FtS74

Όσο κι αν επιχειρείται από διάφορους να υποβαθμιστεί η διένεξη μεταξύ του Αρχιειπισκόπου κ. Χριστόδουλου και Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου, δύσκολα μπορεί να το πιστέψει κανείς μιας και η υπόθεση απασχολεί επίμονα την ευρεία επικαιρότητα και κανείς δεν γνωρίζει ποια θα είναι η παραπέρα εξέλιξη. Ειδικοί και μη τάσσονται με τη μία ή την άλλη πλευρά και η αντιπαράθεση οξύνεται προβληματίζοντας όλους εμάς τους κοινούς θνητούς, αδαείς περί τα εκκλησιολογικά και παρόμοια ζητήματα. Τα πολιτικά κόμματα, κυρίως τα δύο μεγαλύτερα τηρούν αυστηρή ουδετερότητα έχοντας υπόψη τους ότι μία σαφή τοποθέτησή τους θα έχει άμεση επίπτωση σε ψήφους στις επικείμενες εκλογές.

Η επιχειρηματολογία που επιστρατεύεται από το «κλίμα Χριστοδούλου» κατά του Οικουμενικού Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως εστιάζεται στο γεγονός ότι ο αρχηγός της Ορθοδοξίας πιέζεται από τις τουρκικές αρχές, όπου κατ΄ ανάγκην λογοδοτεί και ούτε λίγο, ούτε πολύ, βυσσοδομεί σε βάρος της Ελλάδας και των εθνικών μας συμφερόντων.

Στα καθ΄ ημάς, βιώνουμε εδώ και μερικά χρόνια το νέο ύφος του Αρχιεπισκόπου που τάραξε τα μέχρι πρότινος νερά, επί μακαριστού Σεραφείμ, και προσπαθούμε να αποκωδικοποιήσουμε και να αντιληφθούμε τι ακριβώς συμβαίνει.

Κατασυγκινηθήκαμε με τον νέο μας Αρχιεπίσκοπο από την πρώτη κιόλας μέρα της ενθρόνισής του, καθώς είδαμε να αρθρώνει έναν νέο λόγο. Με δάκρυα στα μάτια ο θρησκευτικός ηγέτης της ελλαδικής εκκλησίας μίλησε για τα στραβά και τα ανάποδα που ταλαιπωρούν τον απλό και μη προνομιούχο άνθρωπο. Συγκίνησε το πανελλήνιο, πράγμα που κατέγραψαν οι κατά καιρούς δημοσκοπήσεις. Αυτά τα αισθήματα δεν τα αποκρύψαμε και τα αποτυπώσαμε στην ταπεινή μας αυτή έκδοση της ΦτΣ, όπως πολύ καλά γνωρίζουν οι αναγνώστες μας. Ενοχλημένοι οι κυβερνώντες αντέδρασαν και κάλεσαν τον ιεράρχη «να περιορισθεί στα καθαρά πνευματικά του καθήκοντα», «στην μετά θάνατον ζωή» κλπ. Ο λαός δεν δέχθηκε αυτή τη θέση και στήριξε τον θρησκευτικό ηγέτη. Αυτό πράξαμε και στην αμφιλεγόμενη υπόθεση των ταυτοτήτων. Και τούτο σε μεγάλο βαθμό για να στηρίξουμε τον Αρχιεπίσκοπο στο αδιαμφισβήτητο δικαίωμά του να εκφράζεται ελεύθερα για ό,τι απασχολεί την κοινωνία μας και να αποδοκιμάσουμε την αμετροεπή και αλαζονική στάση κυβερνητικών στελεχών. Δικαίωμα συνταγματικά κατοχυρωμένο, η ελεύθερη έκφραση για τα οποιαδήποτε κοινωνικά ζητήματα, ακόμη και για τον τελευταίο Έλληνα πολίτη, δεν θα μπορούσε να περιοριστεί για τον Αρχιεπίσκοπο.

