FtS67

Ομιλία του Εφόρου της ΠΟΕΤ
κ. Γεωργίου Αποστολοπούλου, στην ειδική εσπερίδα στο Πνευματικό Κέντρο Δελφών

Εκ μέρους της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Επιχειρήσεων Τουρισμού, της ΠΟΕΤ, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την θετική σας ανταπόκριση να λάβετε μέρος σ΄ αυτήν εδώ την περιήγηση στα ιερά χώματα του τόπου μας, αλλά το ίδιο οφείλουμε να ευχαριστήσουμε και τους τοπικούς διακεκριμένους παράγοντες που μας τιμούν με την παρουσία τους σ΄ αυτή την τοπική συνάντηση στους Δελφούς, θέλοντας να μοιραστούμε μερικές σκέψεις με εποικοδομητική διάθεση.

Παρόμοιες με αυτήν εδώ εκδηλώσεις οργανώνει η Ομοσπονδία μας σε όλες τις περιοχές της χώρας όπου εδρεύουν και δραστηριοποιούνται οι 14 πρωτοβάθμιες ενώσεις μέλη μας. Στην Κρήτη, στη Ρόδο, στην Κώ, στη Σάμο, στην Κέρκυρα, στην Πιερία, στη Θεσσαλονίκη, τη Χαλκιδική και την ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας και της Θράκης. Στο χώρο μας συμπράττουν οι Tour Operators, τα πάσης φύσεως τουριστικά γραφεία, υποδοχής του εισερχόμενου στη χώρα μας τουρισμού, τα γραφεία εθνικού και εξερχόμενου τουρισμού, τα γραφεία Ticketing, οι ναυτικοί πράκτορες, οι επιχειρήσεις Yachting και οι επιχειρήσεις τουριστικών λεωφορείων. Μαζί μας και η επαγγελματική Ένωση των Ξεναγών που ενεργά δείχνει την ευαισθησία της και το γόνιμο προβληματισμό της για τα κοινά προβλήματα και ενδιαφέροντά μας.

Κρίνουμε απαραίτητο να διευκρινίσουμε:
Το γεγονός ότι εμείς λάβαμε την πρωτοβουλία να διοργανώσουμε αυτή την εκδήλωση, δεν μας τοποθετεί σε κάποια ξεχωριστή θέση. Θέση κατηγόρου, ας πούμε, όπως κάποιος μας ρώτησε διερευνητικά. Δεν διεκδικούμε και δεν επιζητούμε ρόλο επικριτών εναντίον οποιουδήποτε. Είμαστε Έλληνες, πολλοί από μας όπως και ο υποφαινόμενος, Ρουμελιώτες, και αισθανόμαστε ότι προσεγγίζουμε από κοινού ένα θέμα που μας αφορά όλους.

Δεν χρειάζεται σ΄ αυτό εδώ το εκλεκτό ακροατήριο να υπενθυμίσουμε την αξία και τη σημασία του τουρισμού για τη χώρα μας. Αν προσθέσει κανείς στις καθ αυτό τουριστικές δραστηριότητες τις λεγόμενες πλάγιες, εξαρτώμενες από τον τουρισμό, δηλ. τις πάσης φύσεως προμήθειες σε πάγια αγαθά, κτιριοδομικά, μεταφορικά μέσα και έναν τεράστιο κατάλογο από εξοπλισμό, τροφοεφόδια και υπηρεσίες, αντιλαμβάνεται αμέσως γιατί από αυτόν τον κορυφαίο κλάδο της οικονομίας μας καλύπτεται το 18% του ΑΕΠ. Εύκολα γίνεται αντιληπτή η μεγάλη συνεισφορά του τουρισμού στην απασχόληση, το ισοζύγιο πληρωμών, το συνάλλαγμα. Θα συμφωνήσουμε με όσους προσθέτουν στα συν του κλάδου μας και την καλλιέργεια των διεθνών σχέσεων μέσα από τη θετική εικόνα και το σεβασμό που συναποκομίζουν οι επισκέπτες μας αλλοδαποί για την τεράστια πολιτιστική μας κληρονομιά και τους υπέροχους ανθρώπους που ζουν σ΄ αυτό τον τόπο.

