FtS88

1.- Την 22 Νοεμβρίου 1942 ο Αθανάσιος Κλάρας (: ΄Αρης Βελουχιώτης) εξετέλεσεν εις την Πλατείαν του χωρίου Καστριώτισσα, της επαρχίας Παρνασσίδος του νομού Φωκίδος, τον Νικόλαον Μασσαβέταν εκ του χωρίου Μουσονίτσα, ο οποίος κατηγορείτο δια ζωοκλοπήν.

Πληροφορίαις περί του άνω επεισοδίου μας παρέχουν:
α) Ο Γεώργιος Γ. Καϊμάρας, αντιστράτηγος έ. α., εις την σελίδα 52 του έργου του: Το χρονικό μίας θυσίας. Δημ. Ψαρρός, και το 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων, έκδοσις Τετάρτη, Αθήνα 1988, μας πληροφορεί σχετικώς: «… η) Στις 23 Νοεμβρίου 1942 εκτέλεσε με τα χέρια του στην πλατεία του χωριού Καστριώτισσα Παρνασσίδος τον κτηνοτρόφο Ν. Μασσαβέτα, απόγονο του Αθ. Διάκου από τη Μουσονίτσα, επειδή ήταν ζωοκλέφτης και άρπαξε από την οικογένειά του όλα τα πρόβατά του …».
β) Ο Μιχαήλ Ι. Μυριδάκης, εις την σελίδα 122 του έργου του: Αγώνες της Φυλής. Η Εθνική Αντίσταση ΕΔΕΣ – ΕΟΕΑ 1941 – 1944 τόμος Α΄, Αθήνα 1976. Ιωάννης Σιδέρης, γράφει σχετικώς: «… Την 22α του μηνός στην Καστριώτισσα ο Στρατηγός με τους ΄Αγγλους ΄Εντυ και Κρίς καταστρώνουν το σχέδιο της επιχειρήσεως σύμφωνα με τις πληροφορίες και σύμφωνα με ένα πανοραματικό, το οποίο είχαν κάνει οι αξιωματικοί Παπαχρήστου και Πετροπουλάκης. Τον χρόνο που ο Στρατηγός με τους ΄Αγγλους αξιωματικούς κατέστρωναν το σχέδιο της επιχειρήσεως, ο ΄Αρης Βελουχιώτης ασχολούνταν με τη διαδικασία της εκτελέσεως ενός χωρικού κτηνοτρόφου από τη Μουσουνίτσα, που τον κατηγορούσε γι΄ αντιδραστικό και ζωοκλέπτη. Αυτόν τον εξετέλεσε στην πλατεία του χωριού με τα ίδια του τα χέρια και μπροστά στα μάτια των χωρικών που για το λόγο αυτό τους είχε συγκεντρώσει εκεί. Ο εκτελεσθείς τότε Μασσαβέτας Νικόλαος κατάγονταν από την μεγάλη οικογένεια του Αθανασίου Διάκου. Οι γενεαλογίες όμως, δεν συγκινούν τον ΄Αρη και το μόνο στο οποίο απέβλεπε ήταν να επιβληθή προσωπικά αυτός δια της βίας και της σφαγής, στο λαό και να επιτύχη τους κουμμουνιστικούς σκοπούς του. Γι΄ αυτόν τον λόγο εξετέλεσε και τον δύστυχο Μασσαβέτα και όχι για την κατ΄ αυτού διατυπωθείσα κατηγορία της ζωοκλοπής, δηλαδή ενός προβάτου κάποιου συγχωριανού του. Μετά κάλεσαν και τον ΄Αρη και έθεσαν υπ΄ όψη του το σχέδιο της διαταγής που είχαν κάνει και ο οποίος όπως ήταν επόμενο δεν μπορούσε να έχη αντίρρηση σε τίποτε. Η διαταγή της επιχειρήσεως που εξέδωκε ο Στρατηγός τότε, η οποία όμως προσαρμόσθηκε και σύμφωνα με την κατόπιν παρά του ίδιου, του ΄Εντυ, του ΄Αρη και του γράφοντος τελευταία ανάγνωση είναι η παρακάτω αναφερομένη …».
