! Και είναι πολύ δύσκολο να κτίσουν αυτοί, εάν η οικογένεια δεν έχει κτίσει το κοινωνικό οικοδόμημα του παιδιού ισχυρό και δυνατό, με βάσεις και θεμέλια ισχυρά και δυνατά.
Οι άλλοι αυτοί παράγοντες συνεχίζουν την κοινωνική αγωγή και ανάπτυξη του παιδιού. Συνεχίζουν την κοινωνική οικοδόμησή του, την αυξάνουν, την πολλαπλασιάζουν, τη βελτιώνουν, τη διορθώνουν, τη συμπληρώνουν, την τελειοποιούν, την προάγουν, την επεκτείνουν. Κι αυτό γίνεται στα άτομα τα δεκτικά κοινωνικότητας και μαθήσεως, στα δεκτικά βελτιώσεως και διορθώσεως, τα άτομα που έχουν κοινωνικό υπόβαθρο και τείνουν “ευήκοον το ους”.
Η κοινωνία μας πάσχει. Υποφέρει. Βασανίζεται. Ταλανίζεται. Η κοινωνικότητα κακοποιείται κάθε τόσο και βάναυσα. Και οι πληγές και τα καρκινώματα της κοινωνίας μας δεν είναι άλλοι παρά οι άνθρωποι οι ανάγωγοι και οι ακοινώνητοι, τα άτομα τα ακαλλιέργητα και τα απαίδευτα.
Δημήτρης Γ. Μπράνης
Σχολικός Σύμβουλος – Νομικός
Σχόλιο σύνταξης:
Συγχαίρουμε και ευχαριστούμε εγκάρδια τον αγαπητό κ. Μπράνη για τις παραπάνω θέσεις του. Τις δεχόμαστε, όλοι οι Σκαμνιώτες γονείς, με μεγάλη προσοχή. Εκτιμούμε την τεράστια αξία και σημασία των σκέψεων που εκτίθενται.