Ας μην μας παρεξηγήσει κάποιος για την οικονομίστικη προσέγγιση. Δεν υποβαθμίζουμε τις άλλες παραμέτρους. Ο τουρισμός από τη φύση του αποτελεί ένα κατ εξοχήν σύνθετο φαινόμενο και δικαιολογεί την διεπιστημονική προσέγγισή του και ανάλυση από οικονομολόγους, κοινωνιολόγους, γεωγράφους, χωροτάκτες, περιβαλλοντολόγους κλπ.

Με το δίκιο του, όμως κάποιος εδώ θα μας ρωτήσει:

-Μιλάμε για τα σκουπίδια εδώ κι εκεί, μιλάμε για την εικόνα που δίνουμε και παίρνει μαζί του ο επισκέπτης, επειδή μας καίει ο τουρισμός;

Και πολύ πιθανόν θα συνεχίσει:

-Εμείς δεν θέλουμε, δεν χρειαζόμαστε για τον εαυτό μας, ένα καλύτερο περιβάλλον, ένα καθαρό οδικό δίκτυο, μία αρχιτεκτονική και τις βέλτιστες ανθρωπογενείς παρεμβάσεις στο χώρο που ζούμε συνεχώς, με κανόνες και νόρμες που συνάδουν με εκείνους που αναδείχθηκαν από τους προγόνους μας;

-Εκείνους που έφτιαξαν τους Παρθενώνες και όλα αυτά τα αξεπέραστα μνημεία, εκπληκτικής αισθητικής και τελειότητας;

Κι ακόμα μπορεί κανείς να πει:

-Ο τουρισμός και η μουσική του παίζεται στις παραλίες. Όχι στην ενδοχώρα!

Αυτό είναι μέγα λάθος.

Στις περίεργες και δύσκολες συνθήκες που βιώνουμε, σε ολόκληρη την ανθρωπότητα, με την έξαρση των τρομοκρατικών χτυπημάτων και των παρενεργειών τους, οξύνεται ο ανταγωνισμός ανάμεσα στις χώρες υποδοχής τουρισμού. Δίπλα στο κλασσικό προϊόν που συντίθεται από τον ήλιο, την άμμο και τη θάλασσα, οφείλουμε να σταθούμε, εμείς οι Έλληνες, στα συγκριτικά, λεγόμενα, πλεονεκτήματά μας και να υποστηρίξουμε, άλλα είδη τουρισμού διευρύνοντας την παλέτα των προσφερομένων προϊόντων, προς την κατεύθυνση που έχουμε αβαντάζ. Εδώ εντάσσεται, ασφαλώς, ο περιηγητικός τουρισμός. Είναι μεγάλο το κεφάλαιο και βαριά η πολιτιστική μας κληρονομιά, όπως καλή ώρα, στον ιερό αυτό χώρο, τον ομφαλό της γης που σήμερα βρισκόμαστε.

Το ίδιο θα πούμε για τον ειδικό θρησκευτικό τουρισμό με τους μοναδικούς θησαυρούς του τόπου μας, τα φυσιολατρικά προγράμματα επίσκεψης σε βιότοπους, ορειβασία, πέρασμα του φαραγγιού, όπως ο Ασωπός στο χωριό Σκαμνός, και όλα τα λεγόμενα προγράμματα δράσης που έχουν ακόμη και το στοιχείο της περιπέτειας και η ζήτησή τους συνεχώς ανεβαίνει. Επίσκεψη στην βιοτεχνία της φλοκάτης, στο ελαιοτριβείο, στο παραδοσιακό οινοποιείο. Οι πόροι ανάπτυξης του αγροτουρισμού αποτελούν μοναδική ευκαιρία ανάπλασης και ανάδειξης των στοιχείων της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής της κάθε περιοχής.

