20141203

Του Βασίλη Γεώργα / Πηγή:www.capital.gr

Έξι σημαντικές αλλαγές στο νόμο Κατσέλη που εδώ και μια πενταετία αποτελεί το τελευταίο καταφύγιο δεκάδων χιλιάδων δανειοληπτών προκειμένου να προστατεύονται από πλειστηριασμούς αλλά και να «παγώνουν» την εξόφληση των στεγαστικών δανείων τους, προωθεί η κυβέρνηση με την προσδοκία ότι θα κάνει τον νόμο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά να λειτουργήσει καλύτερα και πιο δίκαια για τους έχοντες πραγματική ανάγκη δικαστικής ρύθμισης των οφειλών τους.

Οι σημαντικότερες από αυτές είναι η μεταφορά των εκκρεμών αιτήσεων από την Περιφέρεια στα κεντρικά Ειρηνοδικεία της χώρας και κυρίως στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, οι πιο αυστηρές διαδικασίες για τη αναστολή των πλειστηριασμών και η αξιοποίηση των «ελάχιστων δαπανών διαβίωσης» για τον υπολογισμό της ελάχιστης δόσης που θα καταβάλουν οι δανειολήπτες προς τις τράπεζες μέχρι την εκδίκαση των αιτήσεών τους. Στο πλαίσιο δε του πτωχευτικού πλαισίου, προβλέπεται και η δημιουργία ειδικού επαγγελματικού κλάδου «διαχειριστών πτώχευσης» που θα αποτελείται από λογιστές και δικηγόρους οι οποίοι θα πιστοποιούνται και θα έχουν τη δυνατότητα να αναλαμβάνουν υποθέσεις πτώχευσης.

Η κοσμοσυρροή των 100.000 και πλέον δανειοληπτών που έχουν υποβάλει αιτήσεις υπαγωγής στις ευεργετικές προβλέψεις του νόμου -τον οποίο όπως παραδέχεται η κυβέρνηση στο e-mail προς την τρόικα επιμένουν να ναρκοθετούν οι ελληνικές τράπεζες- έχει από τη μια αποσβέσει τους κοινωνικούς κραδασμούς από τον κίνδυνο να βγουν στο σφυρί τα σπίτια ανθρώπων που βρίσκονται σε αντικειμενική αδυναμία πληρωμής, αλλά από την άλλη έχει δώσει λαβή στις τράπεζες να υποστηρίζουν ότι ο νόμος λειτουργεί σαν κολυμβήθρα του Σιλωάμ για στρατηγικούς κακοπληρωτές και «μπαταχτσήδες».

Οι αλλαγές δεν έχουν, όμως, μόνο ως στόχο τους τελευταίους, αλλά παράλληλα αποσκοπούν στο να επιταχύνουν τις παράλογα βραδείες διαδικασίες εκδίκασης των υποθέσεων για τις οποίες λόγω συμφόρησης των ειρηνοδικείων η εκδίκαση προσδιορίζεται πλέον μέχρι το 2028 (!) και επιπλέον να αυξήσουν τη ροή των καταβολών μιας έστω ελάχιστης δόσης από τους δανειολήπτες, προς τις τράπεζες μέχρι την οριστική εκδίκαση των αιτήσεων, επιτυγχάνοντας παράλληλα την αναβίωση του εξωδικαστικού συμβιβασμού.

Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στο e mail που εστάλη από την κυβέρνηση στην τρόικα:

1. Η πρώτη παρέμβαση ουσίας θα είναι η μεταφορά της εκδίκασης όλων των εκκρεμών αιτήσεων σε κεντρικά Ειρηνοδικεία της χώρας και κυρίως στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη. Αυτό παράλληλα θα σημάνει τον προσδιορισμό νέας ημερομηνίας δικάσιμου για όλες τις υποθέσεις οι οποίες σήμερα ορίζονται να εκδικαστούν μέχρι το 2028. Ειδικά για τις υποθέσεις που έχουν προσδιοριστεί για μετά την 1.1.2017, οι νέες ημερομηνίες ακρόασης θα προσδιορίζονται είτε μετά από αίτηση του οφειλέτη, είτε μετά από αίτηση των πιστωτών.

2. Η δεύτερη ουσιαστική παρέμβαση συνδέεται με την προσωρινή αναστολή των καταδιωκτικών μέτρων κατά του οφειλέτη (πλειστηριασμοί κ.α) που χορηγείται μέχρι την οριστική εκδίκαση της αίτησης για ρύθμιση χρεών και η οποία διευκρινίζεται πως θα περιορίζεται αποκλειστικά μόνο στην κύρια κατοικία.