Την προηγούμενη αντιπαράθεση με την ελληνική κυβέρνηση συνόδευσε και επακολούθησε μία έντονη δραστηριοποίηση του κ. Χριστόδουλου με συχνές, πυκνές εμφανίσεις του στα μέσα μαζικής ενημέρωσης για τα οποία αναδείχθηκε σε μόνιμη πηγή ειδησιογραφίας και εμπλουτισμού των ενημερωτικών δελτίων. Αρκετοί ιεράρχες έψεξαν τη στάση του αυτή και χρησιμοποίησαν τον όρο «εκκοσμίκευση», που για μας τους απλούς ανθρώπους ήταν όρος πρωτόγνωρος και εν πολλοίς ακαταλαβίστικος. Δεν αργήσαμε όμως να προβληματιστούμε καθώς στο φως της δημοσιότητας ήρθαν αλλεπάλληλα σχόλια από αυτούς τους ίδιους τους κύκλους των ιεραρχών, για διεργασίες και μεθοδεύσεις και την ποιότητα των μεταξύ των σχέσεων. Για πολλούς Έλληνες ήρθε με μεγάλη καθυστέρηση στη δημοσιότητα η πληροφορία για τη στάση του προκαθημένου της εκκλησίας μας στη διάρκεια της επάρατης δικτατορίας. Την αδιαφορία του για τους κατατρεγμένους και βασανιζόμενους που φέρεται να δικαιολόγησε με το ότι «ήταν αφοσιωμένος στην μελέτη του». Ταυτόχρονα, όμως πληροφορούμαστε, ότι ο πολύ μελετημένος Αναστάσιος Τιράνων αποδείχθηκε ιδιαίτερα χρήσιμος στους πάσχοντες συνανθρώπους του την ίδια σκοτεινή περίοδο, ενώ στη μελέτη του σημείωσε εκπληκτική πρόοδο. Είδαμε τον Αρχιεπίσκοπο κάθε τρεις και λίγο σε δημόσιες δηλώσεις του να προκαλεί και να θέτει ζητήματα εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής κυρίως αναμοχλεύοντας ρήξη με τη γείτονα Τουρκία, που αναμφίβολα αποτελεί τον υπ΄ αριθμόν 1 κίνδυνο και απειλή για τη χώρα μας. Κίνδυνο που χρειάζεται λεπτούς και κατάλληλους χειρισμούς από την κυβέρνηση που ανέδειξε ο Ελληνικός λαός με την ψήφο του και την ανανεώνει κάθε τέσσερα χρόνια, αφού αξιολογήσει τα πεπραγμένα της. Από τους τηλεοπτικούς μας δέκτες είδαμε το θρησκευτικό μας ηγέτη επισκεπτόμενο την ακριτική Σάμο και να απευθύνεται στους στρατευμένους μας με λόγια που θα περίμενε κανείς από τον αρχηγό του στρατιωτικού επιτελείου σε παραμονές πολεμικής εμπλοκής.

Η αντιπαράθεση του Αρχιεπισκόπου κ. Χριστοδούλου με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, είδαμε να εστιάζεται και στο ζήτημα της εκπροσώπησης της Ορθοδοξίας στην έδρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είδαμε μέσα από την ειδησιογραφία, έναν διαγκωνισμό αν τον πρώτο λόγο σ΄ αυτή την εκπροσώπηση θα είχε η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία ή το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Παραξενεύεται και διερωτάται ο απλός πιστός, πως με τέτοιους χειρισμούς το γένος των Ελλήνων που στη γλώσσα τους γράφτηκε το Ιερό Ευαγγέλιο, θα σταθούν στο ύψος της ευθύνης των και θα πάρουν όλα τα απαραίτητα μέτρα σφυρηλάτησης της ομοψυχίας και συνοχής, ανάμεσα τις ορθόδοξες εκκλησίες, και όλως ιδιαιτέρως της πολυπληθέστερης εξ αυτών, της Μόσχας που δείχνει επίσης τάσεις αυτονόμησης και ηγεμονισμού.

