FtS86
Από την καλή εφημερίδα «Αρτοτίνα» Φύλλο 75 Δεκέμβριος – Ιανουάριος 2006 των φίλων μας συντοπιτών, αντλούμε το παρακάτω κείμενο που ανατρέχει στο απώτερο παρελθόν του τόπου μας, πριν από 330 χρόνια και δείχνει τα ήθη και την τότε κρατούσα κοινωνικοοικονομική κατάσταση.
20 Γενναρίου 1675
Εν ονόματι της Αγίας Τριάδος και της κόρης Κοκόνας προστάτιδας της νήσου Σύρου προικοσύμφωνον της πρώτης κόρης μας Κατής, θυγατρός του Κωνσταντίνου και της μακαρίτισσας της γυναίκας μου Πιπινίτσας, ήτις θα πάρει νόμιμον σύζυγον τον Ντεμογιαννάκην του Κωνσταντάκη Μανωλάκη και της Πιπίτσας Βαρβαρίτσας. Και εγώ και η μακαρίτισσα η γυναίκα μου η Πιπίτσα δίνομεν την συγκατάθεσίν μας εις το να πάρει η κόρη μας η Κατή νόμιμον σύζυγον και να τον έχει ημέρα και νύχτα τον Ντεμογιαννάκην του Κωνσταντάκη της Πιπίτσας Βαρβαρίτσας και να τον νέμεται.
Εν πρώτοις δίνομεν από τα φύλλα της καρδιάς μας όλην μας την ευχήν να τρισευτυχίσουν και να πολυχρονίσουν.
Δεύτερον, τα τέσσαρα εικονίσματα, το πρώτον εκ ξύλου δυνατού και χονδρού δύο δάκτυλα και τα άλλα τρία από αχυβάδα. Τρία υποκάμισα, τα δύο μικρά και το ένα μεγάλο. Δύο αποκατινά παστρικά, ατρύπητα και ολόγερα. Δύο μεσοφόρια ολόγερα και μπουγαδιασμένα. Ενάμισι ζευγάρι κάλτσες –έως ότου γίνει ο γάμος έχει καιρόν να πλέξη και την άλλη δια να γίνουν δύο ζευγάρια. Ένα φουστανί από τσίτι ριγωτό, άλλο ένα από διακονέ της μακαρίτισσας της γιαγιάς μου. Δύο μαντήλια λαδιού και δύο μανταπολέμια. Μία φασκιά δια το καλορίζικο. Δύο ζευγάρια παπούτσια, το ένα μπαλωμένο. Σαράντα πέντε πήχες βρακοζώνα και μετά τον θάνατο του παππού μας άλλη τόση. Τρία τυλιγάδια μυτός. Του γαμπρού μια σκούφια να φορεί βραδιά παρά βραδιά να μην τρυπήσει γλήγορα. Δύο τσουκάλια της μακαρίτισσας της γιαγιάς μου. Δύο φλυτζάνια του καφέ χωματένια. Το αμελέτητο με δύο χέρια γερό, παστρικό και άπιαστο. Τρεις βελόνες της κάλτσας. Ένα στρώμα μπαλωμένο της μακαρίτισσας της γιαγιάς μου από καλαμόφυλλο. Ένα λύχνο χωματένιο και έναν άλλο από τενεκιέ. Ένα χωράφι ίσια με μια κυλίστρα γαϊδάρου. Τρία ρεάλια, πέντε παράδες και πέντε άσπρα.
Μαζί με όλα αυτά που τους κάνουν πρώτους νοικοκυραίους της νήσου μας, την μίαν κάμαρα του σπιτιού που κοιμούμαστε και άμα πεθάνω εγώ και ο παππούς της Κατής, όλο το σπίτι.
Ακόμη δε και ταύτα: Δύο κότες, ένα πετεινό, είκοσι αυγά, ένα κόσκινο κουκιά, ένα μερμιτσέλι σπιτίσια μακαρόνια και αν προφθάσωμεν θα κάμωμε και άλλα τόσα, δύο οκάδες εληές και πέντε οκάδες χαμάδα. Όλα αυτά να τα κάνουν θάλασσα να τρών, να πίνουν και να γλεντούν όλο το οκταήμερο γαμπρός και νύφη και όλο το συμπεθεριό και οι πιο κοντά γειτόνοι.
Εις δε τον γαμβρόν την Κατήν με τα όλα της.
Ο Πενθερός
Κωνσταντίνος της Σμαράγδας
Περιοδικό «ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ» 1950