Δεν είμαι μηχανικός, ούτε έχω ειδικές γνώσεις πολεοδομίας και αρχιτεκτονικής, αλλά με όσους συζήτησα, δεν έλαβα μέχρι σήμερα πειστική απάντηση στο ερώτημα:

-Γιατί εννοούμε στη χώρα μας να περιορίζουμε το ενδιαφέρον μας σε λίγους συγκεκριμένους οικισμούς που τους χαρακτηρίζουμε διατηρητέους, παραδοσιακούς και τους θέτουμε υπό προστασία;

-Οι άλλοι οικισμοί, οι άλλες πόλεις ή χωριά της πατρίδας μας, δεν έχουν την ίδια ανάγκη να επαναφέρουν, έστω σταδιακά το τοπικό παραδοσιακό στυλ;

-Μόνο η Μονεμβασία, ο Μόλυβος και τα Κυκλαδονήσια αξίζουν τέτοιας μέριμνας;

Σ΄ αυτό εδώ τον τόπο μπορούμε να αναφέρουμε τη Βάριανη και το Γαλαξίδι, σαν οικισμούς που σημείωσαν κάποια πρόοδο και μπράβο τους. Αλλού η κατάσταση είναι ανάμικτη. Στο χέρι μας είναι με τις κατάλληλες ρυθμίσεις να αντιστρέψουμε αυτό το ρεύμα.

Κυρίες και Κύριοι,

Μία σειρά από σχετικά εύκολες κινήσεις είναι αρκετές να αλλάξουν την εικόνα του τόπου μας. Να γίνει ο τόπος μας πιο ελκυστικός τόσο για μας, όσο και για τους επισκέπτες μας.

Καταπιανόμαστε μ΄ αυτά τα θέματα και είναι αξιέπαινο το ενδιαφέρον των παρευρισκομένων. Όταν αναγγείλαμε αυτή μας την πρωτοβουλία είχαμε και θετικές αντιδράσεις με τα «μπράβο» και τα «συγχαρητήρια», «μαζί σας» και παρόμοια, αλλά είχαμε και επιφυλάξεις που εκφράστηκαν ποικιλοτρόπως. Στην ηπιότερη μορφή, ήταν ότι «πλησιάζει το Πάσχα». Σε άλλη εκδοχή φάνηκε η απροθυμία να χρειαστεί κάποιος να τοποθετηθεί για τυχόν ανεπάρκειες ή αδύνατα σημεία της αρμοδιότητάς του. Ακόμη μας άφησαν να αντιληφθούμε ότι πλησιάζουν νομαρχιακές και δημοτικές εκλογές και δεν προσφέρεται η περίοδος για τέτοιες δεσμεύσεις που πιθανόν διώχνουν ψήφους.

Δεν είμαστε πολιτικοί και δεν μπορούμε να κατανοήσουμε αυτή τη λογική. Θα επιμείνουμε, ωστόσο, ότι υπάρχει σ΄ αυτό τον τόπο ένα μεγάλο ποσοστό του εκλογικού σώματος που νοιάζεται και περιμένει από τους αιρετούς εκπροσώπους του κάτι ν΄ αλλάξει, κάτι να πάει προς το καλύτερο. Η επιχειρούμενη αποκέντρωση ρόλων και αρμοδιοτήτων τουριστικού ενδιαφέροντος από την κεντρική αυτοδιοίκηση, εμπεριέχει ακριβώς αυτό το μήνυμα. Να ενεργοποιηθεί και η κάθε τοπική κοινωνία για τον τουρισμό συντονιζόμενη, όπου πρέπει, με την κεντρική διοίκηση, ή επιμένοντας στα τοπικά στοιχεία, όταν αυτό κρίνεται σκόπιμο.

