FtS101
Γεωργίου Πούλιου
Μία βόλτα στην Αθήνα μου έδωσε την ευκαιρία να δω.
Δεν σεβάστηκαν τίποτα. Ό,τι βρέθηκε μπροστά τους το κατάστρεψαν. Στόχος τους η διάλυση, ο αφανισμός των πάντων. Χωρίς να γνωρίζουν γιατί το κάνουν και σε τι αποβλέπουν. Μάλλον για χαβαλέ. Πραγματική αυτοκαταστροφή. Οι συνέπειες ανυπολόγιστες, Ηθικές και Υλικές. Δεν ξέρω πόσο ταρακουνήθηκαν οι ανευθυνο-υπεύθυνοι αυτού του τόπου. Δυστυχώς επεκράτησε χάος και αναρχία.
Όλα αυτά, μεταξύ των άλλων συνειρμών, έφεραν στην επικαιρότητα, το δάσκαλο της ρητορικής, το Μεγάλο πρόγονό μας, της αρχαιότητας Ισοκράτη.
Ο Ισοκράτης ήταν Αθηναίος. Έζησε όλα τα γεγονότα του μεγάλου και καταστροφικού εμφυλίου πολέμου, του Πελοποννησιακού. Πέθανε μετά της μάχη της Χαιρώνειας (436-438 π.Χ.). Ο Πελοποννησιακός πόλεμος του έμαθε, ότι Έλληνες (δυστυχώς) σκοτώνουν Έλληνες. Τότε κατάλαβε πως μόνο ένας ισχυρός άνδρας θα μπορούσε να συσπειρώσει τους Έλληνες, ώστε να τερματίσουν τις μεταξύ τους διαμάχες, που τόσα κακά είχαν επ9ιφέρει. Πίστεψε, και δεν έπεσε έξω, ότι αυτός ήταν ο Φίλιππος, ο πατέρας του Μεγάλου (του Μεγίστου) Αλεξάνδρου.
Ο Ισοκράτης έγραψε λόγους για τρίτους (προς Καλλίμαχο, προς Εύθυνον, κατά Λοχίτου κλπ) και λόγους με πολιτικό και συμβουλευτικό χαρακτήρα (περί Ειρήνης, προς Φίλιππο, Αρεοπαγιτικός κλπ).
Όταν δημοσιεύθηκε ο Αρεοπαγιτικός λόγος του, ο οποίος ήταν συμβουλευτικός και απευθύνεται, προς τους Αθηναίους, εν όψει, ότι η Αθηναϊκή Πολιτεία είχε περιπέσει σε παρακμή, εξ αιτίας της ήττας των Αθηναίων, στον Πελοποννησιακό πόλεμο, των ταπεινωτικών και δυσβάσταχτων (επαχθείς) όρων που τους επέβαλαν οι Λακιδαιμίνιοι. Την εποχή αυτή (της δημοσιεύσεως του Αρεοπαγιτικού) η Αθήνα ζούσε ημέρες αναρχίας και κυριαρχούσαν οι δημαγωγοί (ψεύτες πολιτικοί). Οι πολιτικοί θεσμοί ήταν ανίκανοι να προστατεύσουν την ευνομία. Ο δημόσιος και ο ιδιωτικός βίος των Αθηναίων βρισκόταν σε παρακμή. Ο Ισοκράτης πίστευε, ότι αιτία όλων αυτών ήταν η απομάκρυνσή των από την «πατρίαν πολιτείαν». Υποστηρίζει δε, ότι για να σωθεί η Αθηναϊκή Πολιτεία, πρέπει να επιστρέψουν στην εποχή του Σόλωνα (595 π.Χ.) και του Κλεισθένους (510 π.Χ.) όπου τότε υπήρχε πραγματικό δημοκρατικό πολίτευμα.
Ο Ισοκράτης στον Αρεοπαγιτικό του, κατηγορεί τους Διοικούντας (δημαγωγούς) της εποχής του και τους κατηγορεί ευθέως, ως και το ισχύον πολίτευμα. Αντίθετα επαινεί το Σόλωνα και τον Κλεισθένη και μάλιστα ισχυρίζεται, ότι το πολίτευμά των (Σόλωνα και Κλεισθένη) «εκπαίδευε» τους πολίτες με τρόπο, ώστε να μη θεωρούν
την Δημοκρατία, Ασυδοσία
την Ελευθερία, Παρανομία
την Ισονομία, Ελευθεροστομία
την Ευτυχία, να κάνει ό,τι θέλει ο καθένας
Υποστηρίζει ότι ( Ο Σόλων και ο Κλεισθένης) εγκαθίδρυσαν πολίτευμα που μισούσε και τιμωρούσε τους ανθρώπους αυτού του είδους και έκανε καλύτερους και φρονιμότερους όλους τους πολίτες.
Αυτά γράφει ο Ισοκράτης σε ελεύθερη μετάφραση. Το αρχαίο κείμενο μπορείτε να το διαβάσετε, στα άπαντα του Ισοκράτη, τόμος 4ος, σελ. 118-119, Αρεοπαγιτικός.
Προς ευκολία των αναγνωστών παραθέτω το συγκεκριμένο τμήμα, του πρωτοτύπου (τα σχόλια και τα συμπεράσματα δικά σας).
Οι γαρ κατ’ εκείνον τον χρόνον την πόλιν διοικούντες κατεστήσαντο πολιτείαν ουκ ονόματι μεν τω κοινοτάτω και πραοτάτω προσαγορευομένην, επί δε των πράξεων ου τοιαύτην τοις εντυγχάνουσι φαινομένην, ουδ’ ή τούτον τον τρόπον επαίδευε τους πολίτας ώσθ’ ηγείσθαι την μεν ακολασίαν δημοκρατίαν, την δε παρανομίαν ελευθερίαν, την δε παρρησίαν ισονομίαν, την δ’ εξουσίαν του ταύτα ποιείν, ευδαιμονίαν, αλλά μισούσα και κολάζουσα τους τοιούτους βελτίους και σωφρονεστέρους άπαντας τους πολίτας εποίησεν.
Βοηθήματα:
1. Ήλιος, τόμος Δ, σελ. 420, Αρεοπαγιτικός
2. Ήλιος Τόμος ΙΑ σελ. 41, Ισοκράτης
3. Για την Ελλάδα και τους Έλληνες σελ. 52 του Ηλία Γερακέα
4. Άπαντα Ισοκράτη, τόμος 4ος Αρεοπαγιτικός, σελ. 118-119
Καλλιθέα 25.12.2008