γ) Ο Θέμης Μαρίνος, εις τας σελίδας 161 – 162 του έργου του: Ο Εφιάλτης της Εθνικής Αντίστασης, (Προσωπικές Μαρτυρίες 1941 – 1944) Μέρος Α΄, Δεύτερη ΄Εκδοσις, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2003, ως αυτόπτης εκθέτει τα ακόλουθα: «… Στις 21 Νοεμβρίου αφήσαμε το Μαύρο Λιθάρι και προωθηθήκαμε όλοι στο χωριό Καστριώτισα. Εκεί συνεχίσαμε την εκπαίδευση των ανταρτών στα όπλα που τους είχαμε δώσει, καθώς και των βοηθών των «σαμποτέρ» μας, η οποία ολοκληρώθηκε σε δύο μέρες. Στο διάστημα αυτό συμπληρώθηκαν όλες οι προετοιμασίες και έγινε η τελευταία αναγνώριση στην περιοχή της γέφυρας, από μια μικρή ομάδα ανταρτών υπό τους Νικηφόρο (ΕΛΑΣ), Λεωνίδα Πετροπουλάκη (ΕΔΕΣ) και εμέ (Χάρλινγκ), η οποία έδειξε, ότι δεν υπήρχε ασυνήθιστη κίνηση ή ανησυχία στην ιταλική φρουρά. Μετά την επιστροφή της ομάδος μας πραγματοποιήθηκε η τελευταία μεγάλη σύσκεψη κορυφής κατά την οποία διατυπώθηκε το τελικό σχέδιο δράσεως, υπό την αίρεση τυχόν μικροαλλαγών που ενδεχομένως να κρίνονταν αναγκαίες την τελευταία στιγμή. Ο ΄Εντυ γράφει σχετικά στο βιβλίο του: «με ελάσσονες τροποποιήσεις οι Ζέρβας και Άρης συμφώνησαν στο σχέδιό μου». Επ΄ αυτού ο Μυριδάκης γράφει στο δικό του βιβλίο ότι τελικά η Διαταγής της Επιχειρήσεως εκδόθηκε την 22 Νοεμβρίου και φέρει την υπογραφή του Ν. Ζέρβα σαν γενικού αρχηγού. Ο Νικηφόρος αναφέρει ότι το σχέδιο έγινε από τον Άρη κι αυτό πίστεψαν οι αντάρτες του ΕΛΑΣ δεδομένου ότι αναγγέλθηκε από τον Άρη.
Πριν από το τέλος της συσκέψεως κορυφής, ο ΄Αρης βρήκε για ν΄ ασχοληθεί με μια τοπική υπόθεση ζωοκλοπής, όπως είπε. Είχε συλλάβει έναν κτηνοτρόφο, τον Νικόλαο Μασσαβέτα από το χωριό Μουσουνίτσα με την κατηγορία του ζωοκλέπτη και αντιδραστικού. Τον έφεραν οι αντάρτες στη μέση της πλατείας του χωριού με τα χέρια δεμένα πισθάγκωνα, τον γύμνωσαν από τη μέση κι απάνω, τον έβαλαν να γονατίσει αφού του απηύθυνε ο Άρης την κατηγορία κλοπής προβάτου από άλλο κτηνοτρόφο έσυρε το μαστίγιό του και άρχισε αλύπητο μαστίγωμα. Σε κάθε χτύπημα το αίμα έρεε από την πλάτη του δυστυχή, μπροστά στα μάτια των χωριών που συγκέντρωσε για το θέαμα αυτό. Κάθε φορά που έπεφτε το μαστίγιο επαναλάμβανε την κατηγορία μέχρι που ο Μασσαβέτας σωριάστηκε ημιθανής. Τότε ο ΄Αρης έσυρε το περίστροφό του και του έδωσε την χαριστική βολή. Την ώρα εκείνη έτυχε να περνάω από εκεί και αναγκάστηκα να γυρίσω το κεφάλι μου από την άλλη μεριά μην μπορώντας να βλέπω το θέαμα. Αυτό το σύστημα απονομής της δικαιοσύνης μονομερώς, με βασανισμό και εκτέλεση για κλοπή ενός προβάτου ούτε από το Κοράνιο δεν γίνεται αποδεκτό. Τότε σκέφτηκα μήπως ήταν «ο καυγάς για το πάπλωμα», γιατί ο Άρης με την εκτέλεση ενός τσέλιγκα για ζωοκλοπή μπορούσε εύκολα ν΄ αρπάξει ολόκληρο το κοπάδι του «υπέρ του αγώνα». Το περιστατικό του Μασσαβέτα, λίγο πριν ξεκινήσουμε για την Επιχείρηση, με συγκλόνισε. Σχετικά ο Μιχ. Μυριδάκης σημειώνει στο βιβλίο του Αγώνες της Φυλής, ότι ο εκτελεσθείς καταγόταν από την μεγάλη οικογένεια του Αθανασίου Διάκου. Είναι πολύ πιθανό ο κύριος λόγος αυτής της βάρβαρης δολοφονίας να οφειλόταν στο ότι ο Μασσαβέτας δεν έδειχνε προθυμία ενισχύσεως του ΕΑΜ».
