υπό Περικλέους Αστρακά
1) Οι κάτοικοι του χωρίου Σκαμνού (Προκοβενίκου) του παλαιού Δήμου Ηρακλειωτών, κατά το έτος 1853 μ.Χ. ανήρχοντο εις τεσσαράκοντα επτά (47) άτομα, βάσει του διασωθέντος Δημοτολογίου του έτους 1853 – και φέρονται καταχωρημένοι υπ΄ αύξοντας αριθμούς από 2071 έως 2117.
2) Αι δύο (2) σελίδες του άνω Δημοτολογίου, εις κεκυρωμένον αντίγραφον μού παρεχωρήθησαν από τον φίλον, Προϊστάμενον των τοπικών αρχείων του Κράτους του Νομού Φθιώτιδος, καθηγητήν φιλόλογον κ. Δημήτριον Νάτσιον.
3) Κάθε φύλλον του Δημοτολογίου φέρει πέντε (5) στήλας, μίαν με τον αύξοντα αριθμόν, η δεύτερη με το όνομα και επώνυμον, η τρίτη με την ηλικίαν, η τέταρτη με το επάγγελμα και η πέμπτη παρατηρήσεις.
Εν αρχή καταχωρείται ο αρχηγός της οικογενείας, εν συνεχεία η σύζυγος και εν τέλει τα τέκνα.
Εις την πέμπτην στήλην είναι μεταγενέστεραι εγγραφαί και συνήθως σημειούται ο χρόνος του θανάτου.
4) Η σχετική περικοπή, που ενδιαφέρει το χωρίον Σκαμνός, έχει ως ακολούθως:
«… ΧΙΙ Χωρίον Προκοβενίκου:
1) 2071 : Βασίλειος Δήμου, ετών 45, γεωργός, απεβίωσεν την 20 Ιουνίου 1858
2) 2072 : Ελένη σύζυγός του, ετών 35, – – – –
3) 2073 : Δημήτριος Β. Δήμου, ετών 7, – , απεβίωσεν το 1857
4) 2074 : Ελένη Β. Δήμου, ετών 5, – – – –
5) 2075 : Ζωΐτσα Β. Δήμου, ετών 12, – – – –
6) 2076 : Αικατερίνη Β. Δήμου, ετών 10,- – – –
7) 2077 : Νικόλαος Ντάος, ετών 70, γεωργός, απεβίωσεν την 5 Ιουνίου 1858
8) 2078 : Ευστάθιος Ν. Ντάου, ετών 27, -, απεβίωσεν 30 Οκτωβρίου 1858
9) 2079 : Παναγιού σύζυγός του, ετών 20 -, – – –
10) 2080 : Ασήμω Α. Τσιβάρα χήρα, ετών 35 -, απεβίωσεν την 20 …….
11) 2081 : Ευστάθιος Α. Τσιβάρας, ετών 11, -, – – –
12) 2082 : Δημήτριος Ευστ. Τσιβάρας, ετών 8,-, – – –
13) 2083 : Γιαννούλα Ευστ. Τσιβάρα, ετών 14,-, – – –
14) 2084 : Γκόλφης Ζαλαόρας, ετών 48, γεωργός, απεβίωσεν το 1860
15) 2085 : Αικατερίνη σύζυγός του, ετών 40, -, απεβίωσεν 7 Δεκεμβρίου 1861
16) 2086 : Ιωάννης Γκόλφη Ζαλαόρας, ετών 12, – – –
17) 2087 : Μάρκος Γκόλφη Ζαλαόρας, ετών 10, απεβίωσεν την 20 Δεκεμβρίου 1858
18) 2088 : Μαρία Γκόλφη Ζαλαόρα, ετών 5, -, – – –
19) 2089 : Αθανάσιος Στρακάς, ετών 74, γεωργός, απεβίωσεν την 9 Ιανουαρίου 1858
20) 2090 : Σταθού σύζυγός του, ετών 65, -, – – –
21) 2091 : Αναστάσιος Α. Στρακάς, ετών 35, γεωργός, – – –
22) 2092 : Αικατερίνη σύζυγός του, ετών 30, -, απεβίωσεν το 1864
23) 2093 : Ιωάννης Α. Στρακάς, ετών 12, -, απεβίωσεν το 1865
24) 2094 : Κώστας Α. Στρακάς, ετών 28, -, – – –