3. Επιπλέον η μηνιαία καταβολή που υποχρεούται να πληρώνει ο οφειλέτης μέχρι την εκδίκαση της αίτησης και η οποία σήμερα προσδιορίζεται στο 10% της δόσης με ελάχιστο ποσό τα 40 ευρώ, θα υπολογίζεται πλέον με βάση τις «εύλογες δαπάνες διαβίωσης» και την οικονομική και περιουσιακή κατάσταση του κάθε οφειλέτη, ανάλογα με το προφίλ του. Οι εύλογες δαπάνες διαβίωσης που ουσιαστικά αντιστοιχούν στα εισοδήματα τα οποία έχει κριθεί ότι χρειάζεται για να ζει κανείς αξιοπρεπώς και να καλύπτει τις απολύτως βασικές ανάγκες του πριν ξεκινούν, σύμφωνα με την απόφαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, από τα 537 ευρώ «καθαρά» τον μήνα για έναν ενήλικα και φτάνουν ως τα 1.788 ευρώ για μια οικογένεια με τέσσερα παιδιά.

4. Η προσωρινή διαταγή αναστολής των καταδιωκτικών μέτρων (πλειστηριασμοί κ,α), θα επανεξετάζεται έπειτα από προκαθορισμένο χρονικό διάστημα ώστε αν απαιτείται, να αναπροσαρμόζεται η δόση ανάλογα με την οικονομική κατάσταση του οφειλέτη. Σήμερα προβλέπεται ότι ο ίδιος ο οφειλέτης πρέπει να ενημερώνει το δικαστήριο για οποιαδήποτε μεταβολή της εισοδηματικής του κατάστασης.

5. Το νέο θεσμικό πλαίσιο θα προβλέπει κατηγοριοποίηση των εκκρεμών αιτήσεων και ιεράρχηση της ημερομηνίας εκδίκασης τους ανάλογα με τα αν οι δανειολήπτες δεν έχουν κανένα άλλο περιουσιακό στοιχείο, αν οι αιτήσεις ρύθμισης αφορούν μόνο την κύρια κατοικία, και αν διαθέτουν και άλλη περιουσία εκτός της κατοικίας τους.

6. Επιχειρείται με αντικίνητρα να αναβιώσει η πρακτική του εξωδικαστικού συμβιβασμού, προβλέποντας πως όποια από τις δύο πλευρές (τράπεζα ή οφειλέτης) αποδειχθεί ότι απέρριψε αναίτια την πρόταση προδικαστικής διευθέτησης, θα υφίσταται κυρώσεις και θα επιβαρύνεται με τα δικαστικά έξοδα εφόσον η απόφαση του δικαστηρίου είναι ανάλογη της αρχικής πρότασης που έγινε εξωδικαστικά είτε από τον δανειολήπτη, είτε από την τράπεζα.

Δεν υπάρχουν δικαστές

Το κρίσιμο ερώτημα είναι με ποιο τρόπο θα καταφέρει η κυβέρνηση να συνδυάσει όλους αυτούς τους στόχους και να κάνει έναν νόμο ο οποίος εκ του αποτελέσματος σήμερα αξιοποιείται για να κρύβεται κάτω από το χαλί το πρόβλημα της υπερχρέωσης μεταθέτοντας για το απώτερο μέλλον τις αποφάσεις της δικαιοσύνης, να λειτουργήσει για τον σκοπό τον οποίο φτιάχτηκε: δηλαδή την ελάφρυνση των ιδιωτών από χρέη που δεν μπορούν να πληρωθούν ποτέ. Σήμερα από τις υποθέσεις που εκδικάζονται, περίπου οι μισές καταλήγουν σε διαγραφές χρεών και πραγματική ανακούφιση δανειοληπτών, ενώ οι υπόλοιπες απορρίπτονται. Όμως σε πολλές από τις 100.000 αιτήσεις, ο στόχος είναι να επιτευχθεί η αναστολή της καταβολής δόσεων και των καταδιωκτικών μέτρων και μετά…βλέπουμε.

Η ίδια η κυβέρνηση παραδέχεται προς την τρόικα πως το πρόβλημα δεν είναι ο ίδιος ο νόμος αλλά η αδυναμία της ορθής εφαρμογής του καθώς από τη μια «υπάρχει ανεπαρκής ανταπόκριση εκ μέρους των τραπεζών που αυξάνει το μέγεθος του προβλήματος» και από την άλλη δεν υπάρχει ο απαραίτητος αριθμός Ειρηνοδικών ώστε να εκδικαστούν εγκαίρως οι υποθέσεις, να δοθούν γρήγορες λύσεις και έτσι να απεγκλωβιστούν τόσο οι δανειολήπτες όσο και το δικαστικό σύστημα.