FtS39
Η δύναμη των συναισθημάτων μας δεν είχε μέχρι τώρα εκτιμηθεί όσο έπρεπε από ειδικούς και μη.
Υπάρχουν, φίλες και φίλοι, επιστήμες, γνωστικά αντικείμενα στα οποία σε κάποια διαστήματα προστίθενται νέες γνώσεις, διαπιστώσεις εμπειρίες που συμπληρώνουν τις γνώσεις μας ή αναθεωρούν μερικές από αυτές. Ανάλογα με το αντικείμενο έχουμε ένα γρήγορο, ή βραδύτερο ρυθμό εξέλιξης. Η πληροφορική για παράδειγμα, διατηρεί τα πρωτεία, αφού γνωρίζουμε ότι κάθε 2-3 χρόνια έχουμε ραγδαίες εξελίξεις που συνιστούν επανάσταση αισθητή στην καθημερινή μας ζωή. Η ιατρική, η βιοχημεία κλπ δείνει τη μάχη της στο χώρο της έρευνας και κάθε τόσο έχουμε ουσιαστικές επιστημονικές ανακαλύψεις στις οποίες η ανθρωπότητα προσβλέπει με έντονο ενδιαφέρον.
Ο χώρος της ψυχολογίας δεν μας έχει συνηθίσει με τέτοιες εξελίξεις ή τουλάχιστον με δραματικούς ρυθμούς εξέλιξης και νέων ανακοινώσεων. Τα τελευταία μόλις χρόνια είχαμε ωστόσο μερικά χτυπητά γεγονότα σε παγκόσμιο επίπεδο που υποχρέωσαν τους ασχολούμενους με την ψυχολογία να μελετήσουν κάποιες συμπεριφορές των ανθρώπων και να που διατυπώνονται κάποιες νέες θέσεις με ιδιαίτερη σημασία.
Τα χαρακτηριστικά αυτά πρόσφατα γεγονότα που απασχόλησαν τους επιστήμονες ψυχολόγους είναι τα γεγονότα στην πλατεία Τιεν αν Μεν, της Ουράνιας Γαλήνης στο Πεκίνο με τις εκπληκτικές εκρήξεις των νέων, οι δραματικές εξελίξεις και οι κινητοποιήσεις των κατοίκων του Βερολίνου που οδήγησαν στο γκρέμισμα του τοίχους και υποχρέωσαν τους ψυχολόγους να ασχοληθούν με το ζήτημα, να αναθεωρήσουν σημαντικές θέσεις και απόψεις γύρω από το ρόλο και τη σημασία της λεγόμενης συναισθηματικής νοημοσύνης. Αρκετά ενδιαφέροντα άρθρα γράφτηκαν στις ΗΠΑ το 1995 και εντεύθεν για να ακολουθήσει στη συνέχεια και η Ευρώπη.
Το ζήτημα που απασχόλησε τους ειδικούς με τα συγκεκριμένα γεγονότα είναι τα εκδηλωθέντα συναισθήματα που δεν προκάλεσαν άγριες ενέργειες και επικίνδυνες διαμαρτυρίες, όπως συνήθως συμβαίνει σε επαναστάσεις, αλλά εκδηλώθηκαν με έλεγχο τα συναισθήματα “εμείς είμαστε ο λαός” και “ενιαία πατρίδα”. Από τη μία βγήκαν μέχρι 100.000 άνθρωποι στους δρόμους και από την άλλη πλευρά όλο και περισσότεροι κάτοικοι της πρώην Ανατολικής Γερμανίας εγκατέληψαν τη χώρα τους περνώντας από τα σύνορα της χώρας του πρώην ανατολικού μπλόκ. Ηταν ένας από τους μεγαλύτερους θριάμβους της συναισθηματικής νοημοσύνης που εκδηλώθηκε σ αυτό τον αιώνα. Καμμία μαζική οργάνωση, όπως ευχαρίστως σκηνοθετείται από δικτάκτορες, καμμία εκδήλωση της λαϊκής οργής, που συνήθως οδήγησε σε αιματηρούς αγώνες.