Δεν μπορώ να μη θυμηθώ σ΄ αυτό το σημείο αφηγήσεις συνεργατών μας ξεναγών, όπως από την φίλη κα Πάγκυ Πανδρά, συντοπίτισσα από τον Άγιο Χαράλαμπο Μώλου:

Περνάει από το Λεωνίδα, εξηγεί το σχετικό ιστορικό, αποδίδει στα γερμανικά το «Ω ξειν αγγέλειν Λακεδαιμονίοις..» και αμέσως παρατηρεί στους συμμετέχοντες αλλοδαπούς δάκρυα συγκίνησης στα μάτια τους. Εντυπωσιάζονται από το μεγαλείο της φυλής μας. Από τις μεγάλες, διαχρονικές και ακατάλυτες αξίες, όπως εν προκειμένω η πίστη στην πατρίδα, η προσήλωση στο καθήκον. Εκστασιάζονται οι επισκέπτες μας από τα εκθέματα των μουσείων μας και αυτά των αρχαιολογικών μας χώρων.

-Αλλά τι κρίμα;

Πολλές φορές εικόνες που βλέπει τριγύρω του με τα πάσης φύσεως σκουπίδια δεξιά και αριστερά, του προκαλούν απορίες. Ρωτούν τους ξεναγούς μας κι εκείνοι δυσκολεύονται να απαντήσουν. Είναι εύλογες οι απορίες τους:

-Πως συμβιβάζεται αυτή η σημερινή εικόνα με το μεγαλείο αυτών των παλαιότερων Ελλήνων;

Επειδή είμαστε μεταξύ μας, θυμάμαι μία καλοπροαίρετη, επισήμανση του προέδρου του μεγαλύτερου τουριστικού οργανισμού παγκοσμίως, του Dr. Corsten, που απευθυνόταν σε Έλληνες τουριστικούς παράγοντες, εδώ και 2-3 χρόνια:

-Ο Ελληνικός Τουρισμός κινδυνεύει από τα σκουπίδια!

Δεν ήταν μία κριτική από κακεντρέχεια ή μισαλλοδοξία. Μιλάμε για ένα οργανισμό που έχει μεγάλες επενδύσεις στη χώρα και συνέβαλε, όσο ελάχιστοι στην ανάπτυξη του Ελληνικού τουριστικού προϊόντος. Πρόκειται για έναν φιλέλληνα που τρέφει αισθήματα βαθύτατου σεβασμού γι΄ αυτό τον τόπο. Το επισημαίνει με πόνο ψυχής.

Βλέπουμε κι΄ εμείς κάθε τρεις και λίγο να γίνονται διάφορες συνάξεις παραγόντων του χώρου του τουρισμού και το στερεότυπο θεματολόγιο που τους απασχολεί είναι κατά κύριο λόγο το ΚΠΣ. Σήμερα το Γ, χθες το Β ή τα νομοθετήματα κινήτρων για την πραγματοποίηση επενδύσεων.

Ούτε λόγος για το ζήτημα που μας απασχολεί σ΄ αυτή εδώ την πρωτοβουλία μας.

Ο τουρίστας, όμως, δεν αγοράζει μόνον το συγκεκριμένο ξενοδοχείο, το συγκεκριμένο σωστό λεωφορείο, την μοναδική ευκαιρία να δει από κοντά τα στοιχεία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Αγοράζει, ό,τι βλέπει και ό,τι ακούει από τη στιγμή που πατήσει το πόδι του στην Ελλάδα μέχρι τη στιγμή που θα επιβιβαστεί στο αεροπλάνο της επιστροφής του.

Έτσι λοιπόν, ακόμη και ένα, υποτιθέμενο παλάτι – ξενοδοχείο με άθλιες προσβάσεις υποβαθμίζεται δραματικά και δεν μπορεί να πληρωθεί όσο του αξίζει.

