FtS87

Βαλσάμω Αποστολοπούλου-Βερβέρη

Κλήρος

Η κάθε εποχή έχει τις αξίες της, έχει τις αρχές της, τα ιδεώδη της. Δεν μεταφυτεύονται αυτά από τη μία εποχή στην άλλη τόσο εύκολα.

Η κάθε επόμενη θρησκευτική ή φιλοσοφικο-κοινωνική θεωρία, παίρνει στοιχεία από την προηγούμενη. Τίποτα δεν χάνεται. Γι΄ αυτό η κάθε επόμενη είναι πληρέστερη απ όλες τις προηγούμενες. Ο Χριστιανισμός, ως επόμενη θρησκευτική διδασκαλία είναι πληρέστερη απ΄ όλες τις προηγούμενες και δεν αντικαθίσταται.

Άλλα είναι τα τρωτά του. Είναι η απομάκρυνση του κλήρου από τη γνήσια Χριστιανική διδασκαλία και η εκμετάλλευση της αδυναμίας των πιστών. Αυτά πρέπει να διορθωθούν.

Σήμερα, σε περίοδο ηθικών κλονισμών, πνευματικής καθίζησης, πτώσης των αξιών της ζωής και κρίσης σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας, όπου οι θεσμοί έπαυσαν να λειτουργούν και ο άνθρωπος έχασε τον προσανατολισμό του, ο Χριστιανός χρειάζεται περισσότερο από κάθε άλλη φορά, σταθερά πνευματικά και ηθικά στηρίγματα για μνα αντιμετωπίσει νικηφόρα την κρίση.

Ο κλήρος για να αντιμετωπίσει νικηφόρα την κρίση και να ανταποκριθεί στην αποστολή του, για να αποτελεί το «προσανατολιστικό» και «καθοδηγητικό» πρότυπο για μίμηση, πρέπει να διαθέτει, πνευματικά και ηθικά προσόντα, όπως προβλέπεται από τους ιερούς κανόνες και την εκκλησιαστική τάξη.

Η επιλογή των κληρικών πρέπει να είναι αυστηρή και η τιμωρία των παραβατών παραδειγματική, για να μην σκανδαλίζονται οι πιστοί και εναντιώνονται προς τον κλήρο. Ο κληρικός δεν ασκεί επάγγελμα, αλλά λειτούργημα, γι΄ αυτό αυτός πρώτος πρέπει να εφαρμόζει τα χριστιανικά διδάγματα για να τον μιμούνται οι άλλοι. Πρέπει ο κληρικός; να απέχει από τα πάθη, από τη φιλοχρηματία, να ζει κατά Χριστόν, χωρίς πολυτέλειες, χωρίς αδιαφάνειες, χωρίς υπεροψία και αυταρχισμό, αλλά με ταπεινότητα και τιμιότητα, ως καλός Σαμαρείτης. Δεν αρκεί να μεσολαβεί στο Θεό και στους Αγίους για τη σωτηρία των ψυχών των ανθρώπων ή να διαχειρίζεται απλά και μόνον την υλική έκφραση των αισθημάτων αλληλεγγύης προς τους πάσχοντες συνανθρώπους μας (προσφορές των πιστών) ή ακόμη τα φιλάνθρωπα αισθήματά τους να εξαρτώνται από το μέγεθος της ανταπόδοσης του πιστού.

Η μετατροπή των Μοναστηριών σε τουριστικά περίπτερα χρηματισμού, η πολυτελής διαβίωση των επισκόπων, οι υπερβολικές αρμοδιότητές τους στη διοίκηση της Μητρόπολης, η εκμετάλλευση της πίστης του Χριστιανού με ειδωλολατρικά μέσα, αντί της γνήσιας πίστης στον Τρισυπόστατο Θεό και η απομάκρυνση του κληρικού από τα πραγματικά προβλήματα της ζωής, είναι μερικά σημεία στα οποία αξίζει να σταθεί κανείς. Η εξαπάτηση του Χριστιανού με τα δήθεν θαύματα του Αγίου, όπως «η Παναγιά δάκρυσε», «ο Άγιος έφυγε από τη θέση του γιατί πήγε αλλού να βοηθήσει» ή η περιφορά εικόνων, κειμηλίων, οστών, κοσμημάτων, ενδυμάτων κ.ά. πραγμάτων των Αγίων, δεν πείθουν παρά μόνον αφελείς.

Μεγαλύτερη γίνεται η σύγχυση όταν πολλοί κληρικοί ταυτίζουν τον εαυτό τους με την Εκκλησία, θυμίζοντας το αυταρχικό «εγώ είμαι το κράτος».

Θρησκευτική πίστη

Η βαθιά Χριστιανική Πίστη του Έλληνα έχει σε πολλά τυποποιηθεί και εκφράσεις – ευχές, εισήχθησαν στον καθημερινό του λόγο ως ευχή προς τον γνωστό, το φίλο, το συνάνθρωπο.

Μήπως, όμως, αυτή η κυριαρχία του Θεού στις σκέψεις, στις πράξεις και στη ζωή γενικότερα του ανθρώπου, σημαίνει δέσμευση και στέρηση της προσωπικής ελευθερίας και βούλησης του Έλληνα ανθρώπου; Η επικράτηση του Θεού στη ζωή, δεν επιβάλλεται από το Θεό, δεν μας υποχρεώνει κανένας γι΄ αυτό, αλλά μόνοι μας αποφασίζουμε για ό,τι κάνουμε. Επομένως είμαστε ελεύθεροι. Δεν αμφιβάλλει κανείς, ότι εκεί όπου υπάρχει ελευθερία, εκεί υπάρχει και ευθύνη. Να θυμηθούμε τη θέση των σοφών προγόνων μας: Το ελεύθερον, το εύψυχον, το εύδαιμον.

