20140317
Δημήτρης Μπουραντάς, Καθηγητής, Συγγραφέας, Πρόεδρος της κίνησης «Κοινωνία Αξιών»
Η κυβέρνηση θεωρεί τις αποκρατικοποιήσεις πανάκεια και την υλοποίησή τους μεγάλη επιτυχία. Πράγματι, τα κυβερνώντα κόμματα διαχειρίστηκαν τις ΔΕΚΟ ως κομματικό τους τσιφλίκι με σκοπό τις πελατειακές τους σχέσεις και την εξυπηρέτηση των ημετέρων όπως άλλωστε και όλους τους δημόσιους οργανισμούς.
Η κυβέρνηση θεωρεί τις αποκρατικοποιήσεις πανάκεια και την υλοποίησή τους μεγάλη επιτυχία. Πράγματι, τα κυβερνώντα κόμματα διαχειρίστηκαν τις ΔΕΚΟ ως κομματικό τους τσιφλίκι με σκοπό τις πελατειακές τους σχέσεις και την εξυπηρέτηση των ημετέρων όπως άλλωστε και όλους τους δημόσιους οργανισμούς. Οι διορισμένες διοικήσεις και η προαγωγή των στελεχών στη συντριπτική τους πλειοψηφία ήταν κομματικά μέλη και φίλοι, χωρίς να τηρείται η ελάχιστη αξιοκρατία και χωρίς να εξασφαλίζονται οι ελάχιστες εμπειρίες και ικανότητες στο Μάνατζμεντ και στη Διοίκηση Επιχειρήσεων. Εκτός αυτών, υπήρξε μια άτυπη συνδιοίκηση με τους επίσης κομματικούς συνδικαλιστές.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ισχυρών συντεχνιών με υψηλές αμοιβές, την έλλειψη αποδοτικότητας, αποτελεσματικότητας, επιχειρηματικότητας, διαφάνειας, την ύπαρξη ελλειμμάτων και τη χαμηλή ποιότητα προσφερόμενων υπηρεσιών στους πολίτες, σε σχέση με τις τιμές. Αυτό το έγκλημα, προσπαθούν τώρα τα ίδια κόμματα που συμμετέχουν στην κυβέρνηση να το αντιμετωπίσουν, επίσης με το λάθος τρόπο των αποκρατικοποιήσεων, αφού δεν έχουν ένα συγκεκριμένο σχέδιο που να τις συνδέει με την ανάπτυξή και τη κοινωνική ευημερία.
Κατ’ αρχήν η επιλογή για τη χώρα δεν πρέπει να είναι αποκρατικοποίηση ή μια ΔΕΚΟ σαν και αυτές που έφτιαξαν, αλλά αποκρατικοποίηση ή μια Δημόσια Επιχείρηση όπως στις άλλες χώρες της Ε.Ε δηλαδή, επιχείρηση ανεξάρτητη από τα κόμματα, τις συντεχνίες με επαγγελματικό μάνατζμεντ και Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού που θα εξασφαλίσουν την αποδοτικότητα, την επιχειρηματικότητα, την καινοτομία, την ανταγωνιστικότητα.
Για ν’ απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα, οφείλουμε να στηριχθούμε στα μέχρι τώρα αποτελέσματα των ιδιωτικοποιήσεων σε άλλες χώρες. Συνοπτικά, αυτά δείχνουν ότι η ιδιωτική επιχείρηση στους τομείς κοινής ωφέλειας είναι πιο κερδοφόρα για τους μετόχους, συνήθως, με τη μείωση των εργαζομένων και την αύξηση των τιμών στους καταναλωτές. Η ύπαρξη «κερδών» για την ανάπτυξη και τη κοινωνική ευημερία προϋποθέτει παράλληλα με τις ιδιωτικοποιήσεις να εξασφαλισθεί ο ανταγωνισμός στην αγορά, καταργώντας τα εμπόδια εισόδου νέων επιχειρήσεων, η διαφάνεια της λειτουργίας της επιχείρησης και ένας αποτελεσματικός μηχανισμός ελέγχου των πολιτικών που αφορούν τις τιμές, το περιεχόμενο και την ποιότητα των υπηρεσιών, την περιβαλλοντική πολιτική κλπ.