Οι χώροι εισόδου και εξόδου, τα οδικά δίκτυα μέσα σε αστικές περιοχές ή οι εθνικοί δρόμοι, οι προσβάσεις στα καταλύματα ή τους χώρους επίσκεψης στα πλαίσια των εκδρομών και περιηγήσεων, είναι κομμάτι από το προϊόν που αγόρασε. Ο χώρος που σταμάτησε με το μισθωμένο ΙΧ αυτοκίνητό του στο πάρκινγκ της εθνικής οδού ή οπουδήποτε αλλού. Οι εγκαταστάσεις υγιεινής, η γενική εικόνα στο ταβερνάκι ή το μπαρ που βρήκε μπροστά του. Όλα είναι κομμάτι από το «ελληνικό τουριστικό προϊόν» και σε πολλές περιπτώσεις νοθεύουν, καταστρέφουν την καλή εικόνα που φιλοτεχνούμε με άλλες παραμέτρους και προσπάθειες.

Αντιλαμβάνεται κανείς, ότι οι περιηγήσεις με τα τουριστικά λεωφορεία υποκαθιστώνται σε όλο και μεγαλύτερη έκταση από τα μισθωμένα ΙΧ αυτοκίνητα στα πλαίσια των λεγομένων προγραμμάτων fly & drive. Έτσι λοιπόν οι επισκέπτες μας δεν σταματούν στα «επιλεγμένα», ας πούμε τα καλύτερα σημεία του ξεναγού ή του οδηγού του τουριστικού λεωφορείου.

Οπωσδήποτε δεν λείπουν και τα καλά παραδείγματα από τη σύγχρονη πραγματικότητα. Δεν ξεχνώ μία αφήγηση φίλης ξεναγού που οδηγεί το πρόγραμμα που ακολουθούμε εμείς, αυτό της Κλασσικής Ελλάδας, όπως το λέμε. Διανυκτέρευση στην Καλαμπάκα. Την επομένη αναχώρηση για Δελφούς. Το πούλμαν ανηφορίζει στη διασταύρωση των Θερμοπυλών στο βουνό Καλίδρομο. Περνάει το Χάνι του Καρανάσου και στην κορυφή απλώνεται μπροστά η υπέροχη θέα προς Οίτη, Γκιώνα, Παρνασσό. Είναι Κυριακή, Ορθόδοξο Πάσχα και οι μεγάλοι καπνοί προκαλούν ερωτήματα. Τους καθησυχάζει εξηγώντας ότι οι Ρουμελιώτες γιορτάζουν ψήνοντας τα αρνιά τους. Το ίδιο φαινόμενο στο επόμενο χωριό. Ζητούν ευγενικά παρακάτω διερχόμενοι μέσα από τη Γραβιά, να γίνει μία στάση να πάρουν μερικές φωτογραφίες από το ψήσιμο του αρνιού. Οι καλοσυνάτοι συντοπίτες μας, έκαναν αυτομάτως αυτό που ήξεραν. Κέρασαν τους ευάριθμους τουρίστες από ένα μεζέ και ένα κρασί. Ωραίες εμπειρίες, άριστη η εντύπωση. Αυτοί οι άνθρωποι κατάλαβαν γιατί εδώ τιμήθηκε ο Ξένιος Δίας. Είδαν την πηγαία, την ανεπιτήδευτη χειρονομία του Ρουμελιώτη. Είδαν την ευχάριστη έκφραση στο πρόσωπό τους. Επικοινώνησαν με συνανθρώπους που αξίζει κάθε εκτίμηση. Άσχετα από το ότι δεν μιλούν την ίδια γλώσσα. Με μία απλή κίνηση αποκαλύπτεται το ψυχικό μεγαλείο.