δ) Ο Δημήτριος Χονδροκούκης, στρατηγός ε. α. – Βουλευτής, εις την σελίδα 73 του έργου του: Γκρεμίζω τον θρύλο του Άρη Βελουχιώτη, α. χ. Αθήνα, εκθέτει τα εξής: «… Στις 23 Νοεμβρίου 1942 ο Άρης εκτέλεσε αυτοπροσώπως στη πλατεία του χωριού Καστριώτισσα Παρνασσίδος τον κτηνοτρόπο Ν. Μασσαβέτα σαν ζωοκλέπτη και πήρε από την οικογένειά του όλα τα πρόβατα …» και
ε) Ο ΄Εντι Μάγιερς, εις την σελίδα 71 του έργου του: Η Ελληνική Περιπλοκή, οι Βρετανοί στην κατεχόμενη Ελλάδα, εκδόσεις Εξάντας, Αθήνα 1975 αναφέρει τα επόμενα: «… Ο Άρης λίγες μέρες πριν από το εγχείρημα στο Γοργοπόταμο είχε για λίγο εξαφανιστεί. Όπως έμαθα αργότερα, είχε πάει σ΄ ένα γειτονικό χωριό, όπου του είχαν αναφέρει, ότι έγινε μια ζωοκλοπή. Έβαλε να γυμνώσουν τον ένοχο και ύστερα τον οδήγησε στην πλατεία του χωριού, όπου ένας από τους πιο πρόσφατα στρατολογημένους αντάρτες του, ένα απλό παιδί, τον έδειρε δημόσια. Μ΄ αυτό τον τρόπο ‘κατηχούσε’ τους νέους οπαδούς του. Μετά τράβηξε το περίστροφό του και πυροβόλησε τον ένοχο…».
Οι πάσης φύσεως αριστεροί και κουμμουνισταί συγγραφείς, αποφεύγουν να μνημονεύσουν την άνω περίπτωσιν, εις την προσπάθειάν των να ηρωποιήσουν και αγιοποιήσουν τον ΄Αρην Βελουχιώτην, ο οποίος έχει την θετικήν συμβολήν εις την Εθνικήν Αντίστασιν και ταυτοχρόνως τας μελανάς σελίδας της δράσεώς του.
2.- Είναι αλήθεια, ότι ο Άρης Βελουχιώτης, κατά την ομιλίαν του προς τους χωρικούς της Καλοσκοπής (Κουκουβίστας), της περιοχής Γκιώνας, κατά την ορκομωσίαν των αρχιληστών Καραλιβαναίων, που είχαν προσχωρήσει εις τον ΕΛΑΣ, είχεν είπει μεταξύ άλλων και τα εξής: «… Ο ΕΛΑΣ θα εξαλείψει την κλοπή. Θα κάνουμε και κείνους που είχαν τη συνήθεια να κλέβουν, να κρέμεται το μέλι από τα μουστάκια τους και να μη τολμούν να βγάλουν τη γλώσσα τους να το γλύψουν» (Ιστορία Εθνικής Αντίστασης, 1940 – 1945, τόμος 6, Αυλός, σελίδες 537, 538).
Σκοπός του ΕΛΑΣ, πλην των άλλων, ήτο να βάλη τάξη στην Επαρχία, όπου δρούσαν κυκλώματα μαύρης αγοράς, διάφορα κακοποιά στοιχεία. Επί πλέον «… Πολλές ένοπλες ληστρικές ομάδες σχηματίστηκαν και άρχισαν να αυθαιρετούν, να εκβιάζουν, να βιαιοπραγούν, να κλέβουν, κάπου κάπου και να δολοφονούν. Το σύστημα τέτοιων δραστηριοτήτων, η επιβολή του νόμου, η εξασφάλιση της ασφάλειας των κατοίκων και των περιουσιών τους ήταν απόλυτη αναγκαιότητα.