Διερωτάται ο απλός μέσος πιστός αυτού του τόπου, όπως και η μετριότητά μας, πως η Ορθοδοξία στο σύνολό της θα διαφεντέψει και αντιμετωπίσει τα του οίκου της, ώστε να μπορέσει να σταθεί με κύρος απέναντι στην Καθολική και Προτεσταντική Εκκλησία, απέναντι στα λοιπά δόγματα, τον Ισλαμισμό και το θρησκευτικό φανατισμό. Τους νεοχριστιανούς του Προέδρου George W. Bush ή τους αφιονισμένους καμικάζι μάρτυρες της τζιχάντ που σπέρνουν τον όλεθρο εδώ κι εκεί. Πως η Χριστιανοσύνη θα δώσει το μήνυμά της, το μήνυμα της ανοιχτής καρδιάς, της φιλαλληλίας και των μεγάλων οριζόντων στο σύνολο της ανθρωπότητας στο οποίο ακριβώς απευθύνθηκε ο Κύριος και θα συζητήσει σε διαθρησκευτικό επίπεδο τα προβλήματα που τροφοδοτούν τη μισαλλοδοξία και σπέρνουν τον τρόμο και τη δυστυχία στο όνομα του μοναδικού θεού που ο καθένας παραδέχεται.

Πάνω στον Άγιο Τάφο –διαβάσαμε πρόσφατα στον τύπο- ερίζουν δύο ελληνορθόδοξοι Πατριάρχες (!) που προσφεύγουν στα ποινικά δικαστήρια γιατί ο ένας κατηγορείται από τον άλλο ό,τι πλήρωσε δολοφόνους να του αφαιρέσουν τη ζωή!

Κάπου – κάπου ακούμε για όρους και συνθήκες, ακούμε για «νέες χώρες», για αυτονομία Κρήτης, Δωδεκαννήσου, Κύπρου, περί «αυτοκεφάλου» σε διάφορες σλαβικές χώρες και την υπαγωγή των εδώ ή εκεί. Κοντεύουν, κονταίνουν και περιχαρακώνουν τα δικά τους δοβλέτια και της ζώνες επικυριαρχίας. Εκεί δηλ. που θα αποδίδεται το προϊόν από το παγκάρι και κυριεύεται από θλίψη και απογοήτευση. Διερωτάται κανείς, που βρίσκεται η φώτιση των Άγιων Πατέρων μας και το Άγιο Πνεύμα. Παρατηρεί και βιώνει διάφορα φαινόμενα στην καθημερινή του εμπειρία και ανησυχεί ότι η ηγεσία της εκκλησίας μας δεν ασχολήθηκε κάν με τα του οίκου της! Στο μικρό Σκαμνό, με τους 35 μόνιμους κατοίκους, που φέτος λιγόστεψαν κατά τρεις, επιδιώχθηκε από την Ιερά Μητρόπολη Φθιώτιδος η δημιουργία ενός δεύτερου πνευματικού κέντρου, πάνω σε αμφίβολης ιδιοκτησίας οικόπεδο, γιατί το άλλο που υπάρχει (δηλαδή το κτίριο, το υλικό περιουσιακό στοιχείο) και λειτουργεί «δεν ανήκει αποκλειστικά στην Εκκλησία»!

Ακόμη και αυτή η ταύτιση του θρησκεύματος με την άσκηση εξουσίας και διοικητικών λειτουργιών, αντίστοιχων της κοσμικής εξουσίας, ξενίζει τον απλό πιστό που έμαθε από τα πρώτα χρόνια του σχολείου του, ότι ο καλός Θεός δεν διαχωρίζει τα παιδιά του με σύνορα, με φυλές, με χρώμα επιδερμίδας. Ταυτόχρονα μάθαμε στα σχολικά μας θρανία για το ρόλο της θρησκείας μας, την Ορθοδοξία στην υπόθεση της εθνικής μας παλιγγενεσίας. Οι θρησκευτικοί μας ηγέτες έδειξαν κατά καιρούς δύο πρόσωπα. Άλλοτε συμπορεύτηκαν με τον δυνάστη (περίοδος μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης, πρόσφατη περίοδος δικτατορίας) και άλλοι εξ αυτών έγραψαν χρυσές σελίδες δόξας και μεγαλείου. Το κρυφό σχολειό, Γρηγόριος ο 5ος, Χρυσόστομος Σμύρνης, Παπαφλέσσας, στα μέρη μας ο Ησαϊας Σαλόνων, ο Διάκος και πρόσφατα στην εθνική μας αντίσταση, ο εν ζωή πανοσιολογιότατος Καθηγούμενος Ιεράς Μονής Αγάθωνος π. Γερμανός, ο γνωστός μας πατήρ Ανυπόμονος του ΕΛΑΣ.