Γενικά ο άνθρωπος, ο σκεπτόμενος άνθρωπος, βλέπει τον κόσμο, συγκρίνει τον εαυτό του με πρόσωπα και πράγματα και αν είναι αντικειμενικός και αμερόληπτος, αναγνωρίζει πρώτα απ΄ όλα ποιος είναι. Σκάβει μέσα του και γνωρίζει τον εαυτό του. Αυτό έχει μεγάλη σημασία. Η αυτογνωσία αποτελεί την απαρχή της γνώσης. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι το έμβλημα του Απόλλωνα στους Δελφούς παρότρυνε τους προσερχόμενους στην αυτογνωσία: «γνώθι σ΄αυτόν!» (=γνώρισε τον εαυτό σου). Μάθε τι έχεις και τι επομένως σου λείπει. Μάθε τι αντιπροσωπεύουν οι γνώσεις σου, μπροστά στη γνώση του κόσμου. Μάθε να κρίνεις τον εαυτό σου ως νεοπυθαγόρειος.

Ο άνθρωπος πρέπει να έχει το γνώθι σ΄αυτόν και μέσα του να ψάχνει και να βρίσκει τη δύναμη που του χρειάζεται για να αντιμετωπίσει την κάθε δυσκολία που του παρουσιάζεται. Να κάνει σωστή χρήση του λογικού του, για να έρχονται τα πράγματα ευνοϊκά, γιατί το κακό προέρχεται από την απουσία του λογικού. Να αναλαμβάνει ο ίδιος την ευθύνη των πράξεών του και να μην ιδιοποιείται μόνον τα καλά και τα άσχημα να τα φορτώνει στους άλλους.

Δεν γεννήθηκα για μίση, αλλά για αγάπη!

Πεπρωμένο

Τους Λαιστρυγόνες και τους Κύκλωπες,
το θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι!
Τέτοια στο δρόμο ποτέ σου δε θα βρεις, αν η σκέψις σου υψηλή,
αν εκλεκτή συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει.
Τους Λαιστρυγόνες και τους Κύκλωπες, τον άγριο Ποσειδώνα,
δεν θα συναντήσεις, αν δεν τους κουβανείς μέσ΄ στην ψυχή σου,
αν η ψυχή σου δεν τους στήσει εμπρός σου.
Κ. Καβάφης «Ιθάκη»

Προικισμένος ο άνθρωπος με Νουν – Λόγον, γίνεται κυρίαρχος στη Γη, δημιουργεί τέχνες, επιστήμες και πολιτισμό που κάνει τη ζωή του πιο εύκολη, αλλά και πιο δύσκολη. Εύκολη μεν γιατί έχει στη διάθεσή του πλήθος αγαθών και μέσων, δύσκολη δε, γιατί κινδυνεύει από τα ίδια τα δημιουργήματά του.

Η ρύπανση της ατμόσφαιρας, των υδάτων του περιβάλλοντος με βλαπτικά μέσα που χρησιμοποιεί κατά κόρον και χωρίς έλεγχο, οι τροφές και ο τρόπος ζωής του, απειλούν τον άνθρωπο θανάσιμα. Έτσι ο άνθρωπος από κυρίαρχος γίνεται δούλος των δούλων του. Μέσα στη δυστυχία του ζητεί στηρίγματα, ζητεί προστασία, γιατί μόνος του δεν μπορεί. Καταφεύγει σε επίκληση δυνάμεων έξω από τον ίδιο, για να τον βοηθήσουν ή να τιμωρήσουν το κακό που παρατηρείται στον κόσμο και που είναι και η αιτία να διαταράσσεται η ηθική, κοινωνική τάξη την οποία οι Θεοί επιτηρούν.

Στην καθημερινή επικοινωνία με τους συνανθρώπους μας και κυρίως σε δυσάρεστες στιγμές της ζωής, όπως θανάτου, ασθενείας, ατυχήματος οποιασδήποτε μορφής, ακούμε φράσεις με τις οποίες δίνεται θάρρος και παρηγοριά. Αυτός, όμως, που υπέστη το κακό ή οι συγγενείς του, από την άλλη πλευρά, επιδεικνύουν ανευθυνότητα για ό,τι έγινε και φορτώνουν τις ευθύνες σε άλλους. Και είναι γνωστό ότι άνθρωποι με κάποια παιδεία θεωρούν τον εαυτό τους υπεύθυνο των ατυχημάτων, ενώ οι απαίδευτοι καταλογίζουν ευθύνες στους τρίτους.

Τέτοιες εκφράσεις είναι πολλές, μεταξύ των οποίων και οι εξής:

«Έτσι ήταν γραφτό. Τι να κάνουμε;»
«Ό,τι γράφει, δεν ξεγράφει»
«Ήταν της μοίρας του»
«Αυτόν που αγαπά ο Θεός, τον παίρνει νέον»

Απολιθώματα του απώτερου παρελθόντος. Δοξασίες που επέδρασαν σε τρόπο ώστε να επικρατήσουν και δείχνουν κάποια αφέλεια και ανευθυνότητα.

-Τι θα ήταν άραγε η ζωή, αν όλα συνέβαιναν με επέμβαση δυνάμεων έξω από τον άνθρωπο;
-Ποια θα ήταν η ελευθερία βούλησης και πράξης του ανθρώπου;
-Τι θα ήταν ο άνθρωπος, αν κάποιος άλλος κινούσε τα νήματα της ζωής του; Θα ήταν μαριονέτα;