Συναισθηματική νοημοσύνη (Emotional Intelligence, emotionale Intelligenz) σημαίνει: Ο άνθρωπος συνειδητοποιεί και γνωρίζει τα συναισθήματά του. Δεν πρέπει όμως να γνωρίζει απλά και μόνον τα συναισθήματά του, αλλά να επιδιώκει να τα εκδηλώνει με μέτρο. Υπό περιστάσεις εδώ, νοείται επίσης το να μπορεί να τα συμπιέζει. Η μετατροπή των συναισθημάτων επίσης σε συγκεκριμένη δράση είναι σημαντική υπόθεση. Τα συναισθήματα μπορούν να ισχυροποιήσουν μία συμπεριφορά θετικά ή αρνητικά. Ακόμη και η εμπάθεια ανάγεται στην συναισθηματική νοημοσύνη. Η διαπίστωση, πώς σκέφεται και αισθάνεται κάποιος άλλος, είναι σημαντική. Αυτό προϋποθέτει την παρακολούθηση και σωστή κατανόηση της γλώσσας του σώματος (κινήσεις, μορφασμοί, βλέμμα, εκφράσεις). Η νοημοσύνη ελέγχει τα συναισθήματα, θέλει να τα ρυθμίσει, να τα χρησιμοποιήσει, να τα εντάξει, να τα καθυσηχάσει.
Το φθινόπωρο του 1995 δημοσιεύεται στο Time των ΗΠΑ άρθρο του David Goleman με τον τίτλο “The EQ Factor”, όπου διατυπώνεται η θέση πως σύμφωνα με τη σύγχρονη έρευνα και μελέτη του εγκεφάλου, δεν είναι ο δείκτης IQ (όρος συνηθέστατος και στην Ελλάδα, Intelligenzquotient, ποσότητα νοημοσύνης), αλλά τα συναισθήματα (=EQ, Emmotionsquotient) το σωστό μέτρο προσδιορισμού της ανθρώπινης νοημοσύνης. Αρχές του 1996 δημοσιεύεται παρόμοιο άρθρο στο Γερμανικό περιοδικό Spiegel με τίτλο “η δύναμη των συναισθημάτων” (Macht der Gefuehle).
Ο David Goleman διατυπώνει θέσεις και αιτήματα:
1. Οι άνθρωποι ξέχασαν να αξιοπιούν τα συναισθήματά των. Αλλά είναι απαραίτητη μία συνεχής διαπίστωση των εσωτερικών καταστάσεών μας ή άλλως η διαρκής προσοχή, ώστε ο καθένας να μπορεί να ρυθμίζει, να περιχαρακώνει ή να επιστρατεύει τα συναισθήματά του.
2. Τα αποτελέσματα της ορθολογικής και συναισθηματικής νοημοσύνης δεν επιτρέπεται να θεωρούνται σαν αντιθέσεις, αλλά σαν μία σύνθεση.
Από το σημείο αυτό εκπορεύονται απόψεις και ιδέες που αξίζει να προσεχθούν για την διαπαιδαγώγιση των παιδιών μας, για μας τους ίδιους, ώστε να προωθηθεί ενεργώτερα η δύναμη και οι ικανότητες της ανθρώπινης καρδιάς. Εντυπωσιάζει η είδηση που μας έρχεται από την …Ταϋλάνδη, ότι τεράστια ποσά δαπανώνται για την προσθήκη μαθημάτων στα σχολεία με σκοπό να υποβοηθήσουν ακριβώς αυτές τις ικανότητες των παιδιών. Μιλάμε για μία από τις χώρες που ονομάζαμε μέχρι πρότινος “χώρες χαμηλού κόστους” και που στη συνέχεια εκ πραγμάτων επεκράτησε να ονομάζονται “χώρες γρήγορης ανάπτυξης”. Στις χώρες αυτές έχουν ήδη 1-2 δεκαετίες που επενδύουν πολύ στην παιδεία.
ΓΝΑ
Βασική πηγή για το σημείωμα αυτό είναι το βιβλίο του γερμανού Καθηγητή της Ψυχολογίας, Fritz Stemme (ασχολήθηκε με τη Νευροψυχολογία και τη έρευνα / μελέτη του εγκεφάλου και της προσωπικότητας, έχει σπουδάσει Φιλοσοφία, Ψυχολογία και Λογοτεχνία, ενώ στα σημαντικότερα έργα / εκδόσεις του συγκαταλέγεται το βιβλίο του για την “παιδαγωγική ψυχολογία”, “ποδόσφαιρο εσωτερικά” και “Supertraining” = Υπερπροπόνηση) που μόλις πρόσφατα, τον μήνα Μάρτιο 1997 κυκλοφόρησε στη Γερμανία με πολύ μεγάλη επιτυχία και φέρει τον τίτλο: Die Entdeckung der emotionalen Intelligenz = Η αποκάλυψη της συναισθηματικής νοημοσύνης.