Μόνο σε αυτή την περίπτωση ένα ιδιωτικό μονοπώλιο ή ολιγοπώλιο μπορεί να προσφέρει περισσότερα στην ανάπτυξη και στην κοινωνική ευημερία από μια υγιή και αποδοτική δημόσια επιχείρηση με τις προϋποθέσεις που προανέφερα. Άλλωστε, αυτός είναι ο λόγος που σε όλες τις ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες της ΕΕ και άλλων περιοχών υπάρχουν ακόμη δημόσιες επιχειρήσεις. Επίσης,, ο γνωστός Νομπελίστας Π. Κρούγκμαν, υποστηρίζει ότι χώρες στην Ευρώπη με μεγάλους δημόσιους τομείς, συγκαταλέγονται σε αυτές που τα έχουν βγάλει καλύτερα στη κρίση, όπως Αυστρία και Σουηδία. Βεβαίως, πέραν των δημόσιων ή ιδιωτικών επιχειρήσεων μπορούν να υπάρξουν και υβριδικές μορφές επιχειρήσεων οι οποίες σε ορισμένους τομείς θα προσέφεραν περισσότερα στην κοινωνία.
Μια άλλη αρνητική διάσταση των αποκρατικοποιήσεων μέσω ξένων επενδυτών, είναι η μεταφορά αξίας από την Ελλάδα προς άλλες χώρες και η απώλεια της ευκαιρίας της Ελλάδας να κάνει το ίδιο. Αυτό γίνεται φανερό αν δούμε το παράδειγμα του ΟΤΕ και της COSMOTE. Ο βασικός μέτοχος Deutsche Telecom, Γερμανική ΔΕΚΟ, μέσου του Ομίλου ΟΤΕ εκμεταλλεύεται την ελληνική αγορά, αλλά ταυτόχρονα και τις αγορές στις οποίες το ΟΤΕ και η Cosmote, είχαν επεκταθεί και θα μπορούσαν να επεκταθούν περισσότερο. Το ίδιο μπορεί να ισχύσει και για πολλές ΔΕΚΟ.
Δυστυχώς στη χώρα μας αυτό το τόσο σημαντικό ζήτημα αντιμετωπίζεται με προχειρότητα. Η κυβέρνηση από τη μια προχωράει σε ιδιωτικοποιήσεις, χωρίς να εξασφαλίσει τις προϋποθέσεις για τη συμβολή τους στην ανάπτυξη και στην κοινωνική ευημερία και από την άλλη η αντιπολίτευση αντιπροτείνει το μοντέλο της ΔΕΚΟ που γνωρίσαμε μέχρι τώρα χωρίς να έχει συγκεκριμένη πρόταση για το πώς αυτές θα μετατραπούν σε αποδοτικές, ανταγωνιστικές και αποτελεσματικές επιχειρήσεις.
Πέραν όμως της οικονομικής και κοινωνικής διάστασης των αποκρατικοποιήσεων, υπάρχει και η εθνική με την έννοια της εθνικότητας των ιδιόκτητων και του μάνατζμεντ των αποκρατικοποιημένων επιχειρήσεων. Αν υποθέσουμε ότι στη χώρα μας όλες οι ΔΕΚΟ, οι τράπεζες, τα λιμάνια, τα αεροδρόμια, η ενέργεια, οι μεταφορές, οι τηλεπικοινωνίες, η δημόσια γη και άλλα περάσουν σε ξένους ιδιοκτήτες και διοικούνται από ξένα στελέχη, τότε προφανώς σε είκοσι χρόνια η Ελλάδα θα υπάρχει ως χώρα, αλλά για εμάς θα είναι μια ξένη πατρίδα.