Κυρίες και κύριοι,

δεν θα ήθελα άλλο να μακρηγορήσω. Η παράμετρος σκουπίδια, καθαριότητα σε δημόσιους χώρους έχει πολλές διαστάσεις. Γνωρίζουμε ότι αυτή εδώ η προσέγγιση είναι εκ των πραγμάτων επιδερμική. Η μέριμνα για την αντιμετώπιση του προβλήματος θα πρέπει να ευαισθητοποιήσει ολόκληρη την Ελληνική Κοινωνία. Κάθε συμπολίτη μας, αλλά και όλες τις βαθμίδες της αυτοδιοίκησης, μέχρι και την κεντρική Διοίκηση της χώρας. Να εμπλακούν σοβαρά και αποτελεσματικά. Το θέμα είναι πολύ πιο σοβαρό απ΄ ότι φανταζόμαστε και ασφαλώς δεν αντιμετωπίζεται με κάποιες εξορμήσεις από τα προσκοπάκια ή λίγα μαθητούδια. Η διαχείριση των οικιακών και βιομηχανικών απορριμμάτων, δεν είναι ιδιαίτερα απλή υπόθεση. Θα χρειαστούμε πρότυπα μοντέλα και ειδικά προγράμματα.

Το μήνυμα είναι να αρχίσουμε από τα απλά και τα εύκολα, τα οποία, στο κάτω-κάτω δεν μας κοστίζουν κιόλας. Η επικείμενη Ολυμπιάδα είναι η αφορμή να πάρουμε τα πράγματα στα σοβαρά.

Η αισθητική των διαφόρων κτιριοδομικών κατασκευών, μπορεί και πρέπει να βελτιωθεί. Κι εδώ προτείνουμε να αρχίσουμε από τα απλά και τα εύκολα. Γιαπιά που χάσκουν για πολλά χρόνια, θα μπορούσαν να καλύπτονται από κάποιο υλικό. Εγκαταλελειμμένα οικόπεδα, κατεστραμμένα κτίρια, καλύπτονται από τους ιδιοκτήτες η σε περίπτωση αδράνειας από το Δήμο που χρεώνει τα έξοδα στον ιδιοκτήτη. Πεζοδρόμια φιλικά προς τον άνθρωπο, απαλλαγμένα από εμπόδια, ελεύθερα στη διάθεση του πεζού. Όπου οι συνθήκες το επιτρέπουν ζώνες για ποδήλατα. Φρένο στη ασυδοσία με τις τεράστιες και αντιαισθητικές πινακίδες στα κτίρια, στους δημόσιους χώρους, στα οδικά δίκτυα.

Οι διάθεση πόρων προς την τοπική αυτοδιοίκηση ας λάβει σοβαρά υπόψη, ως καθοριστικούς παράγοντες τις παραμέτρους διαχείρισης των ζητημάτων των απορριμμάτων και της γενικής αισθητικής.

Τα ΜΜΕ καλούνται να υποστηρίξουν αυτή την προσπάθεια και είναι παρήγορο ότι πολλοί δημοσιογράφοι μας ενεθάρρυναν για την πρωτοβουλία μας. Θέλουμε τη βοήθειά τους, όπως και τη βοήθεια όλων των εμπλεκομένων στη σύνθετη αυτή υπόθεση.

Πριν αποχωρήσω από το βήμα, θα ήθελα να εκφράσω τις θερμές ευχαριστίες μας στους φίλους οικοδεσπότες των Δελφών για τη φιλοξενία τους και ακόμη γιατί από την πρώτη στιγμή αγκάλιασαν τη ιδέα και συνέβαλαν τα μέγιστα στην υλοποίησή της. Κρίνοντας από τη στάση τους αυτή, αποκομίζουμε τη σθεναρή εντύπωση, ότι δεν θα αφήσουν αυτή η κοινή μας προσπάθεια να ξεθυμάνει σε λίγο, αλλά θα παλέψουν μαζί μας για το καλύτερο.

Ευχαριστώ για την προσοχή σας.