Ο ΕΛΑΣ έδρασε αποφασιστικά. Κάλεσε τους παρανομούντες να σταματήσουν τις δραστηριότητές τους. Τους μίλησε με λόγια απλά και θερμά για τα παθήματα του λαού από την κατοχή, για τους σκοπούς του, για τον ωραίο αγώνα που ξεκινούσε, τους είπε, ότι δέχεται στις τάξεις του κάθε άνθρωπο όποιου παρελθόντος και όποιας ιδεολογίας που θα ήθελε να αγωνιστεί μαζί του, ότι δέχεται κι αυτός. Τους κατέστησε όμως σαφές, ότι όσοι έρθουν μαζί του, να ξεχάσουν οριστικά τις παλιές του συνήθειες. Και όσοι δεν έρθουν κι αυτοί να τις ξεχάσουν, να επιστρέψουν στα σπίτια τους και να ζήσουν ήσυχοι. Πολλοί άκουσαν αυτό το πατριωτικό προσκλητήριο. και πέτυχε ο ΕΛΑΣ το μέγα έργο να αφομοιώσει τους περισσότερους και να τους μεταβάλει από κλέφτες και ληστές σε αγωνιστάς. Όσοι εν τούτοις, είτε μέσα από τις τάξεις του, είτε έξω από αυτές, συνέχισαν την κακοποιό δράση τους, τους συνέλαβε, τους κατεδίωξε, τους εκτέλεσε … Τα σκληρά μέτρα, που πήρε, είχαν δραστικό αποτέλεσμα. Σταμάτησαν το κακό, που ταλάνιζε την ελληνική κοινωνία από την επανάσταση του 1821, έκοψαν την κλοπήν και την ληστεία, που ούτε ο Τρικούπης, ο Βενιζέλος, ο Μεταξάς είχαν κατορθώσει να εξαλείψουν …». (Γιάννης Σακκάς: Η Εαμική Αντίσταση 1941 – 1944. Αθήνα 1998, σελίδες 88 – 92).
3.- Ενώ η ενέργεια του Άρη Βελουχιώτη ήτο κατ΄ αρχάς σύμφωνος προς τας αρχάς του, προς πάταξιν της ζωοκλοπής, όμως ο τρόπος ενεργείας του, εν όψει και της αξίας του αντικειμένου της ζωοκλοπής, είναι αδικαιολόγητος, υπερβολικός. Μάλιστα δεν φαίνεται, ότι ο ατυχής Νικόλαος Μασσαβέτας να απελογήθη, ομολογών την πράξιν του ή αρνούμενος ταύτην, ή δικαιολογών την πράξιν της ζωοκλοπής, αλλά εξετελέσθη κατά τρόπον βάναυσον, θηριώδη και αποτρόπαιον.
Πέραν των ανωτέρω εις το άρθρον 11 των από 2 Οκτωβρίου 1943 προσωρινών διατάξεων δια την λειτουργίαν των Στρατοδικείων του Γενικού Στρατηγείου του Ελλάς, αι οποίαι ετέθησαν εν ισχύι, δια της από 2-10-1943 αποφάσεως – Διαταγής: «Οδηγίες για την εφαρμογή του Κανονισμού προσωρινών Διατάξεων για την λειτουργία των Στρατοδικείων ΕΛΑΣ», του Τμήματος Δικαστικού του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ, και η οποία υπογράφεται υπό των Στέφανου Σαράφη, Άρη Βελουχιώτη και Βασιλείου Σαμαρινιώτη, ρητώς ορίζονται, ότι: «… Απαγορεύονται αι βασανιστικαί ποιναί…». Όμως εις την περίπτωσίν μας, ο ατυχής Νικόλαος Μασσαβέτας, εμαστιγώθη ως άλλος Ιησούς μέχρι σημείου πτώσεώς του ημιθανούς και εν συνεχεία του εδόθη η χαριστική βολή δια περιστρόφου.
Μετά την έκθεσιν των ανωτέρω, πιστεύω, ότι εξηγείται και η μετ΄ ολίγους μήνας και δη την 4 Φεβρουαρίου 1943, εκκαθάρισις, εκτέλεσις και εξόντωσις των ανδρών και αρχηγών της δήθεν αντάρτικης ομάδος Αγουριδαίων – Τζιβάρα εις το Μαυρολιθάριον.

Αθήνα, 20 Ιουλίου 2006
Περικλής Αστρακάς