FtS70
Στοιχεία και πληροφορίες
από την Κυρία Τούλα Ευστράτογλου
Ευχαριστούμε την αγαπητή Τούλα για το υλικό που μας έφερε για την ταλαιπωρημένη «Ψωροκώσταινα» που εξ όσων βλέπουμε έχει πέρα για πέρα αδικηθεί. Χρησιμοποιούμε όλοι μας σήμερα τον όρο αυτό για να δείξουμε την ανέχεια και τη ζητιανιά. Το χρησιμοποιούμε κυρίως για την πατρίδα μας που από την απελευθέρωσή της και δώθε ζει με δανεικά. Να δείξουμε τις περιορισμένες δυνατότητες, την ανημποριά της.
Ωστόσο η ηρωϊδα της Επανάστασης του ΄21 Πανώρια σύζυγος Κώστα Αϊβλιώτη αδικείται κατάφορα από τον χαρακτηρισμό που της αποδίδεται.
Καταγόμενη από τις Κυδωνίες της Μικράς Ασίας η Πανώρια Αϊβαλιώτη θέλοντας και μη, κυνηγημένη από τους Τούρκους, απομακρύνεται από τον τόπο που γεννήθηκε και μεγάλωσε για να φθάσει στο Ναύπλιο. Το πρώτο διάστημα ζει και προσφέρει τις υπηρεσίες της στο δάσκαλο και φιλόσοφο Βενιαμίν Λέσβιο, που όμως πεθαίνει από τύφο τον Αύγουστο του 1824. Από τότε η Πανώρια Αϊβαλιώτη μπαίνει σε μεγάλες δυσκολίες για να τα καταφέρει και το μεγάλο δράμα της δεν είναι να ζήσει τον εαυτό της, αλλά να βοηθήσει τα εκατοντάδες ορφανά παιδιά που αφήνει ο Ιμπραήμ μετά από την κάθε επιδρομή του. Αγωνίζεται να συμπαρασταθεί σε όλα αυτά τα παιδιά και αφιερώνεται ολοκληρωτικά σ΄ αυτό το έργο. Ζητιανεύει περιερχόμενη από σπίτι σε σπίτι και παραμελεί τον εαυτό της. Ο κόσμος την αποδέχεται και την υπεραγαπά. Κάνει την αχθοφόρο για να εξοικονομήσει τα απαραίτητα. Τα αλητάκια της παραλίας την πείραζαν και τη φώναζαν «Ψωροκώσταινα».
Οι Βαυαροί όταν δεν είχε χρήματα το δημόσιο ταμείο, απαντούσαν στερεότυπα: «τι περιμένεις από την Ψωροκώσταινα;» Οι αγωνιστές της επανάστασης αποκαλούσαν επίσης «Ψωροκώσταινα» με τη σειρά τους τη μισητή Αντιβασιλεία που δεν ανταποκρινόταν στα αιτήματά τους.
Ποτέ δεν σταμάτησαν οι αναφορές στη «Ψωροκώσταινα» και πάντα με διάθεση μείωσης. Σκληρή η αδικία για την Πανώρια την οποία ο Καποδίστριας όρισε υπεύθυνη για το πλύσιμο των ρούχων των παιδιών στο ορφανοτροφείο -χωρίς αμοιβή- που ίδρυσε στο Ναύπλιο, αλλά όταν πέθανε -και πέθανε σχετικά νέα- καμία εκδήλωση τιμής δεν έγινε για τη σπουδαία αυτή Ελληνίδα από την επίσημη Πολιτεία, ει μην μόνον από τα ορφανά παιδιά που την τίμησαν με τον καλύτερο τρόπο μιας και τη συνόδεψαν στην τελευταία της κατοικία κλαίγοντας απαρηγόρητα.