25) 2095 : Φωτεινή σύζυγός του, ετών 18, -, – – –
26) 2096 : Σπύρος Στρακάς, ετών 40, -, – – –
27) 2097 : Αρετή σύζυγός του, ετών 35, -, – – –
28) 2098 : Δημήτριος Σ. Στρακάς, ετών 12, -, – – –
29) 2099 : Αθανάσιος Σ. Στρακάς, ετών 10, -, – – –
30) 2100 : Αναστασία Σ. Στρακά, ετών 3, -, – – –
31) 2101 : Παναγιώτης Κουτσιλός, ετών 35, -, – – –
32) 2102 : Παναγιού σύζυγός του, ετών 20, -, απεβίωσεν την 15 Νοεμβρίου 1856
33) 2103 : Μαρία Κουτσιλού, ετών 50, -, απεβίωσεν το 1864
34) 2104 : Δημήτριος Κουτσιλός, ετών 15, -, – – –
35) 2105 : Γεώργιος Σκαρής, ετών 45, γεωργός, απεβίωσεν το 1863
36) 2106 : Δροσιά σύζυγός του, ετών 35, -, – – –
37) 2107 : Αικατερίνη Γ. Σκαρή, ετών 13, -, – – –
38) 2108 : Ευστάθιος Παπαδόπουλος, ετών 50, γεωργός, – –
39) 2109 : Χρυσούλα σύζυγός του, ετών 30, -, – – –
40) 2110 : Αθανάσιος Ευστ. Παπαδόπουλος, ετών 13, – –
41) 2111 : Τριαντάφυλλος Ζαλαόρας, ετών 30, γεωργός, – –
42) 2112 : Αικατερίνη σύζυγός του, ετών 25, -, – – –
43) 2113 : Ευθύμιος Ζαλαόρας, ετών 22, -, – – –
44) 2114 : Δάφνη Γεωργίου χήρα, ετών 35, -, απεβίωσεν την 15 Φεβρουαρίου 1853
45) 2115 : Παναγιώτης Γεωργίου, ετών 12, -, – – –
46) 2116 : Γεώργιος Αργύρης, ετών 30, γεωργός, απεβίωσεν 25 Σεπτεμβρίου 1861
47) 2117 : Μαρία σύζυγός του, ετών 25, -, απεβίωσεν την 4 Μαρτίου 1861…».
5) Παρατηρήσεις:
α) Υπήρχον οικογένειαι, που μετά παρέλευσιν 100 ετών, περί το 1950, ουδείς απόγονος υπήρχεν, ως η οικογένειαι Ευσταθίου Παπαδοπούλου, Παναγιώτου Κουτσιλού.
β) Καταγράφονται άτομα, τα οποία δεν έχουν λάβει επώνυμον , ως η Δάφνη Γεωργίου, ο υιός της Παναγιώτης Γεωργίου, αλλά ως επώνυμον χρησιμοποιούν το κύριον όνομα του συζύγου και πατρός των αντιστοίχως.
γ) Υπό τα στοιχεία Βασίλειος Δήμου είναι ο απώτατος πρόγονος της οικογένείας Βασιλόπουλου. Και αυτός προσδιορίζεται, κατά το αρχαιοελληνικόν τρόπον, με το όνομα του πατρός Δήμου . Αργότερον ελήφθη το επώνυμον Βασιλόπουλος.
δ) Τα επώνυμα Τζιβάρας και Ζαλαώρας γράφονται ως Τσιβάρας και Ζαλαόρας.
ε) Το επώνυμον Αστρακάς γράφεται ως Στρακάς, ήτοι το άτονον ΄΄α΄΄ και ΄΄ο΄΄ εν αρχή της λέξεως αποβάλλονται, ως Αράχωβα > ’Ράχωβα, Αταλάντη > Ταλάντη και Ταλάντιον, Ορωπός > ’Ρωπός κ.λπ. (΄Ιδετε μελέτην μου: Σκαμνιώτικα Νο 1, Νο 2 και Νο 3). Από την μελέτην του Εκλογικού Καταλόγου του Δήμου Δωριέων του έτους 1851 φέρεται καταχωρημένος εις το χωρίον Μπράλος άτομον με επώνυμον Αστρακάς.
στ) Το όνομα του χωρίου είναι Προκοβενίκου και όχι Προκοβενίκος.
