FtS101
Γεωργίου Πούλιου
Η Λέαινα ήταν Αθηναία εταίρα που έζησε τον 6ο π.Χ. αιώνα. Βρισκόμαστε στην εποχή της τυραννίας των Πεισιστρατιδών, Ιππία και Ιππάρχου (527-514 π.Χ.). Είναι η εποχή που καταργήθηκε η Δημοκρατία των Αθηναίων. Οι Αθηναίοι έχουν στερηθεί των ατομικών τους δικαιωμάτων. Η έννοια της ελευθερίας είναι παρελθόν. Η ελευθερία του λόγου είναι ανύπαρκτη. Οι Αθηναίοι περιμένουν τη στιγμή που θα βρουν την ευκαιρία να αποτινάξουν το βαρύ ζυγό, να απαλλαγούν των τυράννων. Όλοι επιθυμούν τη δολοφονία των. Την πρωτοβουλία παίρνουν δυο Αθηναίοι. Ο Αρμόδιος και ο Αριστογείτων. Στη δυάδα αυτή θα μπει και μια γυναίκα: «η Λέαινα», αρραβωνιαστικιά του Αριστογείτονα.
Η δολοφονία αποφασίστηκε να γίνει την ημέρα της μεγάλης γιορτής των Παναθηναίων, του σωτηρίου έτους 514 π.Χ. Τη ημέρα αυτή οι Αθηναίοι γιορτάζουν τη Θεά Αθηνά. Όλοι βγαίνουν στους δρόμους. Η Αθήνα πανηγυρίζει, ξεφαντώνει. Παρελάσεις, λουλούδια, τραγούδια, χοροί. Ευκαιρία για δράση. Που να πάει το μυαλό των ξένοιαστων Αθηναίων, αλλά και αυτών των αδελφών τυράννων, Ιππία και Ιππάρχου; Οι τυραννοκτόνοι Αρμόδιος, Αριστογείτων και Λέαινα, ντυμένοι, στολισμένοι και στα χέρια με μπουκέτα (ανθοδέσμες) σμυρτιές (μυρσίνες) ξεκινούν προς την Ακρόπολη. Οι διαβάτες που να «μυριστούν», ότι η τριμελής αυτή παρέα, πριν ξεκινήσουν για την πομπή έχουν ορκιστεί, ότι θα κρατήσουν το μυστικό της αποστολής τους «επτασφράγιστο» και ότι μέσα στις μυρσίνες έχουν κρύψει τα σπαθιά τους; Ο Αρμόδιος πρώτος σκότωσε τον Ίππαρχο, αλλά και η φρουρά του Ιππάρχου πρόφθασε και σκότωσε τον Αρμόδιο. Ο Αριστογείτων και η Λέαινα συνελήφθησαν, από τους σωματοφύλακες του Ιππία. Και οι δύο (Αριστογείτων και Λέαινα) υπεβλήθησαν σε εξαντλητικά βασανιστήρια. Ο Αριστογείτων τρέμει στη σκέψη, ότι η Λέαινα μπορεί να λυγίσει και να ομολογήσει. η Λέαινα βλέπει την αγωνία του αγαπημένου της και του επαναλαμβάνει:
Μείνε ήσυχος Αριστογείτονα, σου ορκίστηκα.
Δεν θα μαρτυρήσω ποτέ το μυστικό σου.
Θα προτιμήσω να φάω τη γλώσσα μου.
Ο Ιππίας που βρισκόταν εκεί και τα άκουγε αυτά τα λόγια πλησιάζει αγριεμένος τη Λέαινα. Η Λέαινα βγάζει μια δυνατή φωνή και αμέσως:
Με τα δόντια της κόβει τη γλώσσα της
και τη φτύνει στο πρόσωπο του Ιππία.
Έτσι η Λέαινα δεν μίλησε ποτέ.
Οι τύραννοι Πεισιστρατίδες έπεσαν. Η Δημοκρατία επανήλθε στην Αθήνα. Οι Αθηναίοι και οι Αθηναίες στα γλέντια τους και στις γιορτές τους τραγουδούσαν:
Σε κλάδο μυρτιάς θα κρύψω το μαχαίρι,
σαν τον Αρμόδιο και σαν τον Αριστογείτονα,
τότες που σκότωσαν τον τύραννο,
και ξανάφεραν στην Αθήνα την ισότητα.
Οι δε γυναίκες μουρμουρίζανε: «Λέαινα»
Οι Αθηναίοι θέλησαν να τιμήσουν τον ηρωισμό της Λέαινας με ένα άγαλμα. Επειδή ήταν εταίρα δεν μπορούσε να γίνει αυτό. Αντί, όμως, αγάλματος, της έστησαν μια χάλκινη λέαινα (λιονταρίνα) με το στόμα ανοικτό, χωρίς γλώσσα, στα προπύλαια της Ακροπόλεως, δίπλα στα αγάλματα του Αρμοδίου και του Αριστογείτονα.
Τελειώνοντας πρέπει να γράψω ποια ήταν η τύχη αυτής της «λιονταρίνας» που είχαν την ίδια τύχη και τα αγάλματα, το Λιοντάρι του Πειραιά (Πόρτο ντι Λεόνε) και το λιοντάρι της Ακαδημίας Πλάτωνος. Ένας νέος Έλγιν, του οποίου το όνομα έγινε συνώνυμο του κλέφτης, επαναλαμβάνω, ένας νέος Έλγιν, ο Ενετός Φραγκίσκος Μοροζίνη, το έτος 1689 ήλθε στον Πειραιά και έκλεψε και τα τρία λιοντάρια και τα πήγε στη Βενετία. Εμείς δε, οι νεοέλληνες, πηγαίνουμε και τα καμαρώνουμε και θαυμάζουμε τον πολιτισμό των … Ιταλών!
Για όσα γράφω, όσοι δεν βαριούνται, μπορούν να διαβάσουν:
1. Εγκυκλοπαιδικό λεξικό του Ηλίου, τομ. ΙΓ, σελ. 217
2. Παυσανία, Αττικά Α 23
3. Ιστορία Αθηναίων, Δ. Καμπούρογλου, τομ. Α, σελ. 288
4. Περιοδικό «Τα Αθηναϊκά», του Συλλόγου Αθηναίων, τεύδος 43, σελ. 31, έτους 1969
5. Το Λεοντάρι της Κάντζας Αττικής, του Χ.Μ. Ενισλείδου
6. Ηρόδοτος Ιστορία, Ε. Τερψιχόρη, παράγρ. 55, 56, 57
Καλλιθέα 30.11.2008