FtS109
Ιωάννου Λαϊνού
Διδάκτορος Διοίκησης ανθρώπινου παράγοντος εναέριων μεταφορών, μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ψυχολόγων εναέριων μεταφορών
Στη σύγχρονη κοινωνία, πολλοί, όλο και πιο συχνά, βιώνουν τη δυσάρεστη ψυχολογική κατάσταση της μοναξιάς, ως πραγματική η φαντασιωτική κοινωνική απομόνωση, εγκατάλειψη, απόρριψη, ανυπαρξία αγάπης από το περιβάλλον, ως αίσθηση ότι το άτομο δεν είναι επιθυμητό, δεν είναι χρήσιμο, ότι δεν έχει προοπτικές, δεν ελπίζει σε τίποτα κλπ.
Το να είναι κανείς μόνος δεν ταυτίζεται με το να είναι μοναχός. Είναι δυνατόν να είναι κανείς μόνος του, αλλά να μην νοιώθει καθόλου μοναξιά. Αντίθετα είναι δυνατόν να είναι κανείς μέσα σε ένα πλήθος και να νοιώθει πολύ μόνος, ιδίως σαν συνέπεια της αδυναμίας αποτελεσματικής επικοινωνίας μεταξύ των ατόμων.
Βασικός παράγων εμφάνισης της μοναξιάς είναι και η αδυναμία προσαρμογής του ατόμου στο περιβάλλον σαν συνέπεια της ανάπτυξης από το άτομο φαντασιωτικών χαρακτηριστικών του εαυτού του. Στα φαντασιωτικά αυτά χαρακτηριστικά η συμπεριφορά των ατόμων του κοινωνικού περιβάλλοντος –αμέσου ή εμμέσου- δεν ανταποκρίνεται, αφού δεν αποδέχεται την φαντασιωτική για το υποκείμενο ύπαρξή τους, με αποτέλεσμα το άτομο να βιώνει απόρριψη και μοναξιά.
Ως πηγές της ατομικής διάστασης της μοναξιάς αναφέρονται οι βαριές σωματικές ασθένειες (καρδιά), αλλά κυρίως συναισθηματικά προβλήματα, όπως χωρισμός από μία σχέση, η μακροχρόνια αδυναμία σύναψης φιλικών σχέσεων, η αδυναμία εύρεσης εργασίας και η απουσία προοπτικών που να αξιοποιούν τα προσόντα ενός εκάστου, το άγχος, η έλλειψη αυτοσεβασμού, η ανασφάλεια, η απουσία του αναγκαίου επιπέδου κοινωνικοποίησης του ατόμου (ανάπτυξη της φιλίας και γενικότερα ανθρωπίνων σχέσεων) κλπ.
Μοναξιά ενδέχεται να βιώσει ο σύζυγος μετά τη γέννηση του πρώτου παιδιού του, όταν χάνει την αποκλειστική προσοχή της συζύγου του. Επίσης η μοναξιά μπορεί να είναι σύμπτωμα της χρόνιας κατάθλιψης.
Αυτοπραγμάτωση και μοναξιά αλληλοαποκλείονται, αφού η αυτοπραγμάτωση εμπεριέχει τον αυτοσεβασμό.
Ως πηγή της κοινωνικής διάστασης της μοναξιάς γενικά, αναφέρεται ο άκρατος ανταγωνισμός και ο σαν συνέπεια αυτού εγωπαθής ατομισμός, που έχει σαν αποτέλεσμα τη ρήξη του κοινωνικού ιστού και της αλληλεγγύης – αλληλοβοήθειας των μελών της κοινωνίας.
Ως αντιμετώπιση της μοναξιάς συνιστάται: Ο εντοπισμός των συγκεκριμένων, διαφορετικών για το κάθε άτομο, αιτίων της μοναξιάς, η αποδοχή των αιτίων αυτών από το πάσχον άτομο, η απόφασή του για υπέρβαση των αιτίων αυτών, η επιλογή των μεθόδων για την υπέρβαση των αιτιών και η υλοποίησή τους από το πάσχον άτομο σε συνεργασία πάντα με τον ψυχοθεραπευτή του. Η εμπλοκή του ψυχοθεραπευτή θεωρείται απαραίτητη, διότι εάν το άτομο διέθετε τον κατάλληλο μηχανισμό αυτοθεραπείας, ο ίδιος αυτός μηχανισμός δεν θα είχε επιτρέψει τη δημιουργία της συγκεκριμένης ψυχοπαθολογικής κατάστασης.
Μέχρις ότου, όμως, αποφασίσουμε για να προστρέξουμε σε ψυχολογική βοήθεια, μπορούμε να γεμίσουμε τη ζωή μας με δραστηριότητες δημιουργικές, χρήσιμες για μας και για το κοινωνικό μας περιβάλλον, που σε τελική ανάλυση θα αναβαθμίσουν τον αυτοσεβασμό μας αποδιώχνοντας έτσι το δυσάρεστο αίσθημα της μοναξιάς.
***
Αναδημοσίευση από την εφημερίδα «Αμφίκλεια» αρ. φύλλου 159 Ιαν –Φεβρ 2010, σελ. 2