FtS62
Υπό Κωνσταντίνου Δ. Σπηλιοτόπουλου
Σχετικά με την αρχική αιτία της δημιουργίας διδασκεται ότι: «Τα πάντα εισίν έν εν παντί…», δηλαδή τα πάντα είναι ένα στο κάθε τι και το ένα αυτό βρίσκεται ολόκληρο μέσα σε όλα τα πράγματα. Αυτό ακριβώς, που ολόκληρο σε κάθε τι υπάρχει, είναι η αρχική αιτία, η οποία είναι αιώνια, αμέτρητη ουσία και η οποία εκδηλώνει πνευματικές δυνάμεις. Από αυτό το ένα, «το παν», από αυτή την αρχική αιτία, έγινε η δημιουργία, έγινε κάθε ον και σ΄ αυτό «το παν», σ΄ αυτή την αρχική αιτία όλα τα όντα «επιστρέφουν».
Για τον ηθικό και φυσικό κόσμο αναφέρεται ότι δεν υπάρχει δυαδισμός, αντίθεση δηλαδή μεταξύ των δύο κόσμων. Η ύλη και το πνεύμα εκπορεύονται από την ίδια αρχική αιτία και αποτελούνται από την ίδια ουσία. Η διαφορά τους αναφέρεται «στο ποιόν και το ποσόν των εδηλωθέντων υπ΄αυτών νόμων, δυνάμεων και ιδιοτήτων». Στη φύση δεν υπάρχει η έννοια του κακού, αλλά αυτή εκδηλώνεται μόνον στις αρρωστημένες διάνοιες και τις ψυχές ορισμένων ανθρώπων και στην ατελή οργάνωση των κοινωνιών τους. Η σωστή κοινωνική οργάνωση θα επιτευχθεί με την κατάλληλη εκπαίδευση και μόνο από ανθρώπους ενάρετους.
Για το φυσικό νόμο και τον πνευματικό νόμο λέγουν ότι αναφέρονται σε μία ενιαία ουσία, αρχή. Το αποτέλεσμα αυτών των νόμων είναι η τάξη και η αρμονική λειτουργία του σύπμαντος. Ο πνευματικός κόσμος είναι ένα με το φυσικό και υπόκειται στους ίδιους νόμους της φύσεως. Οι νόμοι της φύσεως υποβοηθούν το πνεύμα να διατηρείται στην ύπαρξη, να εκδηλώνει τις δυνάμεις του και να εξελίσσεται, ήτοι να ανέρχεται σε ανώτερα πεδία. Αφού η φύση βοηθάει την πρόοδο και την ευδαιμονία του πνεύματος, τούτο πρέπει να εκδηλώνει τη λατρεία του προς αυτήν.
Η αρχή της καλλιέργειας της ψυχής είναι βασική. Η ψυχή του ανθρώπου τελειοποιείται με την ανάπτυξη των ικανοτήτων της. Αν αυτή δεν αναπτύξει τις γνώσεις της με σύγχρονη εξάγνιση των συναισθημάτων της, δια μέσου του φωτός της αγάπης προς όλα τα όντα, δεν θα μπορέσει να τελειοποιηθεί. Όταν η ψυχή βρίσκεται σε αντίθεση με το φυσικό νόμο, ο οποίος της υπαγορεύει την ενσυνειδησία και την αρμονία προς το φυσικό περιβάλλον, δεν μπορεί να ακολουθήσει την οδό της τλειοποιήσεως. Απαιτείται συστηματική καλλιέργεια των διανοητικών και ψυχικών δυνάμεων, η οποία καλλιέργεια είναι μακροχρόνια και συνιστά την ανοδική πορεία του εξατομικευμένου πνεύματος, του οποίου η εκδήλωση είναι η ψυχή του ανθρώπου.
Το φυσικό σώμα πρέπει να το βλέπουμε ως συνεργάτη της ψυχής. Η ψυχή μας, για να εκδηλώνει τις ικανότητές της και τις δυνάμεις της, έχει ανάγκη του φυσικού σώματος, το οποίο πρέπει για τούτο να το φροντίζουμε. Το φυσικό σώμα δίνει στην ψυχή τις αισθήσεις με τις οποίες αυτή αποκτά γνώση της φύσεως, του περβάλλοντος μέσα στο οποίο βρίσκεται και κινείται. Το φυσικό σώμα, πολύπλοκο χημικό εργοστάσιο σε μικρογραφία, με την ανταλλαγή της ύλης δίνει στην ψυχή την ενέργεια, τη ζωτική, με την οποία αυτή εκδηλώνεται, κινείται και δρα. Το φυσικό σώμα μας είναι συνεργάτης της ψυχής γι΄αυτό κι αυτή το ενισχύει, το κατευθύνει και το δυναμώνει, κυριολεκτικά το «εμψυχώνει»
***
Απόσπασμα από το σημαντικότατο βιβλίο του διακεκριμένου στοχαστή που μας τιμάει με τη φιλία του, «Η εσωτερική ατραπός υπάρχει, Γνώθι σαυτόν», Αθήνα 1999 σελ. 32, 33