ζ) Οι μεγαλύτεροι εις την ηλικίαν είναι ο Αθανάσιος Αστρακάς (Στρακάς) 74 ετών και Νικόλαος Ντάος 70 ετών και η μικρότερη η Αναστασία Σπυρίδωνος Αστρακά (Στρακά), ετών 3, αδελφή του Δημητρίου Αστρακά (Σπυριδόπουλου). Το έτος γεννήσεως προκύπτει δια της αφαιρέσεως του χρόνου ηλικίας εκ του έτους 1853, ως η Αναστασία Αστρακά, εγεννήθη το 1850 (1853 – 3 = 1850).
η) Οι κάτοικοι είναι 100% γεωργοί.
θ) Είναι ηυξημένη η παιδική θνησιμότης και η θνησιμότης γυναικών εις μικράν ηλικίαν, προφανώς από επιλόχειον πυρετόν κ.λπ.
ι) Πολλαί γνωσταί οικογένειαι Σκαμνιωτών δεν φέρονται καταχωρη-μένοι, ως η οικογένεια Λαδά, η οποία μετώκησεν εις ΄Αμφισσαν, η οικογένεια Δημητρίου Πλαστήρα εις Παλαιοχώριον, η οικογένεια Νικολάου εις Παλαιοχώριον, η οικογένεια Καφρίτσα εις Μενδενίτσα (;) η οικογένεια Γεωργίου Δ. Χρυσαΐτης, και άλλαι οικογένειαι αλλαχού.
ια) Κατά την διάρκειαν της ελληνικής επαναστάσεως του 1821 και μέχρι του έτους 1850 εσημειώθη εσωτερική μετακίνησις πληθυσμών , είτε από τα πολύ ορεινά μέρη προς τα πεδινά μέρη, είτε από μίαν περιοχήν εις την άλλην. Κατά το άνω χρονικόν διάστημα κάποια οικογένεια Αστρακά ή Μιχαλοπούλου, εγκατεστάθη εις Καλαμάταν (Πληροφορία : Λουκά Τζιβάρα), ομοίως δε κάποιος Γεώργιος Ντάος, υιός του Νικολάου Ντάου, εγκατεστάθη εις Καλαμάταν και ήλλαξεν το επώνυμον από Ντάος εις Θεοδωρόπουλος κ.λπ. [Πληροφορία: Γεωργίου Τσίτσα (ψηλού) εκ Μπράλου] κ.λπ.
ιβ) Κατά την αυτήν ως άνω εποχήν, ως και προγενεστέρως και μεταγενεστέρως εις το χωρίον Σκαμνός εγκατεστάθησαν ο Βασίλειος Δήμου – Βασιλόπουλος από Ντρέμισα, ο Απόστολος Αποστολόπουλος από Σκλήθρον, ο Λεπίδας από Γαρδίκακι (Οίτη), ο Αθανάσιος Παναγής ομοίως από Οίτην, ο Νικόλαος Αργυρίου από Μαριολάταν, κ.λπ.
ιγ) Τον κορμόν των οικογενειών του χωρίου απετέλουν οι Αστρακαίοι, ο Βασιλόπουλος, ο Ντάος, οι Τζιβαραίοι, οι Ζαλαωραίοι – Γκολφαίοι και οι Σκαραίοι -, δηλαδή επτά (7) οικογένειαι, όπως ακριβώς τους θέλει και η προφορική παράδοσις του χωρίου.
6) Τα ανωτέρω στοιχεία καλόν θα ήτο να διασταυρωθούν και με τα στοιχεία του Μητρώου Αρρένων του Δημοτικού Διαμερίσματος Οίτης του νυν Δήμου Γοργοποτάμου, σχετικώς με τους άρρενας, δεδομένου ότι δεν φέρονται όλοι καταγεγραμμένοι, ως ο Νικόλαος Ντάος του Ευσταθίου, γεννηθείς το 1851, γνωστός ως «Νταουνικόλας», ο Γεώργιος Ζαλαώρας του Γκόλφη, γεννηθείς το 1852, πατήρ του ιερέως Δημητρίου Γκόλφη (1893 -1983), ο Τριαντάφυλλος Ζαλαώρας του Ιωάννου, γεννηθείς το 1851, (Πληροφορία: Δημήτριος Τζιβάρας του Ιωάννου και της Σπυριδούλας, ο οποίος είχεν κρατήσει σημειώσεις από το Μητρώον Αρρένων της πρώην Κοινότητος Οίτης).
Αθήνα, 8 Δεκεμβρίου 2005
ΦτΣ Νο 85 Φεβρουάριος – Μάρτιος 2006