Το νέο Ελληνικό Κράτος αναγνωρίζοντας το ρόλο της Ορθοδοξίας και για να υπογραμμίσει απέναντι στη διεθνή κοινότητα το μεγάλο χάσμα που μας χώριζε με τον τούρκο κατακτητή, πρόβαλε με κάθε τρόπο τη θρησκευτική αυτή διαφορά. Ο σκοπός ήταν σημαντικός. Εδώ δεν είχε σημασία αν ο Δυσσέας Ανδρούτσος, οι φιλέλληνες και τόσοι άλλοι πρωταγωνιστές της θυσίας και καταλυτικής προσφοράς, δεν είχαν προσχωρήσει στο ορθόδοξο δόγμα. Εδώ δεν μέτρησε ιδιαίτερα το μήνυμα του Ρήγα και της Φιλικής Εταιρείας που απευθύνθηκε στους λαούς ολόκληρης της Βαλκανικής και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ανεξάρτητα από το θρησκευτικό τους πιστεύω. Για τον ίδιο λόγο διατηρούνται ακόμη και σήμερα στο Σύνταγμα της πατρίδας μας σχετικές αναφορές που, ωστόσο, δεν συμβαδίζουν με το ευρωπαϊκό ιδεώδες και τις κρατούσες σημερινές πραγματικότητες και συνθήκες, όπου πρυτανεύει η αρχή της ανεξιθρησκίας και της πολιπολιτισμικότητας. Δεν είμαστε μακριά, πληροφορήθηκα προ καιρού, από σοφό κορυφαίο ελληνορθόδοξο ιερωμένο σε χώρα της κεντρικής Ευρώπης, ότι πνευματικοί ηγέτες με ιδιαίτερο βεληνεκές, θα διαμορφώσουν ένα κράμα αρχών ηθικής, μέσα από το διάλογο, μία ενιαία «θρησκεία». Σε μία τέτοια εξέλιξη αποδυναμώνεται το περιμάντρωμα του όποιου ποιμνίου – μαγαζιού με τις αλληλεξαρτήσεις με την κρατική εξουσία. Ίδωμεν!

Ο «πράσινος Πατριάρχης», όπως προσφυώς αποκάλεσαν τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο, λόγω της ενασχόλησής του με ζητήματα περιβάλλοντος, φαίνεται να κέρδισε την αναγνώριση και εκτίμηση σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο λόγος του φαίνεται να είναι πειστικός. Μεταφέρει μηνύματα με πραγματικό και ουσιαστικό περιεχόμενο για τις ανθρώπινες σχέσεις. Μιλάει για ειρήνευση, για αγάπη, για καταλαγή, για άμβλυνση της οξύτητας και της σκληρής αντιπαράθεσης. Το ίδιο και η συμμετοχή του στο διαθρησκευτικό διάλογο με όλες τις μονοθεϊστικές θρησκείες, φαίνεται να γίνεται με σοβαρότητα και υπευθυνότητα που ξεπερνάει κατά πολύ τις μίζερες αντιπαραθέσεις της μικροψυχίας, της προσωπικής ματαιοδοξίας, της ανώφελης αλαζονείας που μας πληγώνει.

Αν το μέγα πρόβλημα είναι η πίεση της τουρκικής διοίκησης στο Πατριαρχείο, τόσο δύσκολο είναι για τους πνευματικούς μας ηγέτες να συνεννοηθούν χωρίς μεγάλους θορύβους, προχωρώντας ακόμη και στη μεταφορά του στο Άγιο Όρος, όπου είναι διασφαλισμένη η διεθνιστική συνύπαρξη, η αυτονομία και η